بررسی رابطه رهبری كارآفرينانه با خلاقيت تيمي به‌واسطه نقش میانجی اشتراك دانش

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

حسین معجونی ¹ (دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان)
فخرالسادات نصیری ولیک بنی ² (دانشیارگروه علوم‌تربیتی،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه تربیت دبیرشهید رجایی،تهران،ایران.)

تاریخ دریافت : 1403/05/17 تاریخ پذیرش : 1403/05/17 تاریخ انتشار : 1403/05/17

کلید واژه: رهبری كارآفرينانه, اشتراك دانش, خلاقيت تيمي,

چکیده مقاله :

هدف: تحقیق بررسی رابطه رهبری کارآفرینانه با خلاقیّت تیمی به‌واسطه نقش میانجی اشتراک دانش بود. روش: روش تحقیق کمّی، توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی بود. جامعه پژوهش معلّمان مدارس فني حرفه‌اي شهر شیراز به تعداد 620 نفر بودند که از این جامعه با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر مبنای فرمول کوکران نمونه‌ای به حجم 237 نفر انتخاب شد. جهت گردآوری داده‌های تحقیق از پرسشنامه‌های رهبری كارآفرينانه دبيك و همكاران (2021)؛ اشتراك دانش هوي و همكاران (2010) و خلاقيت تيمي ژیا و همکاران (2014) استفاده شد. جهت تعیین پایایی و روایی ابزار، از تکنیک‌های آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد، نتایج بیانگر پایایی و روایی مطلوب ابزار بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری و به کمک دو نرم‌افزار Spss و lisrel انجام شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل نشان داد که: متغیّرهای رهبری كارآفرينانه و اشتراك دانش دارای اثر مستقیم، مثبت و معنادار در سطح 05/0 بر خلاقيت تيمي بودند؛ همچنين رهبری كارآفرينانه به‌واسطه نقش میانجی اشتراك دانش داراي اثر غیرمستقیم، مثبت و معنادار بر خلاقيت تيمي مي باشد. نتیجه‌گیری: در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان گفت استفاده مدیران مدارس فنی حرفه‌ای از سبک رهبری کارآفرینانه به‌واسطه اشتراک دانش، منجر به خلاقیت تیمی معلّمان می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Objective: The aim of the research was to investigate the relationship between entrepreneurial leadership and team creativity through the mediating role of knowledge sharing. Materials and methods: The research method was quantitative, descriptive and correlational. The research community consisted of 620 teachers of vocational technical schools in Shiraz, and a sample of 237 people was selected from this community by simple random sampling based on Cochran's formula. In order to collect research data from the entrepreneurial leadership questionnaires of Dabić et al. (2021); Knowledge sharing by Huy et al. (2010) and team creativity by Jia et al. (2014) were used. To determine the reliability and validity of the instrument, Cronbach's alpha techniques and confirmatory factor analysis were used, the results indicated the desired reliability and validity of the instrument. Data analysis was done using the structural equation model and with the help of Spss and Lisrel software. Findings: The results of the analysis showed that: the variables of entrepreneurial leadership and knowledge sharing had a direct, positive and significant effect at the 0.05 level on team creativity; Also, entrepreneurial leadership has an indirect, positive and meaningful effect on team creativity due to the mediating role of knowledge sharing. Conclusion: Finally, based on the results of this research, it can be said that the use of entrepreneurial leadership style by managers of vocational schools leads to team creativity of teachers.

