تحلیل و ارزیابی وضعیت کاربری اراضی شهری با تأکید بر پایداری کاربری مسکونی (مورد مطالعه: شهر سامان)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

عیسی ابراهیم زاده ¹ (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری- منطقه ای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران)
عزت الله قاسمی قاسموند ² (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/10/24 تاریخ پذیرش : 1396/04/19 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: کاربری اراضی, توسعه پایدار, ارزیابی کمی و کیفی, شهر سامان,

چکیده مقاله :

        امروزه جهت ارائه تصویری گویا ازنظر سیمای شهری و هم­چنین تخصیص فضای شهری به کاربردهای مختلف موردنیاز در طی زمان و در جهت رسیدن به اهداف توسعه‌ی شهری ارزیابی چگونگی کاربری اراضی شهری امر مهمی به شمار می‌رود چراکه نشان‌دهنده نقاط قوت و ضعف در کمیت و کیفیت کاربری اراضی شهری می‌باشد، مطالعه دیدگاه‌های مختلف در مورد کاربری اراضی شهری نشان می‌دهد که دیدگاه توسعه پایدار به کاربری اراضی از اهمیت شایانی برخوردار می‌باشد چراکه به لحاظ ساختاری بر اصل عدالت در توزیع فضایی کاربری‌ها در شهر تأکید می‌کند هدف این پژوهش تحلیل و ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهری با تأکید بر پایداری کاربری مسکونی در شهر سامان می‌باشد، این پژوهش بر اساس ماهیت از نوع پژوهش‌های کاربردی- توسعه ای است و روش انجام این پژوهش توصیفی تحلیلی می‌باشد، در این پژوهش جهت ارزیابی کمی کاربری‌ها به مقایسه سرانه کاربری‌ها در وضع موجود و مقایسه این سرانه‌ها با طرح تفضیلی پرداخته‌شده است و جهت ارزیابی کیفی کاربری‌ها از دو ماتریس سازگاری و همجواری مطلوب کاربری‌های شهری با کاربری مسکونی، از توابع نرم‌افزار ARCGIS و مدل تحلیل شبکه ANP استفاده گردیده است، یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که گرچه به لحاظ کمی کاربری مسکونی در شهر سامان سرانه مطلوبی دارد اما به لحاظ کیفی کمبود خدمات شهری امری محسوس می‌باشد و عدم تعادل فضایی و نابرابری در توزیع خدمات شهری و کاربری‌ها در نواحی چهارگانه این شهر مشهود می‌باشد

چکیده انگلیسی:

Today, it is important to assess how urban lands are used to provide a telling picture of urban view and also, urban space allocated to various required applications over time and to achieve the objectives of urban development. Because, it reflects the strengths and weaknesses in the quality and quantity of urban land use. Studying from different perspectives on urban land use shows that stable development approach to land use is importance because it structurally stress on the principle of fairness in the distribution of user space. The study aims to assess the qualitative and quantitative analysis of urban land use with an emphasis on stability of residential usage in Saman city. This research is conducted with descriptive and analytical method. For quantitative assessment uses in this research, the current situation and a detailed plan has been compared; as well, both compatibility and optimal adjacency of urban land-use with residential land-use matrixes. ARCGIS software and ANP network analysis model are used to assess the quality of applications. The quantitive analysis show that residential users per capita in Saman city in a desirable state. The qualitative analysis show noticeable lack of services. It is evident that there is spatial imbalance and inequality in the distribution of municipal services and applications in four areas of the city.

منابع و مأخذ:

1. Ebrahimzadeh, Issa. And Abdoreza Mojir Ardakani .2006. An evaluation of land use in Ardakan city, Fars province. Geography and development. Volume 4, Issue 7.sistan and balochestan university,zahedan


2. Ebrahimzadeh, Issa. and Kazeh Habibollahzadeh. 2010. An analysis and evaluation of land use in Galugah urban-village of Babol using GIS. Human geography research, Volume 42, Issue 71.


3. Bastiyeh, Jean and Dirs Brnar. 2003. City. Translated by: Ghulam Mohammad Qareh Chamany and Ali Ashraf. Tehran: University of Art publication, third Edition.


4. Pourahmad, Ahmad, Hataminezhad, Hossein. Ziari, Keramatollah. Faraji, Hasanali and Abouzar Vafaee .2005. Evaluation of urban land use in terms of social justice (Case study: Kashan). Town And Country Planning, Volume 2, Issue 6.


5. PourMohammadi, Mohammadreza. 2003. Urban land use planning. Tehran: SAMT publications, 1^st edition. 


6. Javadi, Simab. Mirdar Harijani, Muhammadreza and Zahra Farshad. 2011. Using ETM satellite data to extract Azadrud watershed land use map. Journal of Iranian natural ecosystems, Issue 1.


7. Rabiee Far, Valliolalah. Ziari, Keramatollah and Qulamreza Haghighat Sani. 2013. an assessment of sustainable development in Zanjan city from the perspective of environmental sustainability using SWOT technique. Urban and Regional Studies and Research, Issue 19.


8. Razaviyan, Muhammad taghi.2002 Urban land use planning. Tehran: Monshi publications, 1^st edition.


9. Rahnama, Mohammad Rahim. 2008. Research on urban master plans with an emphasis on education and health care applications. Mashhad; Jahad Daneshgahi publications, 1^st edition.


10. Ziari, Keramatollah. 2002. Urban land use planning printing. Yazd; Yazd University Press, 1^st edition.


11. Ziari, Keramatollah. Besharati Far, Sadegh and Seyyed Nemaatollah Rashidi Far. 2010. Dehdasht land use evaluation (Kohgiluyeh and Boyer Ahmad province), journal of environmental based territorial planning. Volume 3, Issue 1.


12. Ziari, Keramatollah. 2004. Theories and models of Regional Planning. Yazd; Yazd University press


13. Giveh Chi, Saeeid. 2010. Planning for disaster prevention. Tehran; publications of Hellal Ahmar institute of higher education, 1^st edition.


14. Sahraee Joybari, Ahmad and Eisa Ebrahim Zadeh. 2015. Land use planning and optimal locating in urban areas using Geographic Information System (GIS) Case Study (47 neighborhood of Zahedan). Scientific-research journal of geographical information. Volume 24, Issue 94.


15. Zarabi, Asghar. Rezaei, Meysam, Naderi, Behnam and Behrouz Karimi.2014. Analysis and Assessment of Kazerun Land Use using GIS. Journal of Geography and Planning. Issue 50.


16. Kashefi Dust, Diman and Ali Haji nezhad. 2015. Evaluation of Urban Land use with Sustainable Development approach case study Piranshahr. Journal of Town And Country Planning, Volume 7, Issue 1.


17. Lychfld, Nathaniel. 1986. the role of evaluation urban and regional planning procedure and the usual techniques. Translated by: Zohreh Qarah Gozlu. Tehran; publications of Markaz publishers.


18. Mehdi Zadeh, Javad. 2006. Strategic planning of urban development. Tehran; Sima design and publishing firm.


19. Pars Vista Consulting Engineers. 2001. Codification of urban services land Capitation theoretical studies and international experiences. Tehran; publications of the country municipalities. 1^st edition.


20. Armanshahr Architecture and Planning Consulting Engineers. 2012. Master plan of Saman city


21. Norian, Farshad and Goldis Vahidi Borji. 2015. Assessment of land use planning in urban development plans based on place and needs assessment indicators case study: Bojnurd. Journal of Town And Country Planning, Volume 7, Issue 1.


22. Yousefi, Luqman. 2001. Evaluation of urban land use, according to multiple indicators (Case study: Piranshahr). Master's thesis, Tabriz University, Faculty of Geography and Urban Planning, Tabriz, Iran.

23. Blowers, Andre, 1994 wplanning for sustainable Environment:A Report by thr Town and country planning Association.


24. -Chapin, Francis Stuart,1972 Urban Land Use Planning. Second Edition, University of Ill Inois


25. -Chen, Longgao, & Yang, Xiaoyan& Longqian, Li Long.2015. Impact assessment of land use planning driving forces on environm, Environmental Impact Assessment. Reviewent.


26. -Clark, Michael, 1992. A sustainable Economuy, Earthscan. London.


27. -Graham Haughton and Colin Hunter. 2005. Sustainable Cities, published in the Taylor & Francis e-Library.paris.


28. Holden, E. Linnerud, K. Banister, D .2013. Sustainable passenger transport: Back to Brundtland, Transportation Research Part A, NO, 54


29. Kenny, Michae and Meadowcroft .1992. Same, planning sustainability, Routledge. London


30. Khalifa, Marva A. 2012. A critical review on current practices of the monitoring and evaluation in the preparation of strategic urban plans whitin the Egyption context”. Habitat international ,no 36,


31. Nessa, Winston and Pareja, EastawayMontserra. 2008.Sustainable Housing in the Urban Context: International Sustainable Development Indicator Sets and Housing, Social Indicators Research, Volume 87, Issue 2


32. Ward, Stephen V, (1992) the garden city: past, present and future, E and FN spon, London.