بررسی راهکارهای موثردر ایجاد محله پایدار با رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی:محله راهنمایی یاسوج)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
محمدرضا رضایی
1
(استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران)
سوده نگین ناجی
2
(دانشگاه آزاد)
کلید واژه: توسعه پایدار, محله پایدار, برنامه‌ریزی محلی, محله راهنمایی,
چکیده مقاله :
در قالب فرآیندی مشارکتی، دموکراتیک و مردم محور توسعة محلّه ای از چندین دهة گذشته با تأکیدی خاص در کشورهای توسعه یافته، به عنوان محور برنامه‌های توسعة پایدار شهری قرار گرفت.ساختار مدیریت شهری در ایران با دارا بودن ویژگیهای غیر مشارکتی، متمرکز، از بالا به پایین، سیاست زده، فقدان همگرایی افقی، عدم ارتباط دوسویه مابین سطوح مختلف شهری، دیدگاه‌های نوین مدیریت شهری بر پایة سلول‌های بنیادین شهر (محلّه) را دچار نُقصان آشکاری ساخته است. این پژوهش که درمحدوده ی قانونی شهریاسوج به شیوه توصیفی-تحلیلی با رویکرد غالب اسنادی-پیمایشی درسطح محله راهنمایی در ناحیه یک شهری در یاسوج درسال 1393 انجام شده است به دنبال آسیب شناسی تنگناها و پتاسیل‌های برنامه‌ریزی محله محور پایدار در سطح محله مورد مطالعه بوده است. در مطالعة حاضر نشان داده شده است که تحقّق رویکرد نوین محلّه محوری در شهریاسوج به دلیل ویژگیهای سیستم کلان ومحلی مدیریتی کشور و به دنبال آن ناپایداری آشکار ابعاد مختلف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیک محله ی راهنمایی دریاسوج، نیازمند سازماندهی مجدد و برنامه‌ریزی در چهار محور مدیریت یکپارچه، منابع مالی پایدار، نیروی انسانی کارآمد و متخصص شهری و نیز قوانین و مقرّرات پشتیبانی کننده- به عنوان عوامل مشترک تحقّق محلّه محوری است. این مهم جز با عبور از رویکرد سنّتی کنونی و دقّت نظر در عناصر برنامه‌های موفّق جهانی و سپس تحلیل، به روز رسانی و بومی سازی آنها مطابق با فرهنگ و شرایط اقتصادی- اجتماعی حاکم بر ایران و شهر یاسوج میسر نخواهد شد.
منابع
برآبادی، محمود؛(1384) الفبای شهر (مجموعه مقالات ماهنامه شهرداریها)، تهرانش، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
بیک دلی، آذر،(1387)،طراحی حوزه محلی در منطقه آزاد اروند با تکیه بر اصول نوشهرگرایی، به راهنمایی دکترمصطفی بهزاد فر، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشکده معماری و شهرسازی.
پاپلی یزدی، محمد حسین و رجبی سناجردی، حسین(1382)،"نظریه‌های شهر و پیرامون"،تهران،انتشارات سمت
پاکزاد، جهانشاه،(1382)، بررسی تطبیقی شهرهای ایرانی و اروپایی برای ریشه یابی موانع تاریخی مشارکت مدنی، نشریه علمی- پژوهشی صفه، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، شماره25، تهران.
پاکزاد، جهانشاه، (1386)، سیر اندیشه‌ها در شهرسازی- از کمیت تا کیفیت (جلد2)، شرکت عمران شهرهای جدید تهران.
توسلی، غلامعباس،(1370)، نظریه‌های جامعه شناسی، تهران، انتشارات سمت.
حاجی پور، خلیل، (1385)، برنامه ریزی محله مبنا رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریه هنرهای زیبا، شماره 26.
حبیبی، محسن و سعیدی رضوانی،هادی، (1384)، شهرسازی مشارکتی، کاوشی در شرایط ایران، نشریه هنرهای زیبا دانشگاه تهران، شماره 24.
دادفر،مژگان،(1388)، بررسی عوامل موثر بر مشارکت شهروندان در شورایاری حمله(مورد مطالعه محله نیاوران تهران)،به راهنمایی محمد جواد زاهدی،دانشگاه پیام نورتهران،دانشکده علوم اجتماعی.
ربانی، رسول، جامعه شناسی شهری،(1381)،تهران، انتشارات سمت، چاپ اول.
رفیعیان، مجتبی،عسگری، علی،عسگری زاده،زهرا، (1388).رضایت مندی شهروندان از محیط‌های سکونتی شهری، مجله علوم محیطی، سال هفتم،شماره اول.
زیاری،کرامت الله،(1390)، اصول وروش‌های برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دانشگاه تهران.
فروزنده،محسن،(1392)،نوشهرگرایی و راهکارهای احیای بافت‌های فرسوده شهری(مورد مطالعه محله سنگلج تهران)، نشریه اینترنتی سازمان نوسازی شهر تهران، شماره مقاله 02303
گلکار، کوروش،(1384)، راهبرد توسعه شهر چیست؟ نشریه شهرنگار،تهران، مرکز اطلاعات جغرافیایی شهر تهران، شماره 30
موسوی، سید احمد،(1388)، برنامه ریزی توسعه محله ای با تاکید بر سرمایه‌های اجتماعی (مورد مطالعه کوی طلاب مشهد)، به راهنمایی دکتر علی اکبر تقوایی،دانشگاه تربیت مدرس.
Rioux, L. and Werner, C (2010), Residential satisfaction among aging people living in place. Journal of Environmental Psychology, Volume 31, Issue 2, June 2011, Pages 158-169
Liu, A.M.M (1999), Residential satisfaction in housing estates: a Hong Kong perspective. Automation in Construction, Volume 8, Issue 4, April 1999, Pages 511-524.
Carmona,M.(2006). Publicplaces Urban Space: the dimension of urban design.Oxford:Architectural Press. -
www.citiesallicance.org
www.dbz.com
