مطالعه امکان‌سنجی و مدیریت بهرهبرداری تلفیقی منابع آب: مخروط‌افکنه گرمسار
محورهای موضوعی :
1 - 1. کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری واحد گرمسار و کارشناس شرکت بهره برداری از منابع آب و زهکشی دشت گرمسار، ایران
2 - 2. دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان،
کلید واژه: مطالعه امکان‌سنجی, مدیریت بهرهبرداری, منابع آب, مخروط‌افکنه گرمسار, روش SECA,
چکیده مقاله :
در مناطقی که استفاده تلفیقی از سفره آب زیرزمینی و رودخانه انجام می‌گیرد، سفره آب زیرزمینی در مواقع کم‌آبی‌های رودخانه به عنوان گزینه مناسبی جهت بهرهبرداری از منابع آب محسوب می‌شود. مطالعه امکان‌سنجی و مدیریت بهرهبرداری تلفیقی از منابع آبی در مناطق کویری، به ویژه در نواحی حاشیه‌ای ایران مانند مخروط‌افکنه گرمسار، از اهمیت زیادی برخوردار است. این تحقیق بر لزوم تدوین راهبردهای جامع و مبتنی بر شواهد جهت مدیریت منابع آبی در مناطق حاشیه کویری ایران تأکید دارد که می‌تواند به حفظ تعادل بین توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی کمک کند. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی - نظری و از نظر روش، توصیفی– تحلیلی است. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز از روش کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری شدند. در این پژوهش ابتدا عوامل پژوهش شناسایی و استخراج شده سپس عوامل با روش SECA وزندهی شدند. بر این اساس معیار آب و هوا با وزن 1817/0 اولویت اول، معیار نرخ مصرف شده آب با وزن 1564/0 اولویت دوم و معیار کیفیت منابع آب با وزن 1521/0 اولویت سوم را کسب کردند. از بین گزینهها نیز کارایی و بهره‌وری استفاده از منابع رتبه اول، پایداری منابع آبی رتبه دوم و نظام مدیریت و سیاستگذاری رتبه سوم را کسب کردند. نتایج نشان دادند رویکردهای نوین و تلفیقی در مدیریت منابع آب می‌توانند به بهبود وضعیت منابع آبی و توسعه پایدار کمک کنند و بهرهبرداری پایدار منابع آبی مستلزم اجرای روش‌های مدیریت یکپارچه و پایدار است.
In regions where both groundwater and surface water resources are utilized, groundwater serves as a suitable option for water supply during periods of river water shortages. The purpose of the research is to study the feasibility and management of integrated water resources utilization in the Garmsar alluvial fan. The research adopts an applied-theoretical approach in terms of objectives and a descriptive-analytical method in terms of methodology. Information and data were collected through both library research and field studies. First, the research factors were identified and extracted, then weighting using the SECA method. The feasibility and management study of integrated water resource utilization in arid regions, especially in marginal areas of Iran such as the Garmsar alluvial fan, are of great importance. The results indicate that optimal utilization of water supplied by the Garmsar alluvial fan requires implementing integrated and sustainable management methods. This includes the optimal use of drip irrigation in agriculture and improved coordination between urban and rural water use to ensure sustainable resource management. Overall, this research underscores the need to develop comprehensive, evidence-based strategies for water resources management in the arid regions of Iran, balancing sustainable development with natural resource conservation. Accordingly, the climate criterion with a weight of 0.1817 was identified as the highest priority, followed by the water consumption rate criterion (0.1564) and the water resources quality criterion (0.1521). Among the evaluated options, efficiency and productivity of resource use ranked first, Sustainability of water resources ranked second, and management and policy-making systems ranked third.
Aghvami, F., & Kamyabi, S. (2023). Survey of land tourism desert and desert city of Garmsar. Journal of Application of Geographic Information Systems and Remote Sensing in Planning, 13(1), 50-70.
Ahmadi, M. (2021). Role of agriculture water resource management in development of rural regions: a case study Ghani Beiglou County (Zanjan township). Serd, Quarterly Journal of Spatial Economics and Rural Development, 10(35), 137-154.
