تشکیلات نهاد رأس الجالوت در شرق اسلامی
محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی
نگار ذیلابی
1
(ندارد)
کلید واژه: یهودیان, ریاست یهودیان, رش گالوت, رأس الجالوت,
چکیده مقاله :
رأس الجالوت/ راس جالوت رئیس جامعۀ یهودیان ساکن در سرزمین‌های شرقی و واسطه سیاسی و اداری میان حکومت‌ها و اتباع یهودی آن‌ها بود. این منصب در دوره ساسانیان دارای تشکیلات سیاسی و اداری منسجمی بود و پس از اسلام هم در ساختار تشکیلاتی حکومت‌های اسلامی تداوم یافت. این نوشتار بر آن است تا پس از ارائه پیشینه‌ای از این نهاد در دوره ساسانیان، سیر تحول آن را در دوره اسلامی پی‌گیرد و بر اساس منابع اسلامی و یهودی تصویری از این نهاد، شامل نحوه انتخاب رأس جالوت، آداب و رسوم بر تخت نشستن او، وظایف سیاسی، اداری و قضایی وی و مناسبات این نهاد با حکومت‌های اسلامی به دست دهد.
Exilarch or Rosh Galut or ReishGaluta was the head of the Jewish Community in the Eastern regions and acted as the political and administrative moderator between the governments and their Jewish citizens. This post had an integrated political and administrative organization during Sassanian era and after that, it was also pursued in the basic structure of Islamic governments. This article provides a history of this institution in Sassanian era and then its evolution in the Islamic era and depicts an image of this institution including the mode of selecting the Exilarch, the customs of ascending the throne, his political, administrative and juridical duties and the way that this institution interacted with Islamic governments, based on the Islamic and Jewish resources.
ابن‌جوزی، المنتظم، چاپ محمد عبدالقادر عطا، و مصطفی عبدالقادر، بیروت 1412/1993م.
حبیب لوی، تاریخ یهود ایران، تهران، 1339ش.
ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابة، چاپ عادل احمد عبدالموجود، بیروت، 1415/1995م.
ابن‌‌حزم، جمهرة انساب العرب، بیروت 1403/1983م.
ابن‌ساعی، الجامع المختصر، چاپ مصطفی جواد، بیروت 1353/1934م.
ابن‌سعد، الطبقات الکبری، بیروت، 1405/1985م.
ابن‌فوطی، الحوادث الجامعة، چاپ بشار عواد معروف و عماد عبدالسلام رؤوف، بیروت 1997م.
ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، بیروت، 1411/1990م.
ابن منظور، لسان العرب، چاپ علی شیری، بیروت، 1412هـ .
امنون نتصر، «سیری در تاریخ یهود ایران»، در پادیاوند، ج1، لس‌آ‌‌نجلس 1996م.
امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، 1983م.
آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، تهران، 1329ش.
بنیامین تطیلی، رحلة بنیامین تطیلی، 561-569 هـ/ 1165-1173، تکملة عزرا حداد، چاپ عبدالرحمن عبدالله شیخ، ابوظبی، 1423/ 2002م.
جوالیقی، موهوب بن احمد، المعرب من الکلام الاعجمی علی حروف المعجم، چاپ احمد محمد شاکر، قاهرة، 1361هـ .
ذهبی، تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات60-81هـ، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت 1418/1998م.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، چاپ محمد سید کیلانی، تهران، 1332ش.
زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، 1366/1947م.
شهبازی، عبدالله، زرسالاران یهودی و پارسی، استعمار بریتانیا و ایران، تهران، 1377ش.
شهرستان‌های ایرانشهر، ترجمه صادق هدایت، در نوشته‌های پراکنده صادق هدایت، چاپ حسن قائمیان، تهران، 1385ش.
طبری، تاریخ، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، 1382-1387/1962-1967.
قزوینی، آثارالبلاد و اخبار العباد، بیروت، 1984/1404.
قلقشندی، صبح الاعشی فی صناعة الانشاء، قاهرة، 1913-1920.
کلینی، الکافی، بیروت، 1401هـ .
مقریزی، خطط، چاپ ایمن فؤاد سید، لندن، 2002م.
نراقی، شرح حدیث رأس الجالوت، چاپ محمد رضا حسینی، بی تا.
Encyclopedia of Jews in the Islamic World, ed. Norman A. Stillman, Leiden- Boston 2010, sv. “Exilarch and Exilarchate” (by Arnold Franklin).
The Jewish Encyclopedia, ed. Isidore Singer, New York, s.v., “Exilarch” (by W. Bacher).
Judaica, s.vv., “Exilarch. Until the Arab Conquest” (by Ja. N), “Exilarch, During the Arab Period”, (by: El. B.).
Jacob Mann, The Jews in Egypt and Palestine under the Fatimid Caliphs, London, 1961.
Goitein, Solomon Deb Fritz, A. Mediterranean Society: The Jewish Communities of the Arab World as Portrayed in the Ddocuments of the Cairo Geniza, Brekeley, 1967.
Horovitz, Josef, Koranische Untersuchungen, Berlin, 1926.
Jeffery, Arthur, The Foreign Vocabulary of the Quran, Baroda, 1938.
