مصالحه امام حسن بر اساس شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید
محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی
سیدعلیرضا واسعی
1
(ندارد)
کلید واژه: مصالحه, امام‌حسن, معاویه, ابن ابی‌الحدید, خلافت,
چکیده مقاله :
حیات سیاسی امام حسن(ع)، به ویژه مصالحه آن حضرت با معاویه که بر اساس اندیشه اعتقادی شیعه از مشروعیت سیاسی بی‌بهره بود، از دیرباز مایه گفت و گوهای بسیاری چه از جهت چرایی شکل گیری و چه از حیث چگونگی آن بوده است. در این نوشتار، این مقوله بر اساس دیدگاه ابن ابی الحدید در کتاب شرح نهج‌البلاغه، پی گرفته و نشان داده شده که از منظر او، به عنوان نویسنده‌ای با گرایشات سنی معتزلی، جریان مصالحه آن حضرت، تابع چه عوامل و زمینه‌هایی پدید آمده و در نهایت به چه فرجامی انجامیده است؟ او هرچند به صورت حاشیه‌ای وارد این مبحث شده است؛ اما بر اساس چند منبع کهن تصویر نسبتاً مناسبی از آن ارائه کرده و نشان داده است که امام با توجه به شرایط پیشینی و قضایای روی داده یا پیش رو، با بهره‌گیری از تجربه و درایت، بهترین راه ممکن و معقول را برگزیده است، هرچند معاویه بر خلاف مفاد پیمان نامه و آن چه عهد کرده بود عمل نمود.
The life and the short period of caliphate of Imam Hassan, as the events led to his compromise with Mu‘ awiya contain many obscure points whose clarification requires a deep study and research. His political life, particularly his compromise with Mu‘ āwiya, whose caliphate is, from the Shiite point of view, illegal, is the subject of discussion and studies and the factors of this political step and how it happened have from the past been studied. This article, based on Ibn Abi‘ L-hadid´s view point, deals with the subject and investigation the factors of this phenomenon according to him as a sunnī Mu‘tazilī author. The causes and the background of this political action has been studied and its outcomes are took into consideration. Ibn Abi‘ L-hadid has relatively delivered a proper illustration of the problem and has shown that the Imam, knowing the current political situation and what was happening at the time, benefited from his insight and experience to choose the best solution thought Mu‘ āwiya did not act in accordance with the agreement.
