تدوین راهبردهای توسعه ورزش سالمندی در ایران در افق 20 سال

محورهای موضوعی : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

صبیحه همدمی خطبه‌سرا ¹ , علی اصغر دورودیان ² , زهرا سادات مشیر استخاره ³ , احد رضایان قیه باشی ⁴

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - گروه تربیت بدنی واحد تهران شمال
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
4 - پژوهشگر پسا دکتری آینده پژوهی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

تاریخ دریافت : 1399/09/09 تاریخ پذیرش : 1399/12/11 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: سالمندان, تحلیل سوات, برنامه راهبردی, فعالیت ورزشی,

چکیده مقاله :

زمینه: رشد جمعیت به ویژه در کشورهای درحال‌توسعه و افزایش طول عمر و امید به زندگی، پدیده سالمندی جوامع را موجب شده است و یکی از موضوعاتی که زندگی سالمندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد ورزش است که نقش مهمی در سلامتی بدنی و روانی سالمندان دارد. هدف:هدف از انجام پژوهش حاضرشناسایی عوامل موثر بر ورزش سالمندی در ایران، طبقه‌بندی آن‌ها در قالب نقاط قوت، ضعف،فرصت‌هاوتهدیدهای محیطی ونیز ارائه راهبردهای کاربردی در زمینه توسعه ورزش سالمندی درایران می‌باشد. روش:پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از منظر نحوه گردآوری اطلاعات از نوع آمیخته (کیفی و کمی) می‌باشد.جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان مرتبط با ورزش سالمندی در ایران می‌باشد. از بین این افراد 20 نفربه عنوان نمونه پژوهش در بخش کیفی انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری غیرتصادفی است.ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه و مصاحبه خبرگان می‌باشد.به منظور تحلیل آماری نیز از فن دلفی وماتریس تجزیه‌وتحلیلSWOTاستفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان نشان می‌دهد که با تشکیل ماتریس SWOT، تعداد 40 راهبرد کاربردی در مورد توسعه ورزش سالمندی در ایران ارائه شد. در نهایت از بین راهبردهای ارائه شده 10 راهبرد به عنوان راهبردهای برتر توسط کارشناسان انتخاب شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج موقعیت ورزش سالمندی در ایران در ماتریس چهارخانه‌ای داخلی و خارجی نیز در خانه تدافعی قرار گرفت.

چکیده انگلیسی:

Background: Population growth, especially in developing countries and increasing life expectancy and life expectancy, has caused the phenomenon of aging societies and one of the issues that affect the lives of the elderly is exercise, which playsan important rolein the physicaland mentalhealth of the elderly has it. Objective:The purposeof this study is to identify factors affecting the elder’s sports in Iran and classificationthem in terms of strengths, weaknesses, opportunities and environmental threats, as well as providing practical strategiesfor thedevelopmentof elder’s sportsin Iran. Methods:The present research is applied in terms of purpose and in terms of how to collect information of mixed type(qualitative and quantitative).The statistical population of this study includes experts related to elder’s sports in Iran.Among these people, 20 people were selected as a research sample in the qualitative section.The sampling method is non-random. Data collection toolsarequestionnaires and interviews with experts.For statistical analysis, Delphi technique andSWOTanalysis matrix were used. Findings:The findings show that with the formation of theSWOTmatrix,40practical strategies for the development of elder’s sports in Iran were presented.Finally, amongthe strategiespresented,10strategies were selected as thebest strategies by experts. Conclusion: According to the results thelocation of the elder’s sports in Iran in the internal andexternal square matrix located in defensivebox.

متن کامل:



تدوین راهبردهای توسعه ورزش سالمندی در ایران در افق 20 سال

 

چکیده

زمینه: رشد جمعیت به ویژه در کشورهای درحال‌توسعه و افزایش طول عمر و امید به زندگی، پدیده سالمندی جوامع را موجب شده است و یکی از موضوعاتی که زندگی سالمندان را تحت تأثیر قرار می­دهد ورزش است که نقش مهمی در سلامتی بدنی و روانی سالمندان دارد.

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر ورزش سالمندی در ایران، طبقه‌بندی آن‌ها در قالب نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای محیطی و نیز ارائه راهبردهای کاربردی در زمینه توسعه ورزش سالمندی در ایران می­باشد.

روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از منظر نحوه گردآوری اطلاعات از نوع آمیخته (کیفی و کمی) می­باشد. جامعه آماري این پژوهش شامل خبرگان مرتبط با ورزش سالمندی در ایران می‌باشد. از بین این افراد 20 نفر به عنوان نمونه پژوهش در بخش کیفی انتخاب شدند. روش نمونه­گیری غیرتصادفی است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه و مصاحبه خبرگان می‌باشد. به منظور تحلیل آماری نیز از فن دلفی و ماتریس تجزیه‌وتحلیل SWOT استفاده گردید.

یافته ها: یافته ها نشان نشان می­دهد که با تشکیل ماتریس SWOT، تعداد 40 راهبرد کاربردی در مورد توسعه ورزش سالمندی در ایران ارائه شد. در نهایت از بین راهبردهای ارائه شده 10 راهبرد به عنوان راهبردهای برتر توسط کارشناسان انتخاب شد.

نتیجه­گیری: با توجه به نتایج موقعیت ورزش سالمندی در ایران در ماتریس چهارخانه‌ای داخلی و خارجی نیز در خانه تدافعی قرار گرفت.

واژگان کلیدی: فعالیت ورزشی، سالمندان، برنامه راهبردی، تحلیل سوات 

 

 

مقدمه

رشد جمعیت به ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، افزایش طول عمر و امید به زندگی منجر به بروز پدیده سالمندی در جوامع مختلف شده است (بذرافشان 1394). به گفته‌ی البوکاردی پیشرفت‌های پزشکی و بهداشتی در نیمه قرن بیستم باعث افزایش نسبی طول عمر انسان شده است. با ورود به هزاره جدید، سالمندی به یک مسئله عمده جمعیت شناختی و اجتماعی تبدیل شده است. طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت در کشورهای درحال‌توسعه جمعیت سالمندان در طی 50 سال آینده به 9 برابر افزایش خواهد یافت. در کشورهای توسعه‌یافته نیز جمعیت کهن‌سال یعنی افراد 75 ساله و بیشتر بالاترین میزان رشد را خواهد داشت (شیخی و جواهری، 1395).

در ایران نیز جمعیت بالای 60 سال تا سال 2020 حدود 10 میلیون نفر و تا سال 2050 حدود 25 میلیون نفر خواهد رسید. طبق این آمار می‌توان اظهار داشت که ایران در شرایط فعلی در حال گذر از جمعیت جوان به جمعیت میان‌سال  و سالمندی است و به‌زودی به جمع کشورهای با ترکیب پیر خواهد رسید (حکمتی پور و همکاران، 1392).

سالمندی دوران حساسی از زندگی است، توجه به نیازها و مسائل این مرحله یک ضرورت اجتماعی است و توجه به رفتارهای ارتقادهنده سلامت و کیفیت زندگی امر مهمی است (قلی زاده و همکاران، 1389). ورزش در سالمندان از اهمیت بالایی برخوردار است و ضروری است که افراد مسن سعی کنند فعال بمانند، تا از عواقب بی‌تحرکی دور بمانند، فعالیت‌های ورزشی در سالمندان گذشته از اینکه موجب حفظ تحرک و استقامت و کاهش بروز بیماری‌ها می‌شود، باعث نشاط و ایجاد نیروی جوانی و همچنین برخورداری از یک زندگی سالم نیز می‌شود.

 فواید آشکار مشارکت در فعالیت­های بدنی را می­توان در سه بعد برشمرد. ازجمله فواید جسمانی مشارکت در فعالیت­های بدنی، افزایش سطح سلامت، افزایش آمادگی جسمانی، کاهش وزن، افزایش قدرت بدنی، از کارکردهای روان‌شناختی یا فردی آن افزایش بهزیستی روان‌شناختی، کسب شادی و طراوت، لذت و تفریح و ازجمله کارکردهای اجتماعی آن، گسترش شبکه­ی روابط اجتماعی و کسب پاداش­های اجتماعی است (بوث و همکاران، 2006، 124).

برخی از مهم‌ترین علل اهمیت ورزش در سالمندان را این‌گونه می‌توان برشمرد: 1. افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان 2. بهبود خودباوری و ایجاد حس استقلال 3. افزایش متابولیسم بدن 4. افزایش تعادل بدن 5. احساس تعلق داشتن 6. بهبود عملکرد ریوی 7. افزایش روحیه 8. کمک به پیشگیری و تنظیم دیابت 9. انعطاف‌پذیری و بهبود حرکت و عملکرد مفاصل بدن در دوران سالمندی 10. بهبود وضعیت قلبی عروقی.

جامعه ایران یک جامعه بسیار سالمند است، بسیاری از سالمندان سالانه به دلیل بیماری‌های گوناگون ازجمله بیماری چاقی و ایست قلبی جان خود را از دست می­دهند. حفظ سالمندان برای جامعه به دلایل انتقال تجربه اهمیت دارد. امروزه سازمان‌ها و نهادهای متولی و وزارت ورزش ، وزارت بهداشت به دنبال راهکارهایی هستند تا در زمینه‌ی سیاست‌گذاری در زمینه ورزش سالمندی بهتر و دقیق‌تر عمل کنند. در دنیای کنونی که با سرعتی سرسام‌آور در حال تغییر است، دیگر نمی‌توان از تصمیم­گیری­های یک‌باره و مبتنی بر قضاوت­های شهودی و تجربی استفاده کرد. امروزه سازمان­هایی موفق خواهند بود که بتوانند از علم و مدیریت راهبردی استفاده کنند. دانشمندان بسیاری اهمیت برنامه‌ریزی راهبردی را از جنبه­های مختلف بررسی کرده­اند و همگی روی همبستگی برنامه­ریزی راهبردی با عملکرد مطلوب سازمان توافق نظر دارند. به عقیده خوئل روزز، سازمان بدون راهبرد همانند کشتی بدون ناخداست. ازاین‌رو هر سیستمی که خواهان موفقیت است، باید اهداف مشخص داشته باشد و نحوه و زمان رسیدن به آن اهداف را نیز مشخص سازد (بالدی و همکاران، 1398).

راهبرد، واژه­اي است كه از مديريت نظامي سرچشمه گرفته است و براي تشريح شيوه­هاي كه به آن وسيله نيروهاي نظامي به هدف‌هایشان دست می‌یابند، به كار می‌رود. راهبرد عبارت است از برنامة جامع و كاملي كه بر مبناي آن نيل به اهداف اساسي سازمان تضمين مي­شود. هدف از تبيين راهبرد اين است كه چشم­اندازي براي توسعه ارائه شود و اولويت­ها، برنامه­ها و حمايت­هاي خاص را براي ما مشخص سازد. می‌توان مديريت راهبردي را به این‌گونه تعريف كرد: هنر و علم تدوين، اجرا و ارزيابي تصميماتي كه سازمان را قادر می‌سازد به هدف‌های بلندمدت خود دست يابد. پس مراحل مديريت راهبردي دربرگیرنده سه مرحله است: تدوين، اجرا و ارزيابي راهبردها (گيرجينو، 2001). مقصود از تدوين راهبرد تعيين مأموريت سازمان است. از سويي سازمان‌ها با تغيير و تحولات محيط بيروني مانند عوامل سياسي، اقتصادي، اجتماعي، تکنولوژي، اجتماعي، رقبا، ذی‌نفعان، نهادهاي دولتي، واسطه­هاي مالي، اتحاديه­ها و عرصه­کنندگان و نيز عوامل دروني مانند عوامل مديريتي، مالي، بازاریابی، خدمات، پژوهش، توسعه و متغيرهاي سازماني، فردي و فني مواجه می‌باشند و براي ادامه حيات خود نيازمند برنامه‌ریزی راهبردي متناسب با شرايط خود مي­باشد. 

با توجه به اهمیت روزافزون بهداشت و سلامت جامعه و روند روبه رشد جمعیت سالمندان و با توجه به اینکه مسئله سالمندان در رأس موضوعات جامعه قرار می­گیرد و ازآنجایی‌که ورزش و فعالیت بدنی نقش بسیار مهمی در افزایش توانایی و پیشگیری از بیماری­ها در سالمندان دارد (شهبازی و همکاران، 1386)، تدوین راهبردهای توسعه ورزش سالمندی در ایران اهمیت بسیاری دارد. این راهبردها و اقدامات درواقع طرح­ها و کنش­هایی است که باید برای توسعه ورزش سالمندی در ایران به کار گرفته شود. هدف از تبیین راهبرد این است که چشم­اندازی برای توسعه عرضه شود (حمیدی زاده، 1393). با توجه به مطالب ذکرشده، سؤال پژوهش این است که راهبردهای توسعه ورزش سالمندی در ایران چیست؟

 در این بخش از پژوهش به برخی از پژوهش­های انجام شده­ی مرتبط با پژوهش حاضر اشاره می­شود:

والتر توکارسکی (2004) در تحقیق خود نشان داد سالمندان به یکی از مهم‌ترین گروه­های هدف در دنیای ورزش تبدیل‌شده‌اند. بااین‌وجود، افزایش مشارکت ورزش سالمندان به مراتب کمتر از مقداری است که تخمین زده می‌شود. در اواخر زندگی، افراد مسن کمتر و کمتر به تمرینات جسمانی و ورزش علاقه‌مند هستند. اما بدون شک چنین تمرینات فیزیکی و فعالیت‌های ورزشی به‌طور خاص تاثیر مثبتی بر بهبود کیفیت زندگی دارد؛ و منجر به ایجاد امید به زندگی، سلامت عمیق و ثبات ذهنی و اعتمادبه‌نفس می­شود.

کینگ و همکاران (2003) با هـدف بررسـي تـأثير فعاليت فيزيكي منظم و گروهي بر احساس خوب بودن و كيفيت زندگي سالمندان در يك دوره 6 ماهه به اين نتيجه رسـيدند كـه فعاليت فيزيكي منظم مي­تواند باعث افـزايش كيفيـت زنـدگي و احساس خوب بودن سالمندان شود. ويلارئال و همكاران (2006) اثـر 6 مـاه تمرين هفته­اي 3 جلسه را بـر 27 سـالمند مبـتلا بـه چـاقي بررسي كردند و اظهار داشتند كه فعاليت بدني، عملكرد سـالمندان را افزايش داده و سرعت راه رفتن آنان را نيـز بهبـود مـي­بخـشد. حمیدی زاد و همکارانش(1387) در تحقیقی با عنوان “تاثیر برنامه ورزش گروهی بر کیفیت زندگی سالمندان “ به این نتیجه رسیدند، که با به‌کارگیری یک برنامه ورزشی منظم، مداوم و دارای پذیرش خوب از گروه سنی سالمندان، می­توان سطح کیفیت زندگی را در ابعاد مختلف در این افراد افزایش داد و راه را برای سالم پیر شدن و برخوردار بودن از سلامتی در این دوره از زندگی هموار کرد. فیلیپس و همکاران، (2013) در پژوهشی اثر 18 ماه فعالیت جسمانی  بر کیفیت زندگی سالمندان را بررسی کردند و نشان دادند فعالیت جسمانی باکیفیت زندگی در ارتباط است. همچنین عنوان کردند که نوع الگوی ورزشی تأثیر متفاوتی را در کمال‌گرایی و عملکرد شناختی سالمندان ایجاد می­کند. 

تحقیق راسل و همکاران (1386) با عنوان “ آینده سالمندی و هزینه‌های خدمات سلامت : هشداری برای نظام سلامت کشور” به این نتیجه رسید که در دهه­ی گذشته، ایران با بار اقتصادی بیماری­های واگیر و عفونی روبرو بوده و فعالیت­های بخش سلامت به پیشگیری، درمان و بازتوانی عوارض ناشی ازاین‌گونه بیماری­ها معطوف بوده است. در دهه حاضر با بروز پدیده گذرا اپیدمیولوژیک بار اقتصادی بیماری­ها بر بیماری­های غیر واگیر و مزمن متوجه گردیده است. اما موج سومی در راه است و به زودی بار اقتصادی بیماری­ها بر سالمندی جمعیت ایران و عوارض ناشی از آن متمرکز خواهد شد.

ندری و همکارانش(1395) در تحقیقی با عنوان”تعیین­کننده­های اجرای فعالیت­های بدنی سالمندان شهر تهران”  به این نتیجه رسیدند که فعالیت بدنی، سلامت جامعه سالمندان را تحت تأثیر قرار می­دهد. ازآنجایی‌که سالمندان منابعی با ارزش برای خانواده و جامعه می­باشند، لذا ايجاد محيط­هاي حمایت­کننده از فعالیت بدنی سالمندان بسیار لازم و ضروری می­باشد. هدف كلي از اقداماتي كه بایستی برای سالمندان در زمینه ورزش انجام گيرد، تأمین، حفظ و ارتقاء سلامت جسم و روان سالمندان به‌منظور بهره­مندی آنان از كيفيت زندگي بهتر و از جنبه­هاي مختلف در دوران سالخوردگي می­باشد. برنامه‌ها و سیاست‌های فعالیت بدنی و ورزش بايد مشتمل بر مواردی باشد كه مشكلات كنوني سالمندان را در نظر داشته و براي جمعيت سالمند آينده نيز تمهيدات لازم را فراهم سازد. آنچه در مورد سالمندان باید مورد تأکید قرار گیرد؛ تأسیس مراكز و شهرک‌هایی متناسب با شرايط آب و هوايي منطقه و با كليه امكانات رفاهي، تفريحي، ورزشي، پزشكي، توان‌بخشی و... با دسترسی آسان برای سالمندان می‌باشد تا سالمندان بتوانند با بهره­مندی از امكانات مناسب، شرايطي سالم و مفيد را تجربه نمايند.

جورکش و نظری، (1397) در پژوهش به آينده­نگاري ‌ورزش ‌سالمندي ‌ايران ‌با‌ به‌کارگیری ‌ماتريس ‌اثرات ‌متقابل پرداخته­اند. نتایج این پژوهش نشان­گر این بود که 6 عامل کلیدی یعنی توجه به جایگاه سالمندان، ایجاد ارگان مخصوص سالمندان، اختصاص بودجه، الگوگیری از دیگر کشورها، طراحی برنامه­های بلندمدت و ایجاد راهبردهای فرایند محور مهم‌ترین عوامل پیش­روی آینده ورزش سالمندی در ایران هستند.

سارانی و همکاران (1397)، پژوهشی تحت عنوان "راهبردهای ارتقای سلامت سالمندان با استفاده از فعالیت­های ورزشی: یک مطالعه کیفی" را انجام داده­اند. نتایج این پژوهش نشان داد با مرور و تحليل مصاحبه­ها، تعداد 1۰درون‌مایه اصلی و 21زيرطبقه قابل استخراج است. درون‌مایه‌های اصلی شامل تأسيس سازمان ورزش سالمندی، تدوين برنامه راهبردی و عملياتی توسعه ورزش سالمندی، وضع قوانين ورزش سالمندی، راهبردهای توسعه اماکن و فضاهای ورزشی مختص سالمندان، راهبردهای تأمين نيروی انسانی متخصص، راهبرد ايجاد واحد تحقيق و توسعه ورزش سالمندی، راهبرد توسعه تبليغات، راهبرد توسعه و بهبود کيفيت خدمات، راهبرد توسعه فرهنگ ورزش سالمندی، راهبرد تخصيص بودجه به ورزش سالمندی می­باشد.

