کد مقاله : 14020814783465 بازدید : 155 صفحه: 97 - 119

نوع مقاله: پژوهشی

ارزیابی وتبیین بعد جانی احساس امنیت در مناطق مرزی(مورد مطالعه: ساحل اروندرود)

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی-ژئوپلیتیک

سیدیوسف هاشمی ¹ , علی رضائی ² , فروغ جابروندی ³

1 - کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی- انسانی، دانشگاه تهران و دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش شهرستان آبادان
2 - کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی- انسانی، دانشگاه تهران و دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش شهرستان اراک
3 - کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاداسلامی واحد اهواز و دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش شهرستان آبادان

تاریخ دریافت : 1402/08/15 تاریخ پذیرش : 1403/01/20 تاریخ انتشار : 1403/01/21

کلید واژه: امنیت, احساس امنیت جانی, مرز, اروندرود,

چکیده مقاله :

ترقی یک جامعه درگرو حفظ امنیت و احساس ناشی از آن است. امنیت مرزها بسترساز امنیت ملی کشور می‌باشد. حضور مردم در فضای مرزی مستلزم احساس‌امنیت آنان بوده و یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده حضور مردم در فضای مرز، احساس ناامنی است. احساس‌امنیت جانی اساس و کف بقاء انسان در هر مکانی است. در همین راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و از طریق مطالعات کتابخانه‌ای در پی ارزیابی و تبیین احساس‌امنیت جانی در مرز ساحلی اروندرود می‌پردازد.در این پژوهش بعد جانی احساس امنیت به‌عنوان متغیر وابسته و خصوصیات فردی، زندگی در ساحل، خشونت طایفه‌ای، نگرانی خروج بومیان از آب‌های ایران، ناامنی کشور همسایه، ناامنی در آب‌های غیر ایرانی، به‌عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته‌شده است. حجم نمونه موردمطالعه براساس فرمول کوکران 315 نفر از 16 روستا و دو مرکز شهری ساحل اروندرود بوده و پس از تحلیل کلیه متغیرها با استفاده از نرم‌فزار(spss) و پس از آن با کمک (GIS) به‌صورت نقشه استخراج گردید. به‌منظور استفاده از نتایج آزمون t ابتدا نتایج آزمون لون مورداستفاده قرار می‌گیرد. نتایج آزمون نشان می‌دهد میزان خطا برابر با 0.61 می‌باشد به‌عبارت‌دیگر میزان دقت آزمون 39 صدم می‌باشد؛ که بیشتر از مقدار قابل‌قبول است؛ بنابراین بین واریانس‌ها اختلاف وجود دارد. نتایج آزمون t با فرض برابری واریانس‌ها نشان می‌دهد این آزمون در سطح اطمینان بالای 95 درصد معنی‌دار می‌باشد. نظر به اینکه احساس امنیت جانی در نواحی روستایی 2.5 و نواحی شهری 2.7 می‌باشد بنابراین می‌توان گفت میزان احساس امنیت جانی در نواحی شهری نسبت به نواحی روستایی در وضعیت بهتری می‌باشد. و اگر روستاها را از شهرها تفکیک کنیم احساس امنیت جانی در روستاهای جنوبی منطقه مورد مطالعه وضعیت بهتری دارد. و به جز عدم احساس امنیت در موقع خروج دریانوردان از آب‌های ایران، احساس امنیت جانی در روستاها بیشتر بود.

چکیده انگلیسی:

The development and progress of a society depends on maintaining security and the feeling resulting from it. Border security is the foundation of the country's national security. The presence of people in the border areas requires their feeling of security. A feeling of insecurity is one of the most significant factors threatening the presence of people in the border areas. The feeling of security is the base of human survival in any place. In this regard, the present study uses descriptive and analytical methods and library studies to evaluate and explain the sense of life in the Arvand Rud coastal border. In this study, the life dimension of a sense of security was considered a dependent variable, and individual characteristics, life on the coast, tribal violence, the concern of natives leaving Iranian waters, the insecurity of the neighboring country, and insecurity in non-Iranian waters are considered independent variables. According to the Cochran formula, the sample size of the study was considered to be 315 people from 16 villages and two urban centers of the Arvand Rud coast. All the variables were extracted as maps after analyzing them in SPSS software and with the help of GIS. To use the results of the t-test, the results of Levene’s test are used first. The results of the test indicated that the error rate was 0.61. In other words, the accuracy rate of the test is 39 percent, which is more than the acceptable level. Thus, there is a difference between the variances. The results of the t-test, assuming equality of variances, indicate that this test is significant at a confidence level above 95%. Since the sense of life security is 2.5 in rural areas and 2.7 in urban areas, it can be stated that the sense of life security in urban areas is in a better state than in rural areas. If we separate the villages from the cities, the feeling of life security is better in the southern villages of the study area. Also, the feeling of life security was more in the villages except for the lack of feeling of security when the sailors were leaving Iranian waters.

منابع و مأخذ:

