مدل استراتژیک SOAR گامی به سوی برنامه‌ریزی راهبردی توسعه‌ی گردشگری شهری (نمونه موردی: کلانشهر تبریز)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمدعلی فیروزی ¹ (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
شاهرخ زادولی خواجه ² (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/12/26 تاریخ پذیرش : 1396/01/31 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: برنامه‌ریزی راهبردی, توسعه‌ی گردشگری, مدل SOAR, کلانشهر تبریز,

چکیده مقاله :

      کلانشهر تبریز بزرگ­ترین شهر شمال غرب کشور به عنوان یکی از مراکز جذب گردشگر در سطح ملی و بین‌المللی در کشور ایران است. این شهر با توجه به داشتن آثار تاریخی، فرهنگی و مذهبی فراوان لیکن تاکنون نتوانسته به جایگاه واقعی خود در عرصه‌ی جذب گردشگران دست یابد. از این­رو هدف این تحقیق بررسی نقاط قوت و فرصت‌های گردشگری این شهر و ارائه‌ی راهبردهای اجرایی برای توسعه‌ی آن می‌باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی با ماهیت کاربردی است که برای جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه و تشکیل گروه­های کانونی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل استراتژیک SOAR استفاده شده است. جامعه‌ی آماری پژوهش جمعیت شهر تبریز، گردشگران، فروشندگان، هتلداران و مسئولان مرتبط با امور گردشگری (حدود 1500000 نفر) می‌باشد که حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران 384 نفر برآورد شده است. بر اساس نتایج به دست آمده شهر تبریز با وجود آب و هوای مناسب و آثار باستانی و گردشگری فراوان قابلیت تبدیل به یک نمونه‌ی گردشگری منطقه‌ای و بین‌المللی را داراست. همچنین کاهش نرخ بیکاری از 08/12 درصد به 5 درصد؛ افزایش سرانه‌ی فضای سبز در شهر از 3.5 به 8 مترمربع و ایجاد تسهیلات برای سرمایه‌گذاران برای ساخت هتل آپارتمان از نتایج مورد انتظار توسعه‌ی گردشگری در این شهر می‌باشد. بدین منظور راهبردهای مؤثر برای توسعه‌ی گردشگری این شهر عبارت‌اند از افزایش فضای سبز و کمپ‌های گردشگری، نوسازی و بهسازی ناوگان حمل‌ونقل شهری، ارائه‌ی تسهیلات بانکی برای بالا بردن کیفیت خدمات و تسهیلات، اخذ و تسهیل صدور ویزا برای گردشگران ورودی از کشورهای دیگر و دستیابی به عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران مخصوصاً درک آن‌ها از ارزش مقصد گردشگری و کیفیت محصولات، خدمات و تجربیات گردشگری در مقایسه با سایر مقصدهای گردشگری.

چکیده انگلیسی:

Tabriz is the largest city in the North-West of the Iran as a tourist attraction centers in the national and international of the country. The city, according to its historical, cultural and religious potentiality, can not find its real position in the field of tourism. Therefore, the purpose of this study is to evaluate the strengths and opportunities of tourism in the Tabriz and provide strategies for improving it. The required data of this descriptive - analytical study are collected via interview and formed focal groups and analyzed by SOAR as strategic model. The population of this study were tourists, vendors, hoteliers and officials associated with tourism (1500000) that sample size was estimated based on Cochran formula that were   384 people. Based on the results, Tabriz based on its good weather and plenty of Antiquities and tourism capability has this potentiality to become a regional and international tourism place. The expected results of tourism development in the city can be mentioned to decrease the unemployment rate from 8.12 percent to 5 percent, growth green space from 3.5 to 8 square meters per capita in the city and provide facilities for investors to build hotel. Hence, effective strategies for the development of tourism in the city include increasing green space and tourist camps, rehabilitation and improvement of urban transportation fleet, providing banking facilities in order to achieve tourist satisfication is needed.

منابع و مأخذ:

1. 1.       Abonoori, A, Akbari, z (2014): Classification of factors affecting on economic indicators of International tourism, Geography and Development, Volume 12, Issue 34, pp 33-56. (In Persian)


2. 2.       Ariafar, K (2009): feasibility of establishing a Geo park in Lorestan province using AHP Model, Masters Thesis in urbanism, tutor: Ziari, K, Islamic Azad University, Ghavin Branch. (In Persian)


3. 3.       Ebrahimzade, E, Aghasi, E (2009): The Analysis of Effective Factors in the Expansion of Coastal Region of Chabahar Tourism through SWOT Model, Urban Regional Studies and Research, Volume 1, Issue 1, pp 107-128. (In Persian)


4. 4.       Ghaderi, E (2009): Overview Iran's tourism industry situation, Research Centre of Islamic Shura Council, the office of the cultural studies, number: 10002, subject code: 270. (In Persian)