Atashi Yazdi, S. S., Motamedvaziri, B., Hosseini, S. Z., & Ahmadi, H. (2023). Reciprocal analysis of groundwater potentiality and vulnerability modeling in the Bahabad Plain, Iran. Environmental Science and Pollution Research, 30(14), 39586–39604. https://doi.org/10.1007/s11356-022-24810-y
Dashti, S., Kahrakboudi, R. & Khayat Khalghi, M. (2007). Integrated management of surface and groundwater resource systems during water shortages. The first regional water conference, Islamic Azad University, Behbahan Branch, Iran.
Elzain, H. E., Chung, S. Y., Senapathi, V., Sekar, S., Lee, S. Y., Roy, P. D., Hassan, A., & Sabarathinam, C. (2022). Comparative study of machine learning models for evaluating groundwater vulnerability to nitrate contamination. Ecotoxicology and Environmental Safety, 229, 113061. https://doi.org/10.1016/j.ecoenv.2021.113061
Hosseini, M. (2024). Evaluation of integrated management and exploitation of surface and groundwater in central regions of Iran (Case study: Garmsar County). First National Conference on Engineering and Management Strategies in Water Systems. Islamic Azad University, Isfahan Branch, Iran.
Moradi, F., Shateri, M., & Mekaniki, J. (2022). The role of indigenous knowledge in the management of water resources studied in Shaskoh village, Zirkoh city. Indigenous Knowledge, 9(18), 235-273. https://doi.org/10.22054/qjik.2023.71493.1350
Safavi, H.R., Kalantari, M., & Bozorg Haddad, O. (2019). Conjunctive management of groundwater and surface water using honey-bee mating algorithm, 2(35), 11-122. https://doi.org/10.24200/J30.2018.2188.2130
Saheb Jami, Y., Emami Skardi, M. J., & Safari, N. (2019). Evaluating the efficiency of integrated exploitation of surface and groundwater resources considering reliability indicators. The 8th National Conference on Water Resources Management, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
Sajjadi S. M, Safavi H. R., & Haddad, O. (2018). Extraction of conjunctive hedging rules for the operation management of surface and groundwater resources. Soil and Water Sciences-Agricultural Sciences and Technologies and Natural Resources 22(3), 1-16. https://doi.org/10.29252/jstnar.22.3.1
Sedghi, H., Alaviany, F., Asghari Moghaddam, A., & Babazadeh, H. (2020). Optimization of conjunctive use of surface water, groundwater and wastewater resources in Hashtgerd plain. Hydrogeology, 4(2), 48-62. https://doi.org/10.22034/HYDRO.2020.10436
Shamsai, A., & Forghani, A. (2011). Conjunctive use of surface and ground water resources in arid regions. Journal of Iran-Water Resources Research (IWRR). 7(2), 26-36.
Shayan, S., Sharifikia, M.R., & Zare G.H. (2013). Neotectonic, morphoclimatic and anthropogenic agents in appearance and genesis of alluvial fans (Case study: Garmsar alluvial fan). Geography and Environmental Planning Journal, 50(2), 17-20.
Taleb Bidukhti, N., Sadegh Khorshidi Alikordi, M., Haghighat, M., & Nikoo, M.R. (2020). Multi-objective conflict resolution model for conjunctive operation from surface and groundwater based on goal programming approach. Water Resources Engineering Journal, 4(12), 131-152. https://doi.org/20.1001.1.20086377.1398.12.43.11.3
Taleshi M., & Kaffash, H. (2019). Compilation and validation of the fundamental criteria for the integrated management of water resources in dry and semi-arid regions. Geographical Explorations of Desert Areas, 6(2), 81-108. https://doi.org/10.29252/grd.2018.1474
Valizadegan, E., & Yazdanpanah, S. (2017). Quantitative model of optimal conjunctive use of Mahabad plain’s surface and underground water resources. Amirkabir Journal of Civil Engineering, 50(4), 631-640. https://doi.org/10.22060/CEEJ.2017.12739.5266
Zibaee, M.H., Zibaee, M., & Ardokhani, K. (2013). Assessment of conjunctive use of surface and groundwater scenarios in Firouzabad plain. 5(1), 157-181. https://doi.org/20.1001.1.20086407.1392.5.17.