1) ابراهیم‌زاده، عیسی(1399). تحولات ژئوپلیتیکی و امنیت مرزها با تأکید برجنوب‌شرق ایران. فصل‌نامه محیط راهبردی، 4(10)، 184-147.
2) احسانی‌فرد، علی‌اصغر، شعاعی، حمیدرضا، ومالکی‌شجاع، کیانا(1392). ارزیابی احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید(موردمطالعه: شهرجدید اشتهارد). دو فصل‌نامه مدیریت شهری،11(31)، 317-334.
3) احمدی، سیدعباس، وهاشمی، سیدیوسف(1397). ژئوپلیتیک و مخاطرات انسانی. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
4) امان‌پور، سعید(1397). سنجش رابطه بین توسعه شهری و احساس امنیت اجتماعی شهروندان(موردمطالعه: کلان‌ شهر اهواز). پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، 6(22)، 111-136.
5) دربان آستانه، علیرضا(1393). ارزیابی و تحلیل احساس امنیت روستاییان نواحی مرزی(مطالعه‌موردی: استان ایلام). فصل‌نامه برنامه‌ریزی فضایی، 4(4)، 129-156.
6) رضایی‌استبرق، زهرا، ذبیحی، حسین، واحمدیان، رضا(1401). ارزیابی وتحلیل احساس امنیت شهروندان در فضای شهری(مطالعه‌موردی: محله زرتشتیان کرمان). فصل‌نامه توسعه پایدار شهری،3(9)، 75-92.
7) ساروخانی، باقر، وهاشم‌نژاد، فاطمه(1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی واحساس‌امنیت‌اجتماعی‌در بین جوانان شهرساری. فصل‌نامه جامعه‌شناسی مطالعه جوانان،2(2)، 81-94.
8) شوهانی، نادر، شوهانی، احمد، وشوهانی، سارا(1400). سنجش و تحلیل میزان احساس امنیت و آسایش گردشگران مذهبی درسفر به عتبات‌عالیات(مطالعه‌موردی: مرز بین‌المللی مهران-اربعین1396-1397). فصل‌نامه گردشگری و توسعه، 10(1)،143-158.
9) صالحی‌امیری، سیدرضا، وافشاری‌نادری، افسر(1390). مبانی نظری و راهبردی مدیریت ارتقای امنیت اجتماعی و فرهنگی در تهران. نشریه راهبرد،59(20)،49-76.
10) عبده‌زاده،سیروان، وفتح‌الهی، سعید(1394). بازارچه‌های مرزی واحساس امنیت اقتصادی-اجتماعی روستائیان مرز نشین(موردمطالعه:بازارچه‌های مرزی شهرستان بانه). فصل‌نامه مطالعات امنیت اجتماعی،2(43)،37-66.
11) کریمی، علیرضا، ودانش‌مهر، حسین(1398). بررسی‌احساس‌امنیت‌درمناطق مرزی(مطالعه‌موردی: شهرمریوان). فصل‌ نامه پژوهش‌نامه مطالعات مرزی،7(4)،1-24.
12) یحیی‌زاده، حسین، وخدری، بهزاد(1393). عوامل‌اجتماعی واقتصادی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهرستان مریوان. فصل‌نامه رفاه اجتماعی،15(56)،151-184.
13) جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1377). ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش.
14) حیدری‌ساربان، وکیل(1395). تبیین رابطه پایداری اقتصادی بااحساس امنیت اجتماعی‌ساکنان‌روستایی شهرستان اردبیل. فصل‌نامه انتظام اجتماعی،8(4)،33-58.
15) رحیمی‌روشن، حسن، محمدی، سبحان، حاتمی، حمیدرضا، ومکرمی‌پور، محمدباقر(1401) تحول مفهوم امنیت در روابط بین‌الملل از نوگرائی ساختاری تاکنون. فصل‌نامه مطالعات سیاست بین‌الملل،2(1)،9-29.
16) زالی، نادر، حیدری، صفورا، و ابی‌زاده، سامان(1400). بررسی‌رابطه متقابل امنیت و توسعه در مناطق‌مرزی ایران (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان). نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی،53(3)، 1143-1163.
17) عمید، حسن(1354). فرهنگ عمید. انتشارات جاویدان، تهران.
18) کامران‌دستجردی، حسن(1400). بررسی‌نقش‌عوامل‌طبیعی برامنیت‌رودخانه‌های‌مرزی ایران. نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی،53(2)،767-792.
19) کامران، حسن، وشعاع برآبادی، علی(1389). بررسی امنیت شهری در شهرهای مرزی(مطالعه‌موردی: شهرتایباد). مجله جغرافیا،8(25)،25-46.
20) مجتهد‌زاده، پیروز(1389). سیاست‌های مرزی‌بین‌المللی ایران. ترجمه: ملک محمدی، حمیدرضا، تهران، انتشارات سمت.
21) موسوی، سیدفضل، وموسوی‌فر، سیدحسین(1400). امنیت‌حقوقی‌درحقوق‌بین‌الملل؛ مفهوم وجایگاه. فصل‌نامه مطالعات حقوقی عمومی،51(2)،661-673
22) نصری، زنیره، رستمی، فرزاد، واحمدیان، قدرت(1401). احساس‌امنیت و توسعه گردشگری در مناطق مرزی اورامانات (مطالعه موردی: شهرستان پاوه). نشریه سیاست دفاعی، 31، 149-175.
23) Azevedo, V., Sani, A., Nunes, L., & Paulo, D .(2021). Do you feel safe in the urban space? From perceptions to associated variables, Journal Anuariode psicologia juridical (Directory of legal psychology), 31(1)
24) Dey, B.K., Roy, K., Rashid, U.,& Banik, A.(2018). Insecurity and psychogical well- being, Jagannath University. journal of life and earth sciences, 4,(2).
25) Doyle, M., Frogner, L., & Andershed, A.(2015). Feelings of safety in the presence of the police, security Guard and police voluntrsee, European Journal of criminal policy and research,8(2).
26) Folami,O., Micharl, N., & Rache, J.(2016). police and cross-Border crim in an Era of Globalisation: the case of the Benin-Nigeria border, Journaal: Department of sociology university Londonderry, Northern Ireland, 31.
27) Hale, G.(2009). In search of Effective Border Management, publish by:Canadian international council.
28) Lacoe, J. (2020). too scared to learn? The academic consequences of feeling unsafe in the classroom, journal: Urban Education, 55(10).
29) Larsson, F., Stromback, U., Rysst, S., & Engstrom, A. (2023). perception of feeling safe perioperatively: a concept analysis, International journal of Qualitative studies on health and well -being, 18(1).
30) Manjarrez, V., & Rojek, J. (2020). the border ecosystem: viewing border security as part of a complx system, Journal: current politics and economics of United states,22(2-3).
31) Porter, J., Mcdermott, T.H., & Lngram, J. (2021). Feeling par of the school and feeling safe: further development of a Tool for lnvestigatating school belonging, Journal education al studies, 10 (1).
32) Seidel, S., & Budke, A. (2019). A border is a band students conceptual understanding and experiences of Europes borders and boundaries, journal: International geographical education, 9(1).
33) Turner, J. (2016). sustaining social security in an Era of population Aging, published by: upiohnlnstitute for Michigan.
34) Velasquez, A., Douglas, J., Guo, F., & Robinette, J. (2021). what predicts how safe people feel in their neighborhoods and does it? Journal: population health, 16(1).

متن کامل:

تاريخ دريافت: 15/08/1402

تاريخ پذيرش نهايي: 20/01/1403

ارزیابی وتبیین بعد جانی احساس امنیت در مناطق مرزی(مورد مطالعه: ساحل اروندرود)

سیدیوسف هاشمی1

کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی- انسانی، دانشگاه تهران و دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش شهرستان آبادان

علی رضایی

کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی- انسانی، دانشگاه تهران و دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش شهرستان اراک

فروغ جابروندی

کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاداسلامی واحد اهواز و دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش شهرستان آبادان

چکیده

کلمات کلیدی: امنیت، احساس امنیت جانی، مرز، اروندرود

مقدمه

پیشینه تحقیق

نصری و همکاران (1401) در تحقیق خود به بررسی اثر احساس امنیت بر توسعه گردشگری پرداخته‌اند نتایج تحقیق آن‌ها نشان داد گسترش فرهنگ محلی و مشارکت جامعه در زمینه اجرای سرمایه‌های نمادین در ارتقاء احساس امنیت اثر مثبتی داشته است.

شوهانی و همکاران (1400) در تحقیق خود به سنجش میزان احساس امنیت گردشگران داخلی شهرستان مرزی مهران پرداخته‌اند نتایج نتایج نشان داد که بین احساس امنیت و انتخاب مرز برای زیارت رابطه مستقیم وجود دارد.

کریمی و دانش‌مهر (1398) به بررسی احساس امنیت در مناطق مرزی شهر مریوان پرداخته‌اند نتیجه تحقیق آن‌ها نشان داد احساس امنیت شهروندان بر حسب جنسیت، تحصیلات و وضعیت شغلی تفاوت‌ معناداری دارد و با مدت اقامت در شهر نیز از رابطه معکوس برخوردار است.

امانپور (1397) در تحقیق خود به سنجش رابطه بین توسعه شهری و احساس امنیت شهروندان در شهر اهواز پرداخته است نتایج آزمون سیستم فازی در این پژوهش نشان داد که با توجه به میزان توسعه شهر اهواز، احساس امنیت شهروندان در حالت متوسط، پایین و خیلی پایین است.

حیدری ساربان (1395) در پژوهش خود به تبیین رابطه پایداری اقتصادی با احساس امنیت ساکنان روستایی شهرستان اردبیل پرداخته‌است تحقیق وی نشان داد بین تمامی متغیرهای پژوهش با احساس امنیت در مناطق روستایی شهرستان اردبیل رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

عبده‌زاده و فتح‌اللهی (1394) در تحقیق خود به بررسی رابطه بازاچه مرزی و احساس امنیت اقتصادی در روستاهای مرزی شهرستان بانه پرداخته‌اند آن‌ها در تحقیق خود ثابت کردند مرزنشینان نزدیک به بازاچه‌های مرزی نسبت به سایرین از احساس امنیت اقتصادی بیشتری برخوردارند.