5. 5.       Hadiani, Z, Ahadnezhad, M, Kazemizad, S, Ghanbari, H (2012): Strategic Planning for Tourism Development by SWOT Method (Case Study: Shiraz City), Geography and Enviromental Planning, Volume 23, Issue 3, pp 111-132. (In Persian)


6. 6.       Kahzadi, E, Khadem Alhosseini, A, Fotohi, Z, Ghadimi, N (2009): Analysis on social and cultural security and its role in the sustainable development of tourism, Proceedings of elected the first national conference security and sustainable development of tourism, Applied Research Office law enforcement command Isfahan province. (In Persian)


7. 7.       Kazemi, M (2006): Tourism Management, Samt Press, Tehran. (In Persian)


8. 8.       Khavarian G, A, Stavers, Zh, M, Alian, M (2013): Strategic Planning of Urban Tourism Development with use SOAR Strategic Model (case study Taft city), The Journal of Spatial Planning, Volume 17, Issue 3, pp 127-143. (In Persian)


9. 9.       Meshkini, A, Heidari, T (2010): Evaluation of the development of tourism in city Zanjan (case study: zanjan river), geographical space, Volume 11, Issue 35, pp 37-64. (In Persian)


10. 10.   Movahhed, A, Amanpour, S, Naderi, K (2011): Urban tourism marketing based on branding with Analytical Hierarchy Process (AHP) (case study of kermanshah city), Journal of Spatial Planning, Volume 1, Issue 3, pp 17-36. (In Persian)


11. 11.   Omidi, N (2012): Survey strategy of tourism development in Ilam Province using SWOT model and quantify the matrix strategic QSPM, Regional planning, Volume 2, Issue 5, pp 93-102. (In Persian)


12. 12.   Rahmani, B, Majidi Khamane, B (2009): factors affecting of women's participation in preserving urban environment, with the emphasis on view feminist crowns (case study: 6 and 8 areas of Tehran), environment preparation, Volume 2, Issue 7, pp 15-38. (In Persian)


13. 13.   Shakoyi, H (2008): new views in urban geographical, Samt Press, Eleventh Edition, Tehran. (In Persian)


14. 14.   Sharifade, A, Radnejhad, H (2008): sustainable development and rural tourism, Monthly Jahad economy, Issue 250-261, pp 21-38. (In Persian)


15. 15.   Taghvayi, M, Mobaraki, O (2009): Analyses tourist areas in Tabriz to tourism planning in that, Geography and Planning, Volume 15, Issue 33, pp 59-82. (In Persian)


16. 16.   Taghvayi, M, Safarabadi, A (2011): Urban Tourism Management; Planning Tourist Attracting Urban Spaces (Case Study; Kermanshah City), Social Development & Welfare Planning, Volume 3, Issue 9, pp 183-208. (In Persian)


17. 17.   Tavallayi, S (2006): Overview of the tourism industry, first printing, Tehran's Pedagogical University publishing, Tehran. (In Persian)


18. 18.   Anuar, A. N. A., Jaini, N., Kamarudin, H. and Nasir, R. A. (2011): Effectiveness evaluation of Safe City Programme in relation to the tourism industry, Procedia Engineering, 42, 407–414.


19. 19.   Edwards, D., Tony, G. and Bruce, H. (2011): Urban tourism research Developing an Agenda, Annals of Tourism Research, 35 (4): 1032–1052.


20. 20.   Popescu, Ruxandra Irina and Corbos, Răzvan-Andrei (2010): The Role Of Urban Tourism In The Strategical Development Of Brasov Area, Journal of Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, Vol 7, pp 69-85.


21. 21.   Pothof, R. (2006): Urban Heritage Tourism - A Case Study of Dubrovnik, Thesis, Bournemouth University, UK.


22. 22.   Rossana, G (2007): Tourism and the City: Opportunity for Regeneration, An International Multidisciplinary Journal of Tourism, Vol. 2, No. 2 (November 2007): pp. 95-111.


23. 23.   Shams, M, Saffari Raad, A, Ghasemi, A (2015): An analysis on urban tourism by SWOT model (Case Study: Boushehr City), Journal of Scientific Research and Development 2 (6): 298-305.


24. 24.   Stavros, J., & G. Saint,(2010): SOAR: Linking Strategy and OD to Sustainable Performance in W.J. Rothwell, J.M. Stavros, R. Sullivan & A. Sullivan (Eds.), Practicing Organization Development: A Guide for Leading, San Francisco, CA: Jossey-Bass Change, Pp. 377-394, 2010.


25. 25.   UNWTO (2007): Tourism Highlights 2007 Edition, Available in “www.unwto.co.


26. 26.   Uwe. Deichman, Somik V. Lall, Ajay. Suri, Prgys.R (2008): Improved Urban Management, World Bank Policy Research Working Paper3002, Washington.DC.


27. 27.   World Tourism Organization (WTO) (2012): Tourism 2020 Vision,Vol .6, southAsia , Madrid , Spain, Dibe , s.i.