اثر پیش تیمار بذر بر شاخص های جوانه‌زنی و محتوای رنگدانه های فتوسنتزی و کارتنوئیدی مرزه تابستانه تحت تنش شوری کلرید کلسیم

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

علی پوررضا ¹ (گروه زراعت، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران)
حشمت امیدی ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/09/09 تاریخ پذیرش : 1397/03/12 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه:  هیدروپرایمینگ,  پرایمینگ,  پیش‌تیمار آبی,  جیبرلیک اسید,  نیترات پتاسیم,

چکیده مقاله :

جوانه زنی مرحله‌ای مهم در استقرار گیاهچه است و نقش کلیدی در تولید گیاهان دارد. تنش‌های شوری تهدیدی جدی برای تولیدات کشاورزی، عملکرد و مواد مؤثرۀ گیاهان دارویی است. این آزمایش به‌منظور بررسی اثرات پیش تیمار بذر بر شاخص های جوانه‌زنی گیاه دارویی مرزه تحت تنش شوری کلرید کلسیم 40، 80 و 120 میلی مولار انجام گرفت. آزمایش بر پایه طرح کاملاً تصادفی به‌صورت فاکتوریل انجام شد. پیش تیمارها شامل پیش تیمار آبی، نیترات پتاسیم با غلظت 3/0% و جیبرلیک اسید با غلظت 500 قسمت در میلیون بودند که به مدت 12 ساعت در دمای زیر 15 درجه سلسیوس اعمال شدند. بهترین همگنی زمان جوانه‌زنی، بیشترین وزن‌تر و وزن خشک مرزه در پیش تیمار با نیترات پتاسیم مشاهده شد. پیش تیمار آبی بهترین نرخ جوانه‌زنی و ضریب سرعت جوانه را داشت. با افزایش تیمار شوری به 120 میلی مولار جوانه‌زنی با 6/4 روز تأخیر مواجه شد و نرخ جوانه‌زنی به 22/0 جوانه در روز کاهش و گیاهچه سالمی تولید نشد. به‌طورکلی، کاهش رشد و محتوای رنگدانه های فتوسنتزی و کارتنوئیدی مانند کلروفیل برگ در گیاهچه مرزه در سطوح شوری 80 میلی مولار به بالا رخ داد و موجب افت رشد گیاه گردید. بنابراین بر اساس پژوهش حاضر می توان از پیش تیمار بذر با نیترات پتاسیم و یا جیبرلیک اسید را برای افزایش تحمل گیاه به شوری در مرحله جوانه زنی و استقرار گیاهچه استفاده نمود.

چکیده انگلیسی:

Germination is an important step in seedling establishment and plays a key role in plant production. Environmental stresses such as salinity are a serious threat to the production of agriculture products, yield and active ingredients of medicinal plants. This experiment was conducted to investigate the effects of seed priming on germination parameters of Satureja hortensis under calcium chloride salinity stress (control, 40, 80 and 120 mM). The experiment was conducted in a completely randomized design (CRD) with a factorial arrangement. The pre-primings including control, hydro-priming, KNO3 with concentration of 0.3 Percent and GA3 with concentration of 500 ppm for 12 hours at temperature below 15 °C was carried out. The best homogeneity of time germination, the highest fresh weight and dry weight of the Satureja plant were observed in primed with KNO3. Hydro-priming treatment had the best germination rate and germ velocity coefficient. By increasing the salinity treatment up 120 mM, the germination time was delayed to 4.62 days and the germination rate decreased to 0.22 g per day and no produced the normal seedling.  Generally, the reducing in plant growth and content of photosynthetic pigments and carotenoid pigments such as chlorophyll of leaf seedlings occurred at high salinity levels (80 mM up) happened. Therefore, based on the present study, we can uses seed pre-treatment with potassium nitrate or gibberellic acid to increase plant tolerance to salinity in step germination and seedling establishment.