دربان آستانه (1393) در تحقیق خود به ارزیابی و تحلیل احساس امنیت روستاییان نواحی مرزی پرداخته است. منطقه مورد مطالعة وی استان ایلام می‌باشد نتایج نشان داد احساس امنیت روستاییان در سطح استان در حد متوسط و پایین می‌باشد.

یحیی‌زاده و خدری (1393) هدف پژوهش خود را بر مبنای شناسایی عوامل اقتصادی و اجتماعی مرتبط با احساس امنیت زنان سرپرست خانوار قرار داده‌اند یافته‌های تحقیق آن‌‌ها نشان داد ایجاد فرصت‌های برابر و توزیع عادلانه امکانات جهت ارتقاء احساس امنیت می‌تواند سودمند باشد.

احسانی فرد و همکاران (1392) در پژوهش خود به ارزیابی احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید پرداختند منطقه مورد مطالعة آن‌ها شهر جدید اشتهارد بوده است. نتایج تحقیق نشان دادند که بین احساس امنیت و شاخص‌هایی همچون سرمایة اجتماعی، عملکرد رسانه‌ها، نقش رسانه‌ها، نقش نیروی انتظامی، پایگاه اجتماعی افراد رابطه معناداری وجود دارد.

لارسن و همکاران¹ (2023) در پژوهش خودشان به این نتیجه رسیدند که احساس امنیت جانی و روانی بیماران به پرستاران و کادر درمانی باعث کاهش هزینه‌های مراکز درمانی و موفقیت بیشتر عمل‌های جراحی می‌شود همچنین یافته‌های آن‌ها نشان داد تجربه این احساس در بیمارستان، بهبود افراد را پس از مرخص شدن از بیمارستان را سریعتر می‌کند.

پورتر و همکاران² (2021) در پژوهش خودشان به ارزیابی رابطه میزان تعلق جوانان و نوجوان به مدرسه و احساس امنیت پرداختند آن‌ها در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند هر چه میزان احساس امنیت در نوجوانان بالا رود به همان میزان احساس تعلق به مدرسه درآن‌ها ارتقاء می‌یابد و هر چه میزان احساس تعلق به مدرسه افزایش یابد مقدار احساس امنیت در آن‌ها بالا می‌رود بدین صورت که این دو متغییر یکدیگر را تغییر مثبت می‌دهند.

لاکوی³ (2020) در پژوهش خود به بررسی رابطه بین احساس امنیت جانی دانش‌آموزان و افت تحصیلی در مدارس نیویورک آمریکا پرداخته‌است نتایج تحقیق وی نشان داد که هر چه میزان احساس ناامنی در دانش‌آموزان بیشتر شود افت تحصیلی و غیبت آن‌ها از کلاس افزایش می‌یابد و حتی در مدارسی که احساس امنیت جانی دانش‌آموزان تأثیر چشم‌گیری در روند و افت تحصیل آن‌ها نشان نداد اما میزان گرایش آن‌ها به خشونت و اعمال خشونت‌آمیز بیشتر بوده‌است.

دی و همکاران⁴ (2018) در پژوهش خود به این یافته دست پیدا کردند که احساس امنیت در بین کارمندان بخش خصوصی در مقایسه با بخش دولتی در اثر بالا رفتن سن افراد تغییر می‌یابد بدین صورت که احساس امنیت روانشناختی در کارمندان جوان بخش خصوصی بالتر است اما در میانسالی این وضعیت تقریباً برعکس است.

ترنر⁵ (2016) در پژوهش خود به بررسی حفظ احساس امنیت در دوران پیری شهروندان پرداخته است این تحقیق در ایالت میشیگان انجام‌گرفته و نشان‌دهنده آن است که احساس امنیت افراد به میزان بالا رفتن سن، کاهش می‌یابد.

مبانی نظری

امنیت

امنیت در مفهوم لغوی و بنا به تعبیر لغت‌نامه دهخدا، یعنی بی خوفی و بی هراسی؛ این مفهوم در فرهنگ لغت تخصصی (Black law) برابر با (protection; assurance) قرارداده شده‌است (موسوی و موسوی‌فر،1400: 664) همچنین امنیت به مفهوم ایمنی، آرامش و آسودگی است (عمید، 275:1376). همچنین امنیت به معنای دستیابی به شرایط رهایی از تهدید، توانایی دولت‌ها و جوامع در حفظ هویت مستقل و یکپارچگی کارکردی آن‌ها در برابر نیروی تغییری که آن‌ها، آن را متخاصم می‌دانند. کف سطح امنیت بقاست (رحیمی‌روشن و همکاران،1401: 11)

احساس امنیت

مفهوم احساس امنیت⁶ جلوة ذهنی امنیت و کیفیت زندگی است. احساس امنیت را می‌توان در امان بودن یا در امان حس کردن خود از تهدید تعریف کرد (کامران و شعاع برآبادی، 37:1389). هر آنچه یک تهدید را تشکیل می‌دهد، در حقیقت موضوع امنیت است و دارای دو جنبه است: ذهنی که مبتنی بر درک ارجاعی اهداف است و نسبی، زیرا هیچ فرد یا سیستمی در امنیت کامل به سر نمی‌برد تفاوت احساس امنیت و امنیت در آن است که به‌طور مثال دو نفر در یک محیط وجود دارند که یکی از آن‌ها حس می‌کند در امنیت کامل است و دیگری احساس می‌کند که ناامنی زندگیش را تحت‌الشعاع قرار داده و در ناامنی به سر می‌برد. احساس ناامنی دارای حیطه‌های مختلفی است و برحسب شرایط اجتماعی فرد به گونه‌های متفاوت نظیر ناامنی شغلی، جانی، قضایی و اقتصادی ظهور می‌کند (بیات، 15:1388). به‌طور کلی امنیت یعنی رهایی نسبی از تهدیدهای زیان بخش و آسیب‌زایی که در سراسر زندگی انسان متراکم است (کامران دستجردی،1400: 770)

مفهوم مرز

برای مرز تعریف‌ها و مفهوم‌هایی زیادی در بین صاحب‌نظران وجود دارد. که ازجمله این تعریف‌ها عبارت‌اند از: مرز خطی است در مکان و فضا که جداکننده گروهی از انسان‌ها از سایرین است و بنابراین ساکنان دو طرف مرز به جهت داشتن تفاوت‌هایی با یکدیگر متمایز می‌شوند (مجتهد زاده،1389: 5) برخی دیگر خط مرز را خط فرضی فاصل بین خاک دو کشور تعریف می‌کنند (جعفری لنگرودی،1377: 356) درهرحال می‌توان مرز را عامل تشخیص و جدایی یک واحد متشکل سیاسی یا کشور از دیگر واحدهای مجاور قلمداد کرد که در یک فرایند تاریخی جایگزین سرحد شده است (حافظ نیا،1379: 190) در ساده‌ترین تعریف، انسان برای جلوگیری از تداخل محدوده فعالیت خود در برابر دیگران، خطوطی قراردادی را تعیین می‌کند که «مرز» نامیده می‌شود (احمدی و هاشمی،1397: 17). مرز از این مفهوم پیروی می‌کند که گروهی از مردم ساکن در یک مکان یا کشور هستند که در مورد خودشان این اعتقاد را دارند که جامعه آن‌ها متمایز از دیگران است (Seidel & Budke,2019: 84)

