بررسی زیبایی شناسی موتیف¬های اشعار فارسی شاعران منطقۀ ارسباران
محورهای موضوعی : ادبیات فارسیمریم بیرامی جوبند 1 , مریم محمدزاده 2 , رضا آقایاری زاهد 3
1 - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
کلید واژه: واژگان کلیدی: ارسباران, شعر, زیبایی شناسی, موتیف, خیال. ,
چکیده مقاله :
منطقة ارسباران، در استان آذربایجان شرقی، شاعران متعددی دارد. در این مقاله با معرفی ادبیات این منطقه و نگاهی کلّی به جایگاه شعر در آن، موتیف¬های زیبایی¬شناسی در شعر پنج شاعر معاصر این منطقه: سالک اهری تبریزی (1271ـ 1358اهر)، مرتضی موسوی (1321ـ 1354اهر)، حامد اهری (1338 اهر)، امامویردی سامانی (1325 کلیبر) و اسماعیل سلطانی (1335 اهر) بررسی شده است. روش بررسی با مطالعه کتابخانه¬ای است و نگارش مقاله توصیفی تحلیلی می¬باشد. سالک اهری و مرتضی موسوی از شاعران دوره پهلوی و حامد اهری، امامویردی سامانی و اسماعیل سلطانی از شاعران بعد از انقلاب اسلامی هستند. هر پنج شاعر به موتیف¬های محتوایی و بلاغی شعر کلاسیک علاقه دارند و تحولات عناصر خیال و تصویرسازی معاصر در شعرشان کمتر دیده می¬شود.چنانکه شعرشان را باید ادامه جریان سنت¬گرایان معاصر نامید. نتایج بررسی زیبایی¬شناسی شعرشان نشان می¬دهد: استفاده از عناصر خیال کلاسیک، توجه به عناصر تصویرسازی معاصر و منطقه ارسباران، صورخیال ساده و عاری از تکلف و استفاده از آرایه¬های برتر بلاغت قدیم، از جمله جناس، تکرار، تشبیه، تلمیح، موتیف¬های زیبایی¬شناسی شعر آنها می¬باشد که در محتوای غنایی و عرفانی و اجتماعی استفاده کرده¬اند. در موتیف اجتماعی معاصر از عناصر خیال تازه و آرایه نماد استفاده کرده-اند اما در مقایسه با موتیف¬های شعر کلاسیک و زیبایی¬شناسی بلاغت ادبیات کهن، نگاه نو در شعر این منطقه کمتر است و یک بخش شعر فارسی آنها در ادامه شعر کلاسیک می¬باشد.
Abstract Arsbaran (Qaradağ (region, in East Azarbaijan province, has many poets. In this article, by introducing the literature of this region and examining the place of poetry in it, the aesthetic motifs in the poetry of five contemporary poets of this region are analyzed: Salek Ahri Tabrizi, Morteza Mousavi, Hamed Ahri, Imamvirdi Samani and Ismail Soltani. he research method is library study and the writing of a descriptive and analytical article. Salek Ahri and Morteza Mousavi are among the poets of the Pahlavi period, and Hamed Ahri, Imamvirdi Samani and Ismail Soltani are among the poets after the Islamic Revolution. Five poets have used the content and rhetorical motifs of classical poetry, and there are few changes in contemporary Imagination and aesthetic elements in their poetry. The results show: The elements of classical Imagination, simple and free images and Stylistic device of ancient rhetoric, such as puns, repetition, simile, allusion, are the aesthetic motifs of their poetry and they have used them in lyrical and mystical content. In the social motif, elements of contemporary Imagination and Stylistic device of symbols have been used, but compared to the motifs of classical poetry and the aesthetics of the rhetoric of ancient literature, the elements of new Imagination are less in the poetry of this region. In general, their Persian poetry is a continuation of classical poetry.
اهری تبریزی، سالک (1398) مجموعه اشعار سالک اهری تبریزی، به اهتمام رضا همراز، تبریز: قالان یورد.
اهری، حامد (میر حسین فخرایی اقدم) (1399) دیوان اشعار، مقدّمه حسین دوستی، اهر: شمیسا.
داد، سیما (1385) فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
دوستی، حسین (1373) نگاهی به تاریخ و جغرافیای ارسباران، تبریز: احرار.
ــــــــ (1394) ادبیات مرثیه در منطقه ارسباران، تهران: سفیر اردهال.
ــــــــــ (1402) آوای سوتک (مجموعه اشعار و آثار و یادنامه سید مرتضی موسوی اهری) (شاعر مبارز، 1354-1321 شمسی)، تبریز: مهرنوشت.
سامانی، امامویردی(1386) سامانی دیوانی، کلیبر: نویسنده
سرهنگ بایبوردی(1341) تاریخ ارسباران، تهران: کتابخانه سینا.
سلطانی، اسماعیل(1380) شرح هجران، تبریز: فروغ آزادی.
شفيعي كدكني، محمّدرضا (1390) صورخیال در شعر فارسی، تهران: آگاه
ــــــــــــ، (1391) موسيقي شعر، تهران: آگاه
شمیسا، سیروس (1383) نگاهی تازه به بدیع، تهران:انتشارات فردوس.
عباس¬زاده، سعید (1375) سیمای ارسباران(اهر)، سرزمین دین¬باوران، تهران: مؤسسه فرهنگی و انتشارات نهاوندی
فتوحی، محمود (1385) بلاغت تصویر، تهران: سخن.
موسوی، سید مرتضی (1365) مجموعة شعر سوتک، تبریز: چاپخانة صفا.