منابع و مأخذ:

بلوچی، حسین و محمدی حسینی، سید احمد. (1401). بررسی نقش میانجی جوسازمانی در رابطه بین مؤلفه‌های سازمانی (اعتماد و رهبری) و هنجارهای ذهنی اشتراک دانش. مدیریت منابع انسانی پایدار، 4(6)، 74-53.
پورکریمی، جواد؛ هماینی دمیرچی، امین؛ فکور، رضا و نجف‌پور، یونس. (1399). بررسی اثر میانجی خلاقیت سازمانی بر رابطه بین رهبری تحول‌آفرین و نوآوری سازمانی (مطالعه موردی: کارکنان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری). پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 12(3)، 153-182.
خانجانیان، فرشید و الفتی، زهرا. (1398). رويكردهاي رهبري كارآفرينانه در بهبود فرايند كسب‌وكار. مجله دستاوردهاي نوين در مطالعات علوم انساني، 2(15)، 32-39.
داور، تقی؛ صفاریان همدانی، سعید و ضامنی، فرشیده. (1400). ارائه مدل رهبری کارآفرینانه بر اساس رویکرد کیفی نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. فصلنامه علمی مدیریت سازمان‌های دولتی، 9(شماره 2 (پیاپی 34))، 105-120.
دهقانی سلطانی، مهدی، مصباحی، مریم و منصوری، امیدعلی. (1400). تأثیر شایستگی مدیریتی و گرایش به یادگیری بر عملکرد شغلی مدیران: نقش میانجی رهبری کارآفرینانه در نظام آموزش عالی. نشریه آموزش علوم دریایی، 8(3)، 1-15.
صرافزاده جهرمی، مجتبی. (1400). بررسی رابطه رهبری تحول‌آفرین با خلاقیت و کارآفرینی سازمانی. نشریه پژوهش¬های نوین در مدیریت کارآفرینی و توسعه کسب و کار، 2(2)، 469-482.
عالی، احمد و زاهدی، شمس السادات. (1398). مقایسه‌ی تأثیر دو سبک رهبری تحول‌گرا و تسهیم‌شده بر روی خلاقیت تیمی با نقش میانجی اشتراک‌گذاری دانش. چشم‌انداز مدیریت دولتی، 10(2)، 41-70. doi: 10.52547/jpap.2019.96536
عالی، احمد و زاهدی، شمس السادات. (1398). مقایسه‌ی تأثیر دو سبک رهبری تحول‌گرا و تسهیم‌شده بر روی خلاقیت تیمی با نقش میانجی اشتراک‌گذاری دانش. چشم‌انداز مدیریت دولتی، 10(2)، 41-70.
کیذوری، امیرحسین و صادقی سمرجانی، امیر. (1395). تأثیر اشتراک‌گذاری دانش بر نوآوری تیمی اعضای هیات علمی: مورد دانشگاه فردوسی مشهد. فصلنامه نوآوری و ارزش‌آفرینی، 5(10)، 45-56.