مرزنشینان و امنیت

مرزنشینان افرادی هستند که در نزدیکی خط مرز ساکن هستند، کار وزندگی می‌کنند و به نحوی ناحیه مرزی موطن آن‌هاست. بدین‌صورت که هویت مکانی آن‌ها منطقه مرزی باشد. مرزنشین شهروندی است که تفاوت بیرون و درون را حس می‌کند و اولین ضربه ناامنی خارجی را متحمل می‌شود. مرزنشین به کسی گفته می‌شود که در عمق نوار مرزی سکونت دائمی داشته باشد، مرزنشینان درواقع مرزداران محلی هستند که زندگی و منافع آنان با مرز گره‌خورده است و به علت داشتن علایق فطری و عاطفی، ملی و مالی تا سرحد امکان از مرز نگهبانی و نگهداری می‌کنند گرچه تخلفات مرزی اکثراً توسط مرزنشینان شکل می‌گیرد، اثر وجودی وحضور مؤثر و مفید آنان را در مرزبانی و مرزداری نباید نادیده گرفت، زیرا افراد مرزنشین با جزئی‌ترین و کوچک‌ترین مسائل محیط خود آشنا و هماهنگ هستند و چون محیط را خوب می‌شناسند هم می‌توانند متخلف و هم می‌توانند تأمین‌کننده امنیت باشند(احمدی و هاشمی،1397: 52).

شناسایی منطقه موردمطالعه

منطقه مورد مطالعه دراین پژوهش منطقه مرزی اروندرود بوده که بین 29 درجه و 56 دقیقه و 45 ثانیه تا 30 درجه و 25 دقیقه و 37 ثانیه عرض شمالی و 48 درجه و 9 دقیقه و 56 ثانیه تا 48 درجه و 36 دقیقه و 13 ثانیه طول شرقی واقع‌شده است. ارتفاع از سطح دریا بین 0 تا 7 متراست. این منطقه در استان خوزستان و در جنوب غرب این استان واقع‌شده است که از سمت شمال به شهرستان خرمشهر، از جنوب به خلیج‌فارس از شرق به رودخانه بهمنشیر و از غرب به کشور عراق منتهی می‌شود. منطقه موردمطالعه شامل2 مرکز شهری به نام‌های آبادان و اروندکنار و4دهستان به نام‌های نوآباد، نصار، منیوحی و شلاهی می‌باشد. منطقه موردمطالعه قسمت مهمی از شهرستان آبادان است. شهرستان آبادان ازنظر تقسیمات کشوری به‌عنوان فرمانداری ویژه می باشد.

شکل1: موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه در کشور، استان و شهرستان

مواد و روش‌های تحقیق

روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه، اطلاعات جمع‌آوری‌شده و با استفاده از نرم‌افزارspss اطلاعات تجزیه‌وتحلیل و فرضیات مورد آزمون قرارگرفته است. روایی پرسشنامه با کمک کارشناسان خبره در مورد احساس امنیت و یک مرحله پیش آزمون مورد بررسی قرار گرفت و پس از اعمال چند مرحله اصلاحات مورد تأیید واقع شد. همچنین پایایی با استفاده از آزمون کرونباخ در نرم افزار (spss) مورد ارزیابی قرار گرفت. احساس امنیت اجتماعی به‌عنوان متغیر وابسته و خصوصیات فردی، عملکرد رسانه‌ها، فضای کالبدی سکونت‌گاه، عوامل اجتماعی، وضعیت جرم خیزی و عملکرد پلیس به‌عنوان متغیر مستقل در این تحقیق بوده‌اند. پس از تحلیل کلیه متغیرهای وابسته و متغیرهای مستقل داده‌ها با مفهوم کلی و با نرم‌افزار GIS به‌صورت نقشه استخراج گردید. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق شامل 16 روستا و دو سکونتگاه شهری از خط ساحلی رودخانه اروندرود انتخاب گردید در این راستا برای پرسشنامه از طریق نمونه گیری تصادفی همه اقشار جامعه آماری بالای18 سال جهت پاسخ دادن به پرسشنامه انتخاب گردید. حجم نمونه موردمطالعه 315 نفر بر اساس فرمول کوکران می‌باشد. در این مطالعه برای بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت از مدل رگرسیون خطی به روش پس‌روند استفاده شد. در این روش وزن تمام متغیرهای مستقل رگرسیون برای پیش‌بینی متغیر ملاک محاسبه می‌شود. سپس به ترتیب، آن متغیری که خروج آن از معادله واجد کمترین کاهش در (مجذور همبستگی چندگانه) است، از معادله حذف می‌شود اگر متغیر دیگری نیز وجود داشته باشد که خروج آن از معادله، منجر به کاهش معنی‌دار مجذور همبستگی چندگانه نشود، روند خروج متغیرهای کم اثر ادامه پیدا می‌کند. ضمناً، اگر تمام متغیرهای مستقل در معادلة رگرسیون دارای وزن معنی‌دار باشند، هیچ متغیری از معادله خارج نمی‌شود. اولین متغیری که در این روش از معادله حذف می‌شود ممکن است در روش‌های دیگر مثل گام‌به‌گام در مراحلی از تحلیل در معادله باقی بماند. این موضوع به ‌این ‌علت است که غیر معنی‌داری متغیر و خروج آن از معادله قویاً تحت تأثیر اثر برهم‌کنشی متغیرها می‌باشد.

شکل2: مدل مفهومی پژوهش

متغیرهای واردشده در این مدل به شرح زیر می‌باشد: خصوصیات فردی، زندگی در نزدیکی ساحل، خشونت طایفه‌ای، نگرانی از خروج شناورهای بومیان از آب‌های ایران، ناامنی کشور همسایه، ناامنی در آب‌های غیر ایرانی

جدول1- نتایج آزمونt برای بعد جانی احساس امنیت

احساس امنیت

آزمون لون

نتایج آزمون t

میزان خطا

درجه آزادی

میزان خطا

اختلاف میانگین

اشتباه انحراف معیار

95 درصد اطمینان

پایین‌ترین

بالاترین

بعدجانی

فرض برابری واریانس‌ها

259/0

611/0

110/2-

312

036/0

11762/-

05575/0

22731/0-

00794/0-

فرض نابرابری واریانس‌ها

113/2-

299.576

035/0

11762/-

0556/0

22715/0-

00810/0-

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

تأثیر ناامنی مرزی و دزدان دریایی بر کار دریانوردان

پایة اصلی اقتصاد منطقة موردمطالعه تجارت، حمل‌ونقل دریایی و صیادی است این امر بخصوص در نواحی روستایی بیشتر صدق می‌کند. این امر در حالی است که شناورها از مرز آبی هم‌مرز با کشور آشوب‌زده و ناامن عراق باید عبور کنند؛ و بر اساس مشاهده هم‌مرز بودن با آن کشور می‌تواند بر کار دریانوردی تأثیر داشته باشد و بخصوص اینکه راهزنان دریایی به شناورهای بومی منطقه بارها دست به حمله وغارت زدند. این فرض تأثیرگذاری را بدین‌صورت مطرح شد که ناامنی عراق و حمله دزدان دریایی کار دریا را دچار مشکل کرده است. پاسخ‌دهندگان به این پیش‌فرض بدین گونه پاسخ داده‌اند که 14 نفر (4.5 درصد) کاملاً با این ادعا مخالفت کردند و 51 نفر (16.2 درصد) مخالف،87 نفر (27.7 درصد) تا حدودی موافق، 106 نفر (33.8 درصد) موافق و 56 نفر (17.8 درصد) نیز کاملاً با این ادعای مطرح‌شده موافق بودند. میانگین محاسبه‌شده برای این گویه برابر با 3.44 می‌باشد.

احساس خطر در هنگام خروج از آب‌های ایران

در منطقه مرزی دوری و نزدیکی به خاک کشور مطبوع در احساس امنیت اهمیت ویژه‌ای دارد بخصوص اگر این منطقه مرزی نزدیک یک کشور ناامن باشد. برای سنجش میزان احساس خطر در میان افراد چه کسانی که شاغل در کار دریا هستند و چه کسانی که در منطقه مرزی ساحلی زندگی می‌کنند موردبررسی قرار گرفت کسانی که در کار دریا نیستند و در منطقه مرزی اروندرود زندگی می‌کنند هم به دلیل نزدیکی به این خطه آبی و تعامل با دریانوردان می‌توانند به بیان احساس خود در مورد اینکه اگر در شناوری باشند و از آب‌های ایران خارج شوند آیا بیشتر احساس خطر می‌کنند یا خیر برای این منظور این گویه این‌گونه طرح شد که وقتی در شناور هستم و از آب‌های ایران خارج می‌شوم بیشتر احساس خطر می‌کنم. 11 نفر (3.5 درصد) کاملاً مخالف، 47 نفر (14.9 درصد) مخالف، 86 نفر (27.3 درصد) تا حدودی موافق، 118 نفر (37.5 درصد) موافق و 53 نفر (16.8 درصد) کاملاً با این گویة مطرح‌شده موافق بودند. میانگین محاسبه‌شده برای این گویه 3.49 می‌باشد

خطرناک بودن ساحل شط در شب

برای بعضی افراد در منطقه اروندرود رفتن به لب شط در شب ممکن است دلهره‌آور باشد. این موضوع را که آیا رفتن به این مکان خطرناک است یا نه مطرح شد که 14 نفر (4.4 درصد) کاملاً با خطرناک بودن رفتن به لب شط در شب مخالف بودند و 48 نفر (15.2 درصد) مخالف،65 نفر (20.6 درصد) تا حدودی موافق، 91 نفر (28.9 درصد) موافق و 97 نفر (30.8 درصد) کاملاً موافق با خطرناک بودن رفتن به لب شط در شب بودند. میانگین محاسبه‌شده برای این گویه برابر با 3.66 می‌باشد.

زندگی در نزدیکی شط به دلیل مرزی بودن

در ادامه گویه قبل برای سنجش میزان نزدیکی به شط گویة دیگری مطرح گردید که برای سنجش خطر داشتن زندگی در کنار مرز می‌باشد؛ بدین گونه که از پاسخ‌دهندگان این‌گونه پرسیده شد زندگی لب شط اگر خطر دارد به دلیل مرزی بودن آن است که 30 نفر (9.5 درصد) کاملاً مخالف،92 نفر (29.2 درصد) مخالف،81 نفر (25.7 درصد) تا حدودی موافق،78 نفر (24.8 درصد) و 34 نفر (10.8 درصد) کاملاً موافق آن بودند که خطر داشتن زندگی در لب شط به دلیل مرزی بودن منطقه است. میانگین محاسبه‌شده برای این گویه برابر با 2.98 می‌باشد.

درگیری طایفه‌ای در مقایسه با دیگر مناطق نزدیک استان

در بعضی مناطق ایران بخصوص مناطق روستایی که سلسله‌مراتب خانوادگی، فامیلی و طایفه‌ای کم‌وبیش وجود دارند مستعد اختلافات و درگیری گروهی هستند، استان خوزستان از این قاعده مستثنی نیست. در منطقه موردمطالعه برای سنجش میزان اختلافات قومی و طایفه‌ای و مقایسه آن با سایر مناطق استان، تحقیق حاضر به طرح گویه‌ای در این زمینه پرداخته است تا بتوان تفاوت محسوس ازنظر فرهنگ طایفه‌ای یا سایر مناطق استان را تحلیل کند. مضمون گویه بدین شرح است که درگیری و خشونت طایفه‌ای درجایی که زندگی می‌کنم از سایر مناطق استان کمتر است که پاسخ‌دهندگان به این پیش‌فرض بدین گونه پاسخ دادند که 15 نفر (4.8 درصد) کاملاً مخالف، 43 نفر (13.7 درصد) مخالف، 72 نفر (22.9 درصد) موافق، 115 نفر 36.5 درصد موافق و 70 نفر (22.2 درصد) با این فرضیه کاملاً موافق بودند. میانگین این گویه برابر با 3.57 می‌باشد.

خشونت طایفه‌ای

این موضوع برخلاف ظاهر آن‌که با گویة قبلی تشابه دارد ازنظر محتوا تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد. ازجمله اینکه خشونت طایفه‌ای نوعی فرهنگ نهفته است که می‌تواند به‌صورت درگیری بروز نکند و فقط به‌صورت عصبیت‌ها و تعصبات و تندروی‌ها خود را نشان دهد. اینکه نشان داده شود که خشونت و درگیری حتی به‌صورت کم آیا وجود دارد یا وجود ندارد برای سنجش این مطلب گویه‌ای ترتیب داده‌شده بدین مضمون که خشونت و درگیری‌های طایفه‌ای کمی در اینجا وجود دارد. 32 نفر (10.2 درصد) کاملاً مخالف این موضوع بودند و 74 نفر (23.5 درصد) مخالف، 110 نفر (34.9 درصد) تا حدودی موافق،72 نفر (22.9 درصد) موافق و 27 نفر (8.6 درصد) کاملاً موافق آن بودند که خشونت و درگیری‌های طایفه‌ای در مقیاس کم وجود دارد. میانگین محاسبه‌شده برای این گویه برابر با 2.96 می‌باشد.

جدول2- توزیع فراوانی متغیر احساس امنیت جانی

گویه ها		کاملاً مخالف	مخالف	تاحدودی	موافق	کاملاً موافق	میانگین
نگرانی از ناامنی در مرز آبی و کار دریا	فراوانی	14	51	87	106	56	3.44
نگرانی از ناامنی در مرز آبی و کار دریا	درصد	4.5	16.2	27.7	33.8	17.8	3.44
نگرانی از رفتن به لب شط در شب	فراوانی	14	48	65	91	97	3.66
نگرانی از رفتن به لب شط در شب	درصد	4.4	15.2	20.6	28.9	30.8	3.66
نگرانی از زندگی لب شط به دلیل مرزی بودن	فراوانی	30	92	81	78	34	2.98
نگرانی از زندگی لب شط به دلیل مرزی بودن	درصد	9.5	29.2	25.7	24.8	10.8	2.98
نگرانی از خروج از آب‌های ایران	فراوانی	11	47	87	118	53	3.49
نگرانی از خروج از آب‌های ایران	درصد	3.5	14.9	27.3	37.5	16.8	3.49
نگرانی از درگیری‌های طایفه‌ای نسبت به سایر مناطق	فراوانی	70	115	72	43	15	3.57
نگرانی از درگیری‌های طایفه‌ای نسبت به سایر مناطق	درصد	22.2	36.5	22.9	13.7	4.8	3.57
عدم نگرانی وجود داشتن خشونت طایفه‌ای	فراوانی	32	74	110	72	27	2.96

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

جدول3- خلاصه اطلاعات آماری احساس امنیت جانی

امنیت جانی	تعداد	میانگین	انحراف معیار	اشتباه انحراف معیار
	315	2.6347	49371/0	02786/0

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

بعد جانی احساس امنیت

به‌منظور استفاده از نتایج آزمون t ابتدا نتایج آزمون لون مورداستفاده قرار می‌گیرد. نتایج آزمون نشان می‌دهد میزان خطا برابر با 0.61 می‌باشد به‌عبارت‌دیگر میزان دقت آزمون 39 صدم می‌باشد؛ که بیشتر از مقدار قابل‌قبول است؛ بنابراین بین واریانس‌ها اختلاف وجود دارد. نتایج آزمون t با فرض برابری واریانس‌ها نشان می‌دهد این آزمون در سطح اطمینان بالای 95 درصد معنی‌دار می‌باشد. نظر به اینکه احساس امنیت جانی در نواحی روستایی 2.5 و نواحی شهری 2.7 می‌باشد بنابراین می‌توان گفت میزان احساس امنیت جانی در نواحی شهری نسبت به نواحی روستایی در وضعیت بهتری می‌باشد.

عوامل مؤثر بر احساس امنیت

عوامل مأثر بر احساس امنیت جانی شامل موارد متعددی است که در این تحقیق به مواردی از جمله خصوصیات فردی، عوامل مکانی جغرافیایی، اقتصادی و امنیتی مورد بررسی قرار می گیرند.

خصوصیات فردی

یکی از عوامل مهم تأثیر گذار در احساس امنیت جانی خصوصیات شخصی مربوط به افراد است که ادراک فرد را از محیط کاملاً تحت الشعاع خود قرار می دهد. این ویژگی ها عبارتند از: سن، جنس، میزان تحصیلات، شغل و تأهل می باشد.

تأهل

وضعیت تأهل در تحقیق حاضر بدین‌صورت است که 198 نفر (62.9 درصد) متأهل و 117 نفر (37.1 درصد) مجرد می‌باشند.

جدول4- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس وضعیت تأهل

	فراوانی	درصد	درصد تجمعی
متأهل	198	62.9	62.9
مجرد	117	37.1	100
جمع‌ کل	315	100

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

جدول5- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس نوع شغل

شغل	فراوانی	درصد	درصد تجمعی
دریانورد	76	24.1	24.1
بازاری	16	5.1	29.2
آزاد	63	20	49.2
کارگر	19	6	55.2
کارمند	42	13.3	68.6
دانشجو-محصل	23	7.3	75.9
خانه‌دار	30	9.5	85.4
کشاورز	13	4.1	89.5
بیکار	33	10.5	100
جمع‌ کل	315	100

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

نمودار1: فراوانی پاسخگویان بر اساس نوع شغل

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

مقایسه احساس امنیت جانی به تفکیک نوع شغل

بررسی‌ها نشان می‌دهند میانگین احساس امنیت در افراد با شغل‌های متفاوت کمی متفاوت است به‌طوری‌که بیشترین میزان احساس امنیت در بین به ترتیب: دانشجویان، کشاورزان و دریانوردان که به ترتیب با میانگین 3.4، 2.95، 2.90 بالاترین میزان احساس امنیت محسوب می‌شود و کمترین احساس امنیت مربوط به شاغلین بخش بازار و شغل‌های آزاد می‌باشد. اما نتایج آزمون تجزیه واریانس یک‌طرفه نشان می‌دهد این آزمون ازنظر آماری معنی‌دار نمی‌باشد به‌عبارت‌دیگر اختلاف معنی‌داری بین شغل‌های مختلف ازنظر احساس امنیت جانی وجود ندارد.

اقتصاد نواحی روستایی در خط ساحلی اروند

نواحی روستایی، آن دسته از سکونتگاه های منطقه مورد مطالعه هستند که با جمعیت کمتر و با اقتصاد وابسته به دریا و کشاورزی امرار معاش می کنند. روستاهای منطقه مورد مطالعه بیشتر به صورت آرایش خطی و بدون مرز مشخص در امتداد رودخانه اروند پراکنده شده اند.

سن و بعد جانی احساس امنیت

به‌منظور بررسی ارتباط بین متغیر احساس امنیت جانی به‌عنوان متغیر وابسته و متغیر سن به‌عنوان متغیر مستقل از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد بین این دو متغیر همبستگی منفی معناداری با دقت 95 درصد اطمینان وجود دارد به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت با افزایش سن میزان احساس امنیت پاسخ‌گویان کاهش می‌یابد.

جدول6- ضریب همبستگی و سطح معنا داری سن و تحصیلات

	احساس امنیت
	ضریب همبستگی	سطح‌معنی‌داری
سن	115/0-	042/0
تحصیلات	052/0-	355/0

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

تحصیلات و احساس امنیت جانی

برای بررسی ارتباط احساس امنیت به‌عنوان متغیر وابسته و تحصیلات به‌عنوان متغیر مستقل از آزمون پیرسون استفاده شد؛ که نتایج این آزمون نشان دادند بین دو متغیر تحصیلات و احساس امنیت همبستگی معناداری وجود ندارد؛ و میزان تحصیلات بر احساس امنیت جانی پاسخ‌گویان رابطه معناداری را نشان نمی‌دهد.

احساس امنیت و جنسیت

نتایج آزمون t نشان می‌دهد میانگین احساس امنیت در زنان برابر 2.79 و در مردان 2.90 می‌باشد نتایج آزمون t نشان می‌دهد این آزمون در سطح اطمینان 95 درصد معنی‌دار می‌باشد به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت احساس امنیت مردان اختلاف معنی‌داری بااحساس امنیت زنان دارد.

جدول7- میانگین و انحراف معیار احساس امنیت و جنسیت

جنسیت	فراوانی	میانگین	اختلاف میانگین	اشتباه انحراف معیار
زن	87	2.7962	33218/0	3561/0
مرد	227	2.9082	30234/0	02007/0

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

جدول8- آزمون t برای بعد جانی احساس امنیت

احساس امنیت	عدد مفروض: 3.1
	T	درجه آزادی	سطح معنی داری	اختلاف میانگین	95 درصد اطمینان
					پایین‌ترین	بالاترین
بعد جانی احساس امنیت	16.696-	313	000/0	46518/0-	5200/0-	4104/0-

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

احساس امنیت جانی

میانگین محاسبه‌شده برای احساس امنیت جانی 2.63 می‌باشد که دربازة طیف لیکرد کمتر از مقدار میانگین (3) می‌باشد. نتایج آزمون t تک نمونه نشان می‌دهد این آزمون در سطح اطمینان 99 درصد معنی‌دار است (SIG=0.00) می‌باشد و نظر به اینکه اختلاف بین عدد مشاهده‌شده و عدد مفروض برابر 0.465- می‌باشد و به‌عبارت‌دیگر مقدار میانگین احساس امنیت جانی جامعه کمتر از عدد مفروض می‌باشد می‌توان گفت در منطقه موردمطالعه احساس امنیت جانی پایین می‌باشد.

جدول9- تحلیل ابعاد احساس امنیت به تفکیک نوع سکونتگاه

احساس امنیت	روستا-شهر	میانگین	انحراف معیار	اشتباه انحراف معیار
بعد جانی	روستاها	2.5824	49427/0	03747/0
بعد جانی	شهرها	2.7	48692/0	04115/0

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

تحلیل احساس امنیت جانی به تفکیک نواحی شهری و روستای

بعد جانی احساس امنیت به ترتیب سکونتگاه روستایی

در منطقه موردمطالعه ازنظر بعد جانی به ترتیب روستاهای حاج علی با میانگین 2.96، بچاچره با میانگین 2.76 طلیب با میانگین 2.76 بالاترین میزان احساس امنیت جانی و روستاهای رومیله با میانگین 2.18، نقشه نصار با میانگین 2.26 و آلبوحمید با میانگین 2.35 کمترین میزان احساس امنیت جانی برخوردار بوده‌اند. براساس نقشه تهیه شده مشخص می شود پراکنش فضایی احساس امنیت جانی در جنوب منطقه مورد مطالعه از وضعیت بهتری برخوردار است.

نمودار2: نمودار مقایسه تطبیقی احساس امنیت جانی در بین روستاهای موردمطالعه

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

جدول10- میانگین بعد جانی احساس امنیت روستاهای مورد مطالعه

روستاهای مورد مطالعه	بعدجانی احساس امنیت
بچاچره	2.7667
ابتر	2.7167
حاج علی	2.9667
حاج محمد	2.75
طلیب	2.7667
ابو عبود	2.6833
اعوج	2.65
نقشه نصار	2.2667
آلبوحمید	2.3571
ابودیره	2.5333
کوت شنوف	2.6071
ابوشکر	2.2544
حیر	2.6167
شلهه معاویه	2.7361
شلهه حاج حسین	2.3667
رومیله	2.1833

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

جدول11- میانگین ابعاد مختلف احساس امنیت شهرهای منطقه

شهر	بعدجانی
اروند کنار	2.7515
آبادان	2.6647
جمع	2.6348

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

بعد جانی سکونتگاه‌های شهری

ازنظر بعد جانی اروندکنار با 2.75 و آبادان با میانگین 2.66 به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین احساس امنیت جانی را در نواحی شهری منطقه موردمطالعه دارا بودند.

yyyyyyyyyyyyy

شکل2: توزیع فضایی احساس امنیت جانی در منطقه مورد مطالعه

ماخذ: یافته های تحقیق،1402

نتیجه‌گیری و پیشنهادها

امنیت جانی پایه اول بقا بشر است و تبع آن احساس امنیت جانی اولین و مهم‌ترین بعد احساس امنیت محیطی می‌باشد با توجه به اصول اساسی توجه به احساس امنیت در ساکنان مناطق مرزی مقصد آغازین و پایانی ایجاد امنیت، ایجاد امنیت پایدار در مناطق مرزی با توجه به رضایت و دیدگاه مرزنشینان می‌باشد. برای جا افتادن این مدل از ایجاد امنیت بلندمدت در مناطق مرزی دولت و مسئولین امنیتی مرز باید تدابیری اتخاذ کنند که امنیت مرزها همراه باوجود عامل سخت‌افزاری و قاطعیت حس، نوع تفکر و دیدگاه ساکنان مرز به‌طور جد مدنظر قرار گیرد. نکته اساسی در این است که ارزشمند دانستن دیدگاه و احساس مرزنشینان در ایجاد امنیت هرچند که در کوتاه‌مدت و شاید میان‌مدت حاصل مطلوب را ندهد اما در بلندمدت امنیت پایدار همراه با مشارکت مردمی را به وجود می‌آورد. این سیاست و برنامه‌ریزی امنیتی به‌گونه‌ای است که مرزنشین خود را جدا از دولت و سیاست‌های آن و پرسنل امنیتی نمی‌داند و در ایجاد آن یاری می‌رساند و حتی اگر در این زمینه به صورت بالفعل همکاری نکند، مرزنشین با دوری از اعمال مخاطره‌آمیز مانند قاچاق، درگیری، همکاری با نیروهای فرامرزی و... هزینه‌های دولت را در ایجاد امنیت کم می‌کند.

مسئولین دولتی و نظامی و انتظامی در مناطق مرزی این دغدغه رادارند که به هر قیمتی شده امنیت را در مناطق مرزی به وجود بیاورند خواه این امنیت سخت‌افزاری به وجود آمده هزینه‌بر باشد یا نباشد زیرا امنیت مرزها خط قرمز امنیت ملی می‌باشد. این امنیت سخت‌افزاری به وجود آمده حتی گاه با عدم رضایت مرزنشینان به وجود بیاید این در حالی است که مرزداران اصلی و دائم مرزهای کشور همان مرزنشینان هستند. در بعد احساس امنیت در مناطق مرزی برخلاف امنیت سخت‌افزاری و نظامی به ارزش‌های شناخت و توانایی‌های مرزنشینان در ایجاد امنیت پایدار در مرزها توجه می‌نماید. زیرا اگر مرزنشین احساس امنیت در تمامی ابعاد آن نماید برای حفظ این امنیت با آگاهی کامل به ثبات امنیت در مرز کمک می‌کند به این دلیل که آرامش و منافع خود را در راستای تحقق این امنیت می‌بیند. در دیدگاه صرف سخت‌افزاری به امنیت تمام مرزهای کشور یکسان نگریسته می‌شود غافل از اینکه هر منطقه مرزی با توجه به شرایط مخصوص به خود شیوه خاصی از برنامه‌ریزی را می‌طلبد.

بعد احساس امنیت جانی در منطقه مورد به دلیل وجود پیوندهای فامیلی و آشناییت های قوی بین ساکنان نقاط روستایی احساس امنیت جانی بیشتر از نقاط شهری هستند. زیرا در روستا یک فرد روستایی می داند اگه اتفاق یا حادثه ای جان او را دچار خطر کند در هر ساعت از شبانه روز افراد آشنا هستند که به او یاری رسانند. این مطلب فقط در بین دریانوردان و زمانی که از آب های ایران خارج می شوند به دلیل وجود دزدان دریایی خطرناک کشورهمسایه، کمتر به چشم می خورد اما پس ازینکه وارد آب های ایران شدند در ایران و مرزهای ایران احساس امنیت جانی آن ها به دلیل رسیدن به آرامش و رفع نگرانی بیشتر مشاهده می گردد.

-عامل کالبدی یکی از عوامل مهم و دخیل در ارتقای احساس امنیت منطقه می باشد. بنابراین توصیه می شود وضعیت کالبدی و محیطی منطقه ساماندهی شود و به منظور افزایش احساس امنیت گشت های نیروی انتظامی در منطقه افزایش یابد.

-باتوجه به شرایط ویژه منطقه و هم مرز بودن باعراق که درگیر بحران امنیتی می باشد. بسیاری از پیشنهادات مطرح شده به نحوی وابسته به بهبود امنیت در کشور همسایه می باشد و طبیعتاً بدون بهبود این مهم موفقیت سایر عوامل تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

-یکی از نتایج تحقیق نشان داد وضعیت نزاع و درگیری عامل مهمی در کاهش احساس امنیت جانی می‌باشد. بررسی میدانی نشان می دهد منشاء بخش عمده‌ای از نزاع و درگیری مربوط به مسائل اقتصادی و مشکلات مالی مردم از جمله بیکاری می‌باشد. بنابراین برنامه‌ریزی در جهت بهبود شرایط اقتصادی منطقه می‌تواند نقش مهمی در بهبود شاخص احساس امنیت داشته باشد.

- به اشتراک گذاری تجارب نهادهای نظامی و امنیتی منطقه و بررسی دائم عملکرد نیروها.

منابع ومآخذ

1) ابراهیم‌زاده، عیسی(1399). تحولات ژئوپلیتیکی و امنیت مرزها با تأکید برجنوب‌شرق ایران. فصل‌نامه محیط راهبردی، 4(10)، 184-147.

2) احسانی‌فرد، علی‌اصغر، شعاعی، حمیدرضا، ومالکی‌شجاع، کیانا(1392). ارزیابی احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید(موردمطالعه: شهرجدید اشتهارد). دو فصل‌نامه مدیریت شهری،11(31)، 317-334.

3) احمدی، سیدعباس، وهاشمی، سیدیوسف(1397). ژئوپلیتیک و مخاطرات انسانی. انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

4) امان‌پور، سعید(1397). سنجش رابطه بین توسعه شهری و احساس امنیت اجتماعی شهروندان(موردمطالعه: کلان‌ شهر اهواز). پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، 6(22)، 111-136.

5) دربان آستانه، علیرضا(1393). ارزیابی و تحلیل احساس امنیت روستاییان نواحی مرزی(مطالعه‌موردی: استان ایلام). فصل‌نامه برنامه‌ریزی فضایی، 4(4)، 129-156.

6) رضایی‌استبرق، زهرا، ذبیحی، حسین، واحمدیان، رضا(1401). ارزیابی وتحلیل احساس امنیت شهروندان در فضای شهری(مطالعه‌موردی: محله زرتشتیان کرمان). فصل‌نامه توسعه پایدار شهری،3(9)، 75-92.

7) ساروخانی، باقر، وهاشم‌نژاد، فاطمه(1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی واحساس‌امنیت‌اجتماعی‌در بین جوانان شهرساری. فصل‌نامه جامعه‌شناسی مطالعه جوانان،2(2)، 81-94.

8) شوهانی، نادر، شوهانی، احمد، وشوهانی، سارا(1400). سنجش و تحلیل میزان احساس امنیت و آسایش گردشگران مذهبی درسفر به عتبات‌عالیات(مطالعه‌موردی: مرز بین‌المللی مهران-اربعین1396-1397). فصل‌نامه گردشگری و توسعه، 10(1)،143-158.

9) صالحی‌امیری، سیدرضا، وافشاری‌نادری، افسر(1390). مبانی نظری و راهبردی مدیریت ارتقای امنیت اجتماعی و فرهنگی در تهران. نشریه راهبرد،59(20)،49-76.

10) عبده‌زاده،سیروان، وفتح‌الهی، سعید(1394). بازارچه‌های مرزی واحساس امنیت اقتصادی-اجتماعی روستائیان مرز نشین(موردمطالعه:بازارچه‌های مرزی شهرستان بانه). فصل‌نامه مطالعات امنیت اجتماعی،2(43)،37-66.

11) کریمی، علیرضا، ودانش‌مهر، حسین(1398). بررسی‌احساس‌امنیت‌درمناطق مرزی(مطالعه‌موردی: شهرمریوان). فصل‌ نامه پژوهش‌نامه مطالعات مرزی،7(4)،1-24.

12) یحیی‌زاده، حسین، وخدری، بهزاد(1393). عوامل‌اجتماعی واقتصادی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهرستان مریوان. فصل‌نامه رفاه اجتماعی،15(56)،151-184.

13) جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1377). ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش.

14) حیدری‌ساربان، وکیل(1395). تبیین رابطه پایداری اقتصادی بااحساس امنیت اجتماعی‌ساکنان‌روستایی شهرستان اردبیل. فصل‌نامه انتظام اجتماعی،8(4)،33-58.

15) رحیمی‌روشن، حسن، محمدی، سبحان، حاتمی، حمیدرضا، ومکرمی‌پور، محمدباقر(1401) تحول مفهوم امنیت در روابط بین‌الملل از نوگرائی ساختاری تاکنون. فصل‌نامه مطالعات سیاست بین‌الملل،2(1)،9-29.

16) زالی، نادر، حیدری، صفورا، و ابی‌زاده، سامان(1400). بررسی‌رابطه متقابل امنیت و توسعه در مناطق‌مرزی ایران (مطالعه موردی: شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان). نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی،53(3)، 1143-1163.

17) عمید، حسن(1354). فرهنگ عمید. انتشارات جاویدان، تهران.

18) کامران‌دستجردی، حسن(1400). بررسی‌نقش‌عوامل‌طبیعی برامنیت‌رودخانه‌های‌مرزی ایران. نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی،53(2)،767-792.

19) کامران، حسن، وشعاع برآبادی، علی(1389). بررسی امنیت شهری در شهرهای مرزی(مطالعه‌موردی: شهرتایباد). مجله جغرافیا،8(25)،25-46.

20) مجتهد‌زاده، پیروز(1389). سیاست‌های مرزی‌بین‌المللی ایران. ترجمه: ملک محمدی، حمیدرضا، تهران، انتشارات سمت.

21) موسوی، سیدفضل، وموسوی‌فر، سیدحسین(1400). امنیت‌حقوقی‌درحقوق‌بین‌الملل؛ مفهوم وجایگاه. فصل‌نامه مطالعات حقوقی عمومی،51(2)،661-673

22) نصری، زنیره، رستمی، فرزاد، واحمدیان، قدرت(1401). احساس‌امنیت و توسعه گردشگری در مناطق مرزی اورامانات (مطالعه موردی: شهرستان پاوه). نشریه سیاست دفاعی، 31، 149-175.

23) Azevedo, V., Sani, A., Nunes, L., & Paulo, D .(2021). Do you feel safe in the urban space? From perceptions to associated variables, Journal Anuariode psicologia juridical (Directory of legal psychology), 31(1)

24) Dey, B.K., Roy, K., Rashid, U.,& Banik, A.(2018). Insecurity and psychogical well- being, Jagannath University. journal of life and earth sciences, 4,(2).

25) Doyle, M., Frogner, L., & Andershed, A.(2015). Feelings of safety in the presence of the police, security Guard and police voluntrsee, European Journal of criminal policy and research,8(2).

26) Folami,O., Micharl, N., & Rache, J.(2016). police and cross-Border crim in an Era of Globalisation: the case of the Benin-Nigeria border, Journaal: Department of sociology university Londonderry, Northern Ireland, 31.

27) Hale, G.(2009). In search of Effective Border Management, publish by:Canadian international council.

28) Lacoe, J. (2020). too scared to learn? The academic consequences of feeling unsafe in the classroom, journal: Urban Education, 55(10).

29) Larsson, F., Stromback, U., Rysst, S., & Engstrom, A. (2023). perception of feeling safe perioperatively: a concept analysis, International journal of Qualitative studies on health and well -being, 18(1).

30) Manjarrez, V., & Rojek, J. (2020). the border ecosystem: viewing border security as part of a complx system, Journal: current politics and economics of United states,22(2-3).

31) Porter, J., Mcdermott, T.H., & Lngram, J. (2021). Feeling par of the school and feeling safe: further development of a Tool for lnvestigatating school belonging, Journal education al studies, 10 (1).

32) Seidel, S., & Budke, A. (2019). A border is a band students conceptual understanding and experiences of Europes borders and boundaries, journal: International geographical education, 9(1).

33) Turner, J. (2016). sustaining social security in an Era of population Aging, published by: upiohnlnstitute for Michigan.

34) Velasquez, A., Douglas, J., Guo, F., & Robinette, J. (2021). what predicts how safe people feel in their neighborhoods and does it? Journal: population health, 16(1).

[1] .Larssen

[2] .Porter

[3] .Lacoe

[4] .Dey et al

[5] .Turner

[6] - در برخی از منابع احساس امنیت - feeling of security ترجه شده و در برخی از منابع اصطلاح معادل Fear of Crime استفاده می‌کنند.

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

ارزیابی وتبیین بعد جانی احساس امنیت در مناطق مرزی(مورد مطالعه: ساحل اروندرود)

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی