مبانی حق خاتمه دادن به قرارداد بر اساس مبانی حق فسخ در فقه امامیه
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهپیمانه اسلامی 1 , ناصر مسعودی 2 , مختار نعم 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
کلید واژه: خاتمه دادن به قرارداد, اصول قراردادها, نقض اساسی قرارداد, فسخ, فقه امامیه,
چکیده مقاله :
اصول قراردادهای تجاری بین المللی که به وسیله موسسه وحدت حقوق خصوصی unidroit تدوین و منتشرشده است هرچند که برای کشورها و تجار و فعالان تجارت بین الملل الزام آور نیست، اما در عمل مورد توجه حقوقدانان و قانونگذاران کشور و تجار و فعالان حقوق تجارت بین الملل قرار گرفته است. یکی از نهادهای مورد توجه در اصول قراردادهای تجاری بین المللی که با الهام از حقوق غرب پیش بینی شده است، حق خاتمه دادن به قرارداد است که در ماده 7 اصول قراردادهای تجاری بین المللی به رسمیت شناخته شده است. این حق در حقوق ایران مستقلا به رسمیت شناخته نشده است و هیچ یک از طرفین نمیتواند به استناد نقض قرارداد از سوی طرف مقابل؛ حتی اگر نقض قرارداد از مصادیق نقض اساسی باشد، قرارداد را خاتمه یافته تلقی و از انجام تعهدات قراردادی خود امتناع ورزد، اما برخی از مصادیق حق خاتمه دادن به قرارداد در حقوق ایران در لابه لای مقررات و قوانین حقوقی قابل مشاهده و رهگیری است. بر این مبنا در این مقاله، مبانی حق خاتمه دادن به قرارداد بر اساس مبانی حق فسخ در فقه امامیه مورد بررسی قرار گرفته است.
The Principles of International Commercial Contracts, which were compiled and published by the Unidroit Institute for the Unity of Private Law, although they are not binding on countries, traders, and international trade activists, have in practice attracted the attention of lawyers and legislators of the country, traders, and international trade law activists. One of the institutions considered in the Principles of International Commercial Contracts, which is inspired by Western law, is the right to terminate the contract, which is recognized in Article 7 of the Principles of International Commercial Contracts. This right has not been independently recognized in Iranian law, and neither party can, based on the breach of contract by the other party; even if the breach of contract is an example of a fundamental breach, consider the contract terminated and refuse to fulfill its contractual obligations, but some examples of the right to terminate the contract in Iranian law can be observed and traced in the midst of legal regulations and laws. On this basis, in this article, the principles of the right to terminate the contract based on the principles of the right to terminate in Imami jurisprudence have been examined.
امامی، سیدحسن. (1379). حقوق مدنی. ج1، چ 21، تهران: انتشارات اسلامیه.
انصاری، مرتضی. ( 1415ق). کتاب المکاسب (ط ـ الحدیثه). ج6، چ 1، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ انصاری.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1363). ترمینولوژی حقوق. ج1، چ1، تهران: بنیاد راستاد.
حسینی حائری، سید کاظم. (1431 ق). فقه العقود. ج 1، چ 4، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
حلّی، حسن بن یوسف (علامه حلّی). (1414 ق). تذکره الفقهاء (ط-الحدیثه). ج11، چ 1، قم: موسسه آل البیت علیهم السلام.
روحانی، سید صادق. (1429 ق). منهاج الصالحین. ج 2، چ 1، قم: نشریه مدینه العلم.
سبحانی، جعفر. (1423 ق). دراسات موجزه فی الخیارات والشروط. ج 3، چ 1، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
شعرانی، ابوالحسن. (1419 ق). ترجمه وشرح تبصره المتعلمین. ج1، چ 5، تهران: منشورات الاسلامیه.
شعاریان، ابراهیم، رحیمی، فرشید. (1395). حقوق بیع بین المللی. ج1، چ 2، تهران: شهر دانش.
شهیدي، مهدي.(1388). اصول قراردادها و تعهدات. ج 2، چ 5، تهران: انتشارات مجد.
شهیدی، مهدی. (1383). حقوق مدنی 6، عقود معین. ج1، چ 4، تهران: انشارات مجد.
صفایی، میر حسین، عادل، مرتضی، کاظمی، محمود، میرزانژاد، اکبر. (1387). حقوق بیع بین الملل. ج1، چ 2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طاهری، حبیب الله. (1418 ق). حقوق مدنی. ج 2، چ 2، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم.(1409 ق). العروه الوثقی. ج2، چ 2، بیروت: موسسه الاعلمی المطبوعات.
عاملی محمّد بن مکی(شهید اوّل)، بی تا. القواعدوالفوائد. ج 2، چ1، قم: کتاب فروشی مفید.
عاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی). (1384). الروضه البهیه. ج 1، چ 3، قم: مکتب نوید اسلام.
فخارطوسی ، جواد. (1375). درمحضر شیخ انصاری(شرح خیارات). ج 8، چ 2، قم: نشرمرتضی.
قدیریان، معصومه، باشکوه، مظفر، لطفی دودران، علیرضا. (1399). بررسی فسخ قرارداد در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی با اصول قراردادهای تجاری بین المللی. پژوهش های اخلاقی. سال یازدهم، شماره 1، پاییز 1399.
کاتوزیان ، ناصر. (1383). قواعد عمومی قراردادها. ج 3، چ 2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر. (1379). حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات. ج1، چ 1، تهران: انتشارات خرسندی.
میرزانژاد جویباری، اکبر.(1381). بحثی پیرامون مفهوم نقض اساسی قرارداد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا (1980وین) با مطالعه تطبیقی. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
معصومی، محمد مهدی، صالحی مازندارانی، محمد. (1401). مطالعه تطبیقیی خاتمه دادن به قرارداد به عنوان شیوه جبران خسارت در حقوق اسلام و اسناد بین المللی، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. مقاله پژوهشی، سال نهم، شماره سوم، پاییز 1401.
نجفی، محمّد حسن(صاحب جواهر). (1404 ق ). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج2، چ 7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نراقی، مولی محمد بن احمد. (1417 ق). عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام. ج1،چ3، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