جورکش و همکاران (1398) در مقاله­ای به ارائه الگوی ورزش سالمندی ایران: با رویکرد داده بنیاد پرداخته­اند. نتایج این پژوهش نشان داد که 276 گزارة مفهومی اولیه با 11 مقولة اصلی و 50 مقولة فرعی درقالب ابعاد شش گانة مدل پارادایمی شامل موجبات علّی (سه مقوله)، پدیدة اصلی (یک مقوله)، راهبرد (دو مقوله)، ویژگی‌های زمینه‌ای (دو مقوله)، شرایط محیطی (دو مقوله) و پیامد (یک مقوله)، الگوی ورزش سالمندی ایران را تشکیل دادند.

اهمیت فعالیت­های ورزشی برای سالمندان از آنجاست که این قشر با توجه به عواملی مانند ورود به دوره بازنشستگی، بعضا اشتغال نداشتن به کار و بی‌تحرکی، در معرض خطر و تهدید قرار دارند. بررسی­ها نشان می­دهد تحقیق درباره فعالیت­های ورزشی سالمندان در کشورهای درحال‌توسعه همچون ایران چندان گسترده و عمیق نیست و تعمیم دادن نتایج تحقیقات و برنامه­های انجام‌شده در کشورهای توسعه‌یافته به کشورهای درحال‌توسعه‌ی فرضی بسیار اشتباه است. همچنین مروری بر تحقیقات صورت گرفته در داخل کشور، درباره راهبردهای توسعه ورزش سالمندی، مؤید نبود مطالعات جامع و گسترده کاربردی در این زمینه است. اغلب مطالعات موجود به بررسی وضعیت فعالیت بدنی و اثرات فعالیت بدنی بر سالمندان اشاره دارند. چالش­ها و مشکلات متنوع گریبان گیر سالمندان و پیچیدگی ابعاد مختلف زندگی این قشر آسیب­پذیر بر لزوم کاوش و بررسی­های عمیق­تر راهبردهای توسعه ورزش سالمندی در ایران صحه می­گذارد.

روش پژوهش

پژوهش حاضر ازنظر هدف جزو پژوهش­های کاربردی و از منظر نحوه گردآوری اطلاعات از نوع آمیخته (کیفی و کمی) می­باشد که اطلاعات موردنیاز در بخش کیفی با استفاده از مصاحبه­های انفرادی و شورای راهبردی و در بخش کمی با استفاده از ماتریس­های خاص مطالعات راهبردی جمع­آوری شد.

جامعه آماری پژوهش شامل تمام کارشناسان، مدیران، ذینفعان و خبره­هایی است که در مورد ورزش سالمندان صاحب‌نظر هستند، که به تعداد 20 نفر می‌باشند و از نظرات آن‌ها استفاده شده است. پژوهش حاضر دارای دو فاز اصلی می‌باشد. فاز اول مربوط به شناسایی عوامل و شاخص‌های مربوط به توسعه ورزش سالمندان است که به این منظور روش دلفی انتخاب شد. روش دلفي یکی از روش‌های تحقیق کیفی است که از آن به‌ منظور دستیابی به اجماع در تصمیم­گیری‌های گروهی استفاده می‌شود. روش دلفي فرايندي چند مرحله‌ای است كه براي تركيب عقايد و نظرات به‌منظور دستيابي به يك توافق گروهي طراحي شده است و از آن براي ارسال و دريافت پرسشنامه‌ها استفاده می‌کنند؛ این فرآیند شامل مراحل زیر است:

1.       انتخاب خبرگان: گروهي از متخصصان و کارشناسان صاحب‌نظر انتخاب می‌شوند؛

2.       پرسشنامه‌ی اوليه: به كمك پرسشنامه‌ای، نظرات صاحب‌نظران در مورد موضوع مربوط گردآوري می‌شود؛

3.       بازخور اوليه: عقايد و نظرات ابتدايي پس از تحليل آماري کمي سازي می‌شوند؛

4.       پرسشنامه­ی دوم: اين پرسشنامه براي درخواست نظرات جديد توزيع می‌شود؛

5.       بازخور بعدي : نظرات جديد پس از تحليل آماري، بار ديگر كمي سازي می‌شوند.

اين فرايند فرصتي را براي مشارکت‌کنندگان فراهم می‌آورد تا نظرات و عقايدشان را تغيير داده يا تعديل كنند و درنهایت به يك توافