بازتاب تاریخ در دیوان لغات الترک محمود کاشغری

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

سید مهدی جوادی ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1385/08/21 تاریخ پذیرش : 1385/10/15 تاریخ انتشار : 1385/12/01

کلید واژه: کاشغری, دیوان لغات الترک, ترکان, ادبیات ترکی, تاریخ و جغرافیای اقوام ترک, نقشۀ&#x0D, &#x0D, ترکستان,

چکیده مقاله :

دیوان کاشغری، گرچه بیشتر در زمینۀ زبان و ادبیات ترکی به رشتۀ تحریر درآمده است،لکن مقدمۀ نسبتاً طولانی آن در تاریخ ترک و گویش های ترکی و نیز اطلاعات قابلتوجه در تاریخ سیاسی، ادبی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیای تاریخی و اصطلاحاتدیوانی در سده های چهارم و پنجم هجری، که مؤلف خود از افراد دخیل در سازمان هایحکومتی بوده است، این اثر را در ردیف منابع مهم خاصّه در زمینه های تاریخی وجغرافیایی و تشکیلات اداری این عصر قرار داده است . از سوی دیگر وجود برخیاطلاعات کم نظیر و گاهی بی نظیر و منحصر به فرد، به ویژه دربارۀ ترکان و آداب و رسومساکنان شرق جهان اسلام، از جمله نقشۀ رنگی مناطق جغرافیایی اقوام و قبایل ترک درجهان، چگونگی پذیرش اسلام از سوی ترکان و نیز اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگیقراخانیان، به عنوان نخستین دولت اسلامی ترک، بر ارزش تاریخی آن افزوده است .مقالۀ حاضر که به بررسی بازتاب تاریخ در دیوان کاشغری پرداخته، در صدد نشان دادناهمیت این اثر، در موضوعات مختلف تاریخی است دیوان کاشغری، گرچه بیشتر در زمینۀ زبان و ادبیات ترکی به رشتۀ تحریر درآمده است،لکن مقدمۀ نسبتاً طولانی آن در تاریخ ترک و گویش های ترکی و نیز اطلاعات قابلتوجه در تاریخ سیاسی، ادبی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیای تاریخی و اصطلاحاتدیوانی در سده های چهارم و پنجم هجری، که مؤلف خود از افراد دخیل در سازمان هایحکومتی بوده است، این اثر را در ردیف منابع مهم خاصّه در زمینه های تاریخی وجغرافیایی و تشکیلات اداری این عصر قرار داده است . از سوی دیگر وجود برخیاطلاعات کم نظیر و گاهی بی نظیر و منحصر به فرد، به ویژه دربارۀ ترکان و آداب و رسومساکنان شرق جهان اسلام، از جمله نقشۀ رنگی مناطق جغرافیایی اقوام و قبایل ترک درجهان، چگونگی پذیرش اسلام از سوی ترکان و نیز اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگیقراخانیان، به عنوان نخستین دولت اسلامی ترک، بر ارزش تاریخی آن افزوده است .مقالۀ حاضر که به بررسی بازتاب تاریخ در دیوان کاشغری پرداخته، در صدد نشان دادناهمیت این اثر، در موضوعات مختلف تاریخی است

چکیده انگلیسی:

Kāshgharī’s Dīwān focuses mostly on Turkish language and literature. Theauthor himself had a hand in governmental organization. The longintroduction of the work includes history of the Turks; Turkish accents;noticeable information regarding political, literal, social, cultural history;historical geography and administrative terminology in 4th and 5th centuriesA.H. The writing posses some rare information, particularly regarding theTurks; the common ceremonies of the Islamic world’s residents; a coloured