کاربست شاخص‌های شهرِ دوستدار کودک در طراحی محله به‌منظور رفع جدایی گزینی (نمونه موردمطالعه: محله شیخ طوسی غربی منطقه 10 شهرداری اصفهان)
محورهای موضوعی : جامعه شناسی، علوم اجتماعی و اقتصادسید احمد حسینی نیا 1 , نسترن خوش آبی 2
1 - دکترای شهرسازی، مشاور عالی معاونت برنامه‌ریزی و توسعة سرمایة انسانی شهرداری اصفهان
2 - کارشناسی ارشد طراحی‌شهری، مدرس دانشگاه شهید‌اشرفی‌اصفهانی
کلید واژه: شهر دوستدار کودک, جدایی گزینی, محله, شیخ طوسی, اصفهان,
چکیده مقاله :
یکی از مسائل مهمی که توسط مفهوم «شهر دوستدار کودک» مطرح می‌شود، تأمین حقوق کودکان و شناخت جایگاه آنان در شهر است. مفهوم شهر دوستدار کودک، تأکید دارد که کودکان نیز به‌عنوان شهروندان امروز و آینده، حق‌دارند از تمامی امکانات و خدمات شهری بهره‌مند شوند و در محیطی امن و پایدار رشد کنند. بااین‌حال، یکی از چالش‌های مهم در این زمینه، مسئله جدایی گزینی است که با روندهای مختلف شهری شدن تشدید شده است. جدایی گزینی به معنای تفکیک و تمایز گروه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در فضاهای شهری است. این مسئله، امروزه تحت تأثیر عواملی مانند فقر فضایی و محیطی، تفاوت‌های قومی، نژادی، مذهبی، اقتصادی و فرهنگی، بیش‌ازپیش بر شهرها تأثیر گذاشته و منجر به ایجاد محله‌هایی با کمترین تنوع و تعامل اجتماعی شده است. این شرایط، به‌ویژه برای کودکان که نیازمند محیط‌های متنوع و پویا برای رشد و یادگیری هستند، زیان‌بار است. پژوهش حاضر، باهدف بررسی کاربست شاخص‌های شهر دوستدار کودک در طراحی محله‌ها به‌منظور رفع جدایی گزینی، در محله شیخ طوسی غربی منطقه ده شهرداری اصفهان انجام‌شده است. این پژوهش به دنبال این است که با استفاده از شاخص‌های شهر دوستدار کودک، فضایی شهری طراحی شود که ازنظر اجتماعی و فرهنگی متنوع و فراگیر باشد و به‌این‌ترتیب به کاهش جدایی گزینی کمک کند. برای دستیابی به این هدف، ابتدا مفاهیم شهر دوستدار کودک و جدایی گزینی موردبررسی قرارگرفته و شاخص‌های کلیدی مرتبط با آن‌ها استخراج‌شده است. سپس، این شاخص‌ها در قالب یک چارچوب نظری مورد تحلیل قرارگرفته تا ارتباط و تعامل میان آن‌ها مشخص شود. روش پژوهش، ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی است. در این راستا، از نمره Z، شاخص موران و تحلیل هات‌اسپات برای تحلیل و بررسی سه متغیر آموزشی، بهداشت و بیکاری در سطح منطقه و محله استفاده‌شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که استفاده از شاخص‌های شهر دوستدار کودک در طراحی محله‌های شهری می‌تواند به‌طور مؤثری به کاهش جدایی گزینی و افزایش انسجام اجتماعی کمک کند. این امر نه‌تنها به بهبود کیفیت زندگی کودکان بلکه به‌کل جامعه شهری نیز کمک خواهد کرد.
One of the key issues raised by the concept of a Child-Friendly City is the provision of children's rights and recognizing their place within the city. The concept emphasizes that children, as both current and future citizens, have the right to access all urban amenities and services and to grow in a safe and sustainable environment. However, one of the significant challenges in this regard is the issue of segregation, which has been exacerbated by various urbanization trends.Segregation refers to the separation and distinction of different social, cultural, and economic groups within urban spaces. Today, this issue has been increasingly influenced by factors such as spatial and environmental poverty, as well as ethnic, racial, religious, economic, and cultural differences. These influences have led to the creation of neighborhoods with minimal diversity and social interaction. Such conditions are particularly harmful to children, who require diverse and dynamic environments for their growth and learning.The present study aims to apply the indicators of a Child-Friendly City in neighborhood design to mitigate segregation, focusing on the Sheikh Toosi Gharbi neighborhood in District 10 of Isfahan Municipality. The research seeks to design urban spaces that are socially and culturally diverse and inclusive, thereby contributing to the reduction of segregation.To achieve this goal, the concepts of a Child-Friendly City and segregation were first examined, and the key indicators related to them were identified. These indicators were then analyzed within a theoretical framework to determine their interconnections and interactions. The research method combines both quantitative and qualitative approaches. In this context, Z-score, Moran’s I, and Hotspot Analysis were employed to analyze and assess three variables: education, health, and unemployment at the regional and neighborhood levels.This study demonstrates that applying Child-Friendly City indicators in the design of urban neighborhoods can effectively reduce segregation and enhance social cohesion. This approach not only improves the quality of life for children but also benefits the entire urban community
بردی آنامرادنژاد، رحیم؛ رورده، همت الله؛ و احمدی‌نژاد، سمیه. (1392). تحليل وضعيت توسعه پايدار در مناطق شهري کلان‌شهرها (نمونه موردي: کلان‌شهر اصفهان). فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهري 1(2): 94-71.
زیاری، کرامت اله؛ فاطمه، سالاروندیان؛ علی، قنبری نسب؛ و لیلا، حبیبی. (1391). بررسی و تحلیل تطبیقی تفاوت‌های سکونتگاه‌های غیررسمی شیراز (موارد مطالعه شهرک بهار، مهدی‌آباد، سهل‌آباد). فصلنامه آمایش محیط. 21 (6)، 64-39.
شورای عالی شهرسازی و معماری. (1400). سند پشتیبان الزامات و ضوابط عام شهر دوستدار کودک. تهران: وزارت راه و شهرسازی.
شهرداری اصفهان. (1400). آمارنامه شهر اصفهان 1399. اصفهان: معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی، اداره آمار و تحلیل اطلاعات.
Banerjee, T. and A. Loukaitou-Sideris. (2011). Companion to Urban Design. Londen & New York: Routledge.
Byrne, J. (2010). Environmental justice, In: B. Warf, ed. Encyclopedia of geography. 449 thousand Oaks. CA: SAGE Reference Online: 960-966.
Elden, S. (2004). Understanding Henri Lefebvre Theory and the Possible. London: continuum studies in philosophy.
Chawla, L. 2001. "Evaluating Children's Participation: Seeking Areas of Consensus, PLA Notes." London: International Institute for Environment and Development.
Heiman, M. (1996). Race, waste, and class: New perspectives on environmental justice. Antipode, 28 (2), 111-121.
Jacobs, J., (1961). The Death And Life Ofgreat American Cities. New York: Random House.
McAllister, C. (2008). Child Friendly Cities and Land Use Planning: Implications for children’s health. Environments Journal, 35(3),46-6.
NIUA. (2014). Indicators for CHIld friendly Local Development (I - CHILD). Delhi: Lodhi Road.
Kingston, B. P., Chawla, L,. van Vliet, W., Mla, and L. B. (2007). Creating Child-Friendly Cities: The Case of Denver, Children. Youth and Environments Center for Research and Design, University of Colorado at Denver and Health Sciences Center, 160(2),97-102. http://dx.doi.org/10.1680/muen.2007.160.2.97.
O'Sullivan, K. (2016). The First Garden City’s Economic Function Trantranscribed From Theory To Practice. Berkeley Planning Journal,28 (1), 164-175.
Shamskooshki, H. (2021). The Perception Of Socio-Spatial Segregation The Interaction of Physical and Social Urban Space Study case of Tehran Neighborhoods. Tehran University,Tehran, Phd diss.
Sutama, I. M. (2015). Realizing child's right through child friendly city initiative in Indonesia. Airlangga–Surabaya Unive, Indonesia, PhD diss.
Taylor, W. C,. Poston, L. J., and Kraft. M.K. (2006). Environmental justice: obesity, physical activity, and healthy eating. Journal of Physical Activity and Health, 3(1),30-54. http://dx.doi.org/10.1123/jpah.3.s1.s30
V.Ham, M. and T. Modai-Snir. (2018). Neighborhood change and spatial polarization: The roles of increasing inequality and divergent urban development, Cities. Regional Studies, 54(12), 1668-1679. http://dx.doi.org/10.1016/j.cities.2018.05.009.
