به‌کارگیری روش تصمیم‌گیری گروهی چند معیاره مکانی در تعیین مکان‌های بهینه‌ی پل‌های هوایی (مورد: منطقه یک شهر مشهد)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

فهیمه میرمحمدی ¹ (کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
محمدرضا جلوخانی نیارکی ² (استادیار گروه سنجش از دور و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/04/19 تاریخ پذیرش : 1397/02/27 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: GIS, پل هوایی, تصمیم گیری مکانی گروهی, میانگین وزن دارمرتب شده, روش اکثریت فازی,

چکیده مقاله :

نصب تجهیزات ترافیکی و وسایل ایمنی در معابر عمومی می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از بروز حوادث و سوانح رانندگی ایفا نمایند. در این بین، نقش پل‌های عابر پیاده بیش از دیگر تجهیزات قابل توجه است. عدم جانمایی صحیح و بهینه پل‌های هوایی عابر پیاده منجر به کاهش استفاده از آن‌ها و افزایش تصادفات و غیره می‌گردد. امروزه، تلفیق تحلیل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره(MCDA) مشارکتی باقابلیت‌ها و پردازش‌های سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS)، توانمندی‌های منحصربه‌فردی را برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌های مکانی در اختیار مدیران شهری قرار داده است. در این راستا، افراد با مشارکت یکدیگر و با ارائه‌ی اولویت‌ها، نگرش و عقاید خود، در فرایند تصمیم‌گیری مکانی گروهی در حوزه‌های مختلف ایفای نقش می‌کنند. این پژوهش با در نظر گرفتن معیارهای مختلف و با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره‌ی گروهی (در دو بخش فردی و گروهی) به حل مسأله‌ی جانمایی بهینه‌ی پل‌های هوایی در شهر مشهد می‌پردازد. دربخش تصمیم‌گیری مکانی فردی، از تعدادی معیار (مکانی وغیرمکانی) و عملگر میانگین وزن‌دار مرتب شده (OWA) برای ارزیابی و رتبه‌بندی گزینه­های مکانی (مکان‌های مناسب برای پل‌های هوایی)، استفاده گردید. همچنین، دربخش گروهی تصمیم­گیری مکانی (بخش ادغام نظرات یا نقشه های فردی)، از روش اکثریت فازی (Fuzzy Majority) استفاده شد. بدین ترتیب گزینه­ها جهت انتخاب مناسب­ترین مکان برای استقرار پل‌های هوایی در منطقه یک شهرمشهد، رتبه‌بندی گردیدند. بر اساس نتایج به دست آمده، گزینه‌ها بر طبق نظر گروه تصمیم‌گیران برای احداث پل هوایی،  به ترتیب خیابان‌های اصلی احمدآباد، فرامرز عباسی، فلسطین و سازمان آب رتبه بندی و پیشنهاد گردیدند.

چکیده انگلیسی:

The installation of traffic and safety equipment in roads can play an important role in preventing accidents. Meanwhile, the role of pedestrian footbridge is more significant than other equipment. The lack of proper and optimal site selection of urban facilities, including pedestrian urban footbridge, reduces their use by public and increases accidents. Today, integration of participatory multicriteria decision analysis techniques with the capabilities of GIS provide exclusive tools for urban planners and decision makers. People can contribute to spatial decision making processes by entering their own concerns, attitudes, and preferences in the group decision making process for solving different urban problems. This study aims to solve the problem of optimal location of urban footbridge in Mashhad city by considering the criteria and using multi-criteria decision-making methods in two individuals and group modes. In this study, the individual mode of decision uses a number of criteria (spatial and non-spatial) in order to evaluate alternatives and also implements Order Weighted Average (OWA) operator for assessing and ranking the alternatives presented to decision-maker. In the group mode, Fuzzy majority decision rule approach is employed to integrate individual rankings of alternatives into group rankings. In other words, it integrates the individual solution maps into a single group decision map. In this way, the alternatives were evaluated to select the most suitable location for the construction of urban footbridge in the city of Mashhad. Consequently, according to the decision-makers’ preferences, the main streets of Ahmadabad, Faramarz Abbasi, Palestine and Water organization were ranked for the construction of a footbridge, respectively.
 

منابع و مأخذ:

1.  ناظمی، الهام و محقق نسب، عنایت­الله (۱۳۹۴): »لزوم بازطراحی پل‌هایعابر پیاده در جهت بهبود منظر شهری (با الگوگیری از نمونه های موفق ایران و جهان«، دومین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار.


2.  نیکومرام، هاشم، وظیفه دوست، حسین، خانی، سروش(۱۳87): »ارزیابی و تحلیل اثربخشی پل‌هایعابر پیاده درون شهری (مطالعه موردی شهر تهران «، مجله هویت شهر، سال دوم، شماره2، صص 12 -3.


3.  خاکی، علی منصور، عرفانی نسب، رضا، باباگلی، رضوان (۱۳۹۱): »آسیب­شناسی پل‌هایعابر پیاده در سطح شهر تهران«، دوازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران.


4. میرمحمدی، فهیمه، جلوخانی نیارکی، محمدرضا، علوی پناه، سید کاظم، نیسانی سامانی، نجمه (۱۳۹۵): »توسعه سامانه پشتیبان تصمیم‌گیری مکانی مشارکتی تحت وب مبتنی بر گزینه های مکانی کاربر محور (مطالعه موردی: مکان یابی سرویس های بهداشتی دائمی منطقه ۱ شهر مشهد«، نشریه علمی پژوهشی علوم و فنون نقشه برداری، سال ششم، شماره 1، صص ۱15-۱01.


5. آمار نامه شهرداری مشهد (1394). برگرفته از https://amar.mashhad.ir/portal_content.
   
   
   1. Jelokhani-Niaraki, M.R., and J. Malczewski (2015): A group multicriteria spatial decision support system for parking site selection problem: A case study. Land Use Policy, 42, pp:492-508.‏
   
   
   2. Malczewski, J. and C.Rinner,  (2015): Multicriteria decision analysis in Geographic Information Science. Springer: New York.
   
   
   3. Boroushaki, S., and J.Malczewski (2010):Using the fuzzy majority approach for GIS-based multicriteria group decision-making. Computers & Geosciences, 36(3), pp: 302-312.
   
   
   4. Malczewski, J. (2006): Ordered weighted averaging with fuzzy quantifiers: GIS-based multicriteria evaluation for land-use suitability analysis. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 8(4), pp: 270–277.
   
   
   5. Yager, R.R. (1988): On ordered weighted averaging aggregation operators in multi-criteria decision making. IEEE Trans. Syst. Man Cybernet. 18 (1), pp:183–190.
   
   
   6. Yager, R.R. (1996): Quantifier guided aggregation using OWA operators. Int. J. Intell. Syst. 11, pp:49–73.