تحليل پيامدهاي گردشگري در ناپايداري سكونتگاه هاي روستايي ( مطالعه موردی: دهستان بلده كجور ـ شهرستان نوشهر)
محورهای موضوعی : گردشگری روستاییمعصومه حسن نژاد 1 , کارینه دانلین 2 , سهیلا ملک پورهشجین 3
1 - دانش¬آموخته دكتري جغرافيا و برنامه¬ريزي توريسم، دانشگاه دولتی جمهوری ارمنستان، ایروان، ارمنستان.
2 - استاد گروه جغرافیا، دانشگاه دولتی جمهوری ارمنستان، ایروان، ارمنستان.
3 - دانش¬آموخته دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
کلید واژه: گردشگري, ناپايداري, سكونتگاه هاي روستايي, دهستان بلده كجور. ,
چکیده مقاله :
مقدمه: امروزه با افزايش امكانات زندگي مانند وسايل حمل و نقل زميني، هوايي، دريايي و افزايش اوقات فراغت، درآمد و طول عمر مردم، افراد بيش از هر زمان ديگري به گردش و مسافرت مي‌پردازند، به ويژه ساكنان نقاط شهري به دليل آلودگي شهرها و مشكلات ناشي از زندگي ماشيني بيشتر به مسافرت و گردش در دامان طبيعت و نقاط آرام در نواحي روستايي علاقمند هستند. هدف پژوهش: از اينرو در اين بررسي سعي شده است تا با توجه به روند فزاينده حضور گردشگران به شكل انبوه و بدون توجه به ظرفيت زيرساخت¬ها، فرهنگ بومي و ... ناپايداري سكونتگاه¬هاي روستايي را از ابعاد اكولوژيكي و اقتصادي در دهستان بلده كجور از توابع شهرستان نوشهر مورد شناسايي و مطالعه قرار داده تا نتايج آن در كاهش پيامدهاي منفي در ابعاد اجتماعي، اقتصادي و بخصوص در بعد زيست محيطي در محدوده مورد مطالعه و تعميم آن به نقاط روستايي ديگر بكار گرفته شود. روش¬شناسی تحقیق: در اين تحقيق از روش پيمايش و روش زمينه‌يابي با هدف‌هاي توصيفي و اكتشافي و روش تحليلي با استفاده از شيوه كتابخانه‌اي و همچنين اطلاعات پرسشنامه، ارتباط بين متغيرهاي مستقل و وابسته در فرضيات تحقيق و همچنين تأثير گردشگري در ناپايداري سكونتگاه‌هاي روستايي از ابعاد اقتصادي و اكولوژيكي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. شيوه تجزيه و تحليل اطلاعات به صورت كمي مي‌باشد و روش آماري استنباطي آزموده كاي دو استفاده شده است. قلمروجغرافیایی پژوهش: مناطق روستایی بلده کجور ـ شهرستان نوشهر استان مازندران است. یافته¬ها و بحث: نتایج این تحقیق نشان می¬دهد که گردشگري تأثير مطلوبي در درآمد روستاييان نداشته و توزيع درآمد فقط براي قشر خاصي از ساكنين مفيد بوده است. ساكنيني كه داراي زمين بوده‌اند با فروش آن به دليل گراني قيمت زمين ناشي از گردشگري صاحب درآمد هنگفتي شده‌اند و بيشتر ساكنين مشغول به كارهايي همچون نگهباني، باغباني و … با دستمزد پايين هستند. گسترش فعاليت¬هاي گردشگري منجر به افزايش تغيير كاربري زمين¬هاي كشاورزي شده است. اين امر بيانگر تأثير زيست‌محيطي ورود گردشگران به منطقه مي‌باشد. زيرا با ورود گردشگران به منطقه و خريداري زمين براي سكونتشان جهت استفاده در ايام تعطيلات باعث تغيير كاربري زمين¬هاي كشاورزي روستاها شده و در اكثر اين زمين¬ها ساخت وساز ويلا شده است. نتایج: گردشگري، پايداري اقتصادي در سكونتگاه¬هاي روستايي ناحيه بلده كجور را به همراه نداشته و ناپايداري نظام اقتصادي و اشتغال روستايي را تقويت كرده است. گردشگری در محدوده مورد مطالعه بشدت باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی شده است دولت و مسئولان بايد كنترلي برروي اين خريد و فروش¬ها داشته باشند تا زمين¬هاي مستعد كشاورزي و زمين¬هايي كه جهت امرار معاش خانوار محسوب مي‌شود به فروش گذاشته نشود.
پاپلي يزدي، محمدحسين وسقايي، مهدي، (1385)، گردشگري (ماهيت و مفاهيم)، انتشارات سمت.
ساروخاني، باقر (1378)، روشهاي تحقيق در علوم اجتماعي، جلد 2، بينش‌ها و فنون،انتشارات سمت.
شريف‌زاده، ابوالقاسم و مراد نژادي، همايون، (1381)- توسعه پايدار و توريسم روستايي، انتشارات جهاد، شماره 250 و 251.
كاظمي، مهدي، (1385)، مديريت گردشگري، انتشارات سمت.
كلانتري، خليل، (1385)، پردازش و تحليل داده‌ها در تحقيقات اجتماعي و اقتصادي، نشر شريف.
مركز آمار ايران، سالنامه آماري مازندران (1385)، تهران، مركز آمار ايران.
مركز آمار ايران، شناسنامه آباديهاي استان مازندران شهرستان نوشهر (1385)، تهران، مركز آمار ايران.
مركز آمار ايران، سرشماري عمومي نفوس و مسكن (1385)، نقشه آباديهاي استان مازندران، تهران، مركز آمار ايران.
منشي‌زاده، رحمت‌ا...، (1384)، اندر مقوله گردشگري، پيام، مؤلف، چاپ اول.
مهندسين مشاور پژوهش، معماري و عمران، (1382)، گزارش طرح جامع شهرسازي حريم شهر نوشهر، شهرداري نوشهر.
معصومي، مسعود، (1385)، ماهيت گردشگري- پيك كوثر- چاپ اول
منشي‌زاده، رحمت‌الله، (1376)، جهانگرد، انتشارات مسعي، چاپ اول.
مقصودي، طهماسب، (1382)، توريسم و توسعه روستايي، انتشارات جهاد- شماره 246.
ياسيني، علي، (1384)، سبز كمرنگ: گزارش از وضع جنگلهاي شمال ايران، نشريه اعتماد، شماره 48.
Butler, (2001), Impacts of alternative tyres of rural Village communities in less developed countries.
Mathieson. A. and G. wall (1982), Tourism; Economic, Physical and Social Impacts, London: Longman.
Gunn,Clare A,(2002),(Tourism planning : Basics concepts Cases/ Clare A.Gunn, and Turgut Var.- 4th ed.Routledge.
Dragoni,Gabriella Battaini ,(2008),The rural Vernacular habitat ,a heritage in our Land scape,Futuropa (A council of Europe Magazine).n1.P:3