محمدی اورنگی، بهزاد؛ یاعلی، رسول؛ بهرام، عباس و اقدسی، محمدتقی. (1401). بررسی نقش استراتژی‌های آموزشی یادگیری حرکتی در بهبود خلاقیت تیمی فوتبالیست‌های مبتدی. رفتار حرکتی، 14(48)، 151-174.
مطلبی ورکانی، ابوطالب؛ مظاهری، ساناز و عالی‌پور، علیرضا. (1397). ترسیم مدل ساختاری برای تبیین تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر خلاقیت کارکنان با تأکید بر نقش مدیریت دانش. مدیریت سرمایه اجتماعی، 5(3)، 411-432.
معصومی، احسان و زمانی، غلامحسین. (1396). تأثیر ویژگی‌های فردی، حرفه‌ای و هوش هیجانی بر رهبری کارآفرینانه دهیاران روستایی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 13(1)، 33-46.
Anand, A., & Walsh, I. (2016). Should knowledge be shared generously? Tracing insights from past to present and describing a model. Journal of Knowledge Management. 20(4), 13-730.
Anderson, N., Potočnik, K., & Zhou, J. (2014). Innovation and creativity in organizations: A state-of-the-science review, prospective commentary, and guiding framework. Journal of management, 40(5), 1297-1333.
Bagheri, A. (2017). The impact of entrepreneurial leadership on innovation work behavior and opportunity recognition in high-technology SMEs. The Journal of High Technology Management Research, 28(2), 159-166.
Bagheri, A., & Harrison, C. (2020). Entrepreneurial leadership measurement: a multi-dimensional construct. Journal of Small Business and Enterprise Development. 27(4), 659-679.
Bavik, Y. L., Tang, P. M., Shao, R., & Lam, L. W. (2018). Ethical leadership and employee knowledge sharing: Exploring dual-mediation paths. The Leadership Quarterly, 29(2), 322-332.
Bhatti, M. H., Akram, U., Bhatti, M. H., Riaz, T., & Syed, N. (2022). Knowledge has no value until it is shared: an empowering leadership perceptive. International Journal of Quality and Service Sciences. 14(1), 133-153. https://doi.org/10.1108/IJQSS-04-2021-0064
Cai, W., Lysova, E. I., Khapova, S. N., & Bossink, B. A. (2019). Does entrepreneurial leadership foster creativity among employees and teams? The mediating role of creative efficacy beliefs. Journal of Business and Psychology, 34(2), 203-217.
Carmeli, A., & Paulus, P. B. (2015). CEO ideational facilitation leadership and team creativity: The mediating role of knowledge sharing. The Journal of Creative Behavior, 49(1), 53-75.
Carmeli, A., Gelbard, R., & Reiter‐Palmon, R. (2013). Leadership, creative problem‐solving capacity, and creative performance: The importance of knowledge sharing. Human Resource Management, 52(1), 95-121.
Chang, Y. Y., Hodgkinson, I., Hughes, P., & Chang, C. Y. (2019). The mediation between participative leadership and employee exploratory innovation: Examining intermediate knowledge mechanisms. Leadership & Organization Development Journal. 40(3), 334-355.
Chen, L., Liu, S., Wang, Y., & Hu, X. (2021). Humble leader behavior and team creativity: the team learning perspective. Journal of Managerial Psychology. 36(3), 272-284.
Dabić, M., Stojčić, N., Simić, M., Potocan, V., Slavković, M., & Nedelko, Z. (2021). Intellectual agility and innovation in micro and small businesses: The mediating role of entrepreneurial leadership. Journal of Business Research, 123, 683-695.
Dong, Y., Bartol, K. M., Zhang, Z. X., & Li, C. (2017). Enhancing employee creativity via individual skill development and team knowledge sharing: Influences of dual‐focused transformational leadership. Journal of Organizational Behavior, 38(3), 439-458.
Fan, Z., Sun, H., Zhu, P., Zhu, M. and Zhang, X. (2022), "How do developmental I-deals promote team creativity: the role of team creative-efficacy and error management atmosphere", Chinese Management Studies, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/CMS-06-2022-0218.
Fontana, A., & Musa, S. (2017). The impact of entrepreneurial leadership on innovation management and its measurement validation. International Journal of Innovation Science. 9(1), 2-19.
Gibb, A. A. (2000). SME policy, academic research and the growth of ignorance, mythical concepts, myths, assumptions, rituals and confusions. International Small Business Journal, 18(3), 13-35.
Göksel, A., & Aydıntan, B. (2017). How can tacit knowledge be shared more in organizations? A multidimensional approach to the role of social capital and locus of control. Knowledge Management Research & Practice, 15(1), 34-44.
Gu, J., Chen, Z., Huang, Q., Liu, H., & Huang, S. (2018). A multilevel analysis of the relationship between shared leadership and creativity in inter‐organizational teams. The Journal of Creative Behavior, 52(2), 109-126.
Gupta, V., MacMillan, I. C., & Surie, G. (2004). Entrepreneurial leadership: developing and measuring a cross-cultural construct. Journal of business venturing, 19(2), 241-260.
Harrison, C., Burnard, K., & Paul, S. (2017). Entrepreneurial leadership in a developing economy: a skill-based analysis. Journal of Small Business and Enterprise Development. 25(3), 521-548.
Harrison, R. T., Leitch, C. M., & McAdam, M. (2018). Breaking glass: Towards a gendered analysis of entrepreneurial leadership. In Research Handbook on Entrepreneurship and Leadership. Edward Elgar Publishing.
Huang, S., Ding, D., & Chen, Z. (2014). Entrepreneurial Leadership and Performance in C hinese New Ventures: A Moderated Mediation Model of Exploratory Innovation, Exploitative Innovation and Environmental Dynamism. Creativity and Innovation Management, 23(4), 453-471.
Huy, Q. N., Bagozzi, R. P., Boss, W., & Sguera, F. (2010). ‘Affective enablers of knowledge sharing in a high performance hospital. Ann Arbor, 1001, 48109-1234.
Jennex, M.E. (2005), “What is knowledge management?”, International Journal of Knowledge Management, Vol. 1 No. 4.
Jia, L., Shaw, J. D., Tsui, A. S., & Park, T. Y. (2014). A social–structural perspective on employee–organization relationships and team creativity. Academy of Management Journal, 57(3), 869-891.
Khalil, S. H., Shah, S. M. A., & Khalil, S. M. (2021). Sustaining work outcomes through human capital sustainability leadership: knowledge sharing behaviour as an underlining mechanism. Leadership & Organization Development Journal. 42(7), 1119-1135.
Kim, B. J., Park, S., & Kim, T. H. (2019). The effect of transformational leadership on team creativity: Sequential mediating effect of employee’s psychological safety and creativity. Asian Journal of Technology Innovation, 27(1), 90-107.
Kim, S. J., Jang, Y., Yoo, M., & Song, J. H. (2021). The mutual impact of university president’s leadership and organizational justice on knowledge sharing: the mediating effect of communication. Industrial and Commercial Training. 53(3), 268-282.
Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
Koh, D., Lee, K., & Joshi, K. (2019). Transformational leadership and creativity: A meta‐analytic review and identification of an integrated model. Journal of Organizational Behavior, 40(6), 625-650.
Koryak, O., Mole, K. F., Lockett, A., Hayton, J. C., Ucbasaran, D., & Hodgkinson, G. P. (2015). Entrepreneurial leadership, capabilities and firm growth. International Small Business Journal, 33(1), 89-105.
Latif, K. F., Nazeer, A., Shahzad, F., Ullah, M., Imranullah, M., & Sahibzada, U. F. (2020). Impact of entrepreneurial leadership on project success: mediating role of knowledge management processes. Leadership & Organization Development Journal. 41(2), 237-256.
Lei, S., Qin, C., Ali, M., Freeman, S., & Shi-Jie, Z. (2021). The impact of authentic leadership on individual and team creativity: a multilevel perspective. Leadership & Organization Development Journal. 42(4), 644-662.
Leitch, C. M., & Volery, T. (2017). Entrepreneurial leadership: Insights and directions. International Small Business Journal, 35(2), 147-156.
Li, G., Shang, Y., Liu, H., & Xi, Y. (2014). Differentiated transformational leadership and knowledge sharing: A cross-level investigation. European Management Journal, 32(4), 554-563.
Lofstrom, M., Bates, T., & Parker, S. C. (2014). Why are some people more likely to become small-businesses owners than others: Entrepreneurship entry and industry-specific barriers. Journal of Business Venturing, 29(2), 232-251.
Mayer, D. M., Aquino, K., Greenbaum, R. L., & Kuenzi, M. (2012). Who displays ethical leadership, and why does it matter? An examination of antecedents and consequences of ethical leadership. Academy of management journal, 55(1), 151-171.
Mehmood, M. S., Jian, Z., & Akram, U. (2020). Be so creative they can’t ignore you! How can entrepreneurial leader enhance the employee creativity?. Thinking Skills and Creativity, 38, 100721.
Mehmood, M. S., Jian, Z., & Gilal, F. G. (2020). Entrepreneurial leadership and employee innovative behavior: Intervening role of creative self-efficacy. Human Systems Management, 39(3), 367-379.
Mehmood, M. S., Jian, Z., Akram, U., & Tariq, A. (2021). Entrepreneurial leadership: the key to develop creativity in organizations. Leadership & Organization Development Journal. 42(3), 434-452.
Mehmood, M. S., Jian, Z., Akram, U., Akram, Z., & Tanveer, Y. (2021). Entrepreneurial leadership and team creativity: the roles of team psychological safety and knowledge sharing. Personnel Review. DOI 10.1108/PR-07-2020-0517.
Men, C., & Jia, R. (2021). Knowledge-oriented leadership, team learning and team creativity: the roles of task interdependence and task complexity. Leadership & Organization Development Journal. 42(6), 882-898.
Men, C., Yue, L., Weiwei, H., Liu, B., & Li, G. (2021). How abusive supervision climate affects team creativity: the contingent role of task interdependence. European Journal of Innovation Management. DOI 10.1108/EJIM-08-2020-0310.
Miao, Q., Eva, N., Newman, A., & Cooper, B. (2019). Ceo entrepreneurial leadership and performance outcomes of top management teams in entrepreneurial ventures: The mediating effects of psychological safety. Journal of Small Business Management, 57(3), 1119-1135.
Nguyen, N. T., Hooi, L. W., & Avvari, M. V. (2021). Leadership styles and organisational innovation in Vietnam: does employee creativity matter?. International Journal of Productivity and Performance Management. Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/IJPPM-10-2020-0563
Park, W. W., Lew, J. Y., & Lee, E. K. (2018). Team knowledge diversity and team creativity: The moderating role of status inequality. Social Behavior and Personality: an international journal, 46(10), 1611-1622.
Preller, R., Patzelt, H., & Breugst, N. (2020). Entrepreneurial visions in founding teams: Conceptualization, emergence, and effects on opportunity development. Journal of Business Venturing, 35(2), 105914.
Reid, S. W., Anglin, A. H., Baur, J. E., Short, J. C., & Buckley, M. R. (2018). Blazing new trails or opportunity lost? Evaluating research at the intersection of leadership and entrepreneurship. The Leadership Quarterly, 29(1), 150-164.
Renko, M., El Tarabishy, A., Carsrud, A. L., & Brännback, M. (2015). Understanding and measuring entrepreneurial leadership style. Journal of small business Management, 53(1), 54-74.
Ribeiro, N., Duarte, A. P., Filipe, R., & Torres de Oliveira, R. (2020). How authentic leadership promotes individual creativity: The mediating role of affective commitment. Journal of Leadership & Organizational Studies, 27(2), 189-202.
Shin, S. J., & Zhou, J. (2007). When is educational specialization heterogeneity related to creativity in research and development teams? Transformational leadership as a moderator. Journal of applied Psychology, 92(6), 1709.
Surie, G., & Ashley, A. (2008). Integrating pragmatism and ethics in entrepreneurial leadership for sustainable value creation. Journal of Business Ethics, 81(1), 235-246.
Tang, M. (2019). Fostering creativity in intercultural and interdisciplinary teams: the victory model. Frontiers in psychology, 10, 2020. doi: 10.3389/fpsyg.2019.02020.
Tierney, P., & Farmer, S. M. (2011). Creative self-efficacy development and creative performance over time. Journal of applied psychology, 96(2), 277.
Van Knippenberg, D., De Dreu, C. K., & Homan, A. C. (2004). Work group diversity and group performance: an integrative model and research agenda. Journal of applied psychology, 89(6), 1008.
Wang, S., & Noe, R. A. (2010). Knowledge sharing: A review and directions for future research. Human resource management review, 20(2), 115-131.
Yang, J., Liu, H., & Gu, J. (2017). A multi-level study of servant leadership on creativity: The roles of self-efficacy and power distance. Leadership & Organization Development Journal. 38(5), 610-629.
Zaccaro, S. J., Rittman, A. L., & Marks, M. A. (2001). Team leadership. The leadership quarterly, 12(4), 451-483.
Zhou, J., & George, J. M. (2001). When job dissatisfaction leads to creativity: Encouraging the expression of voice. Academy of Management journal, 44(4), 682-696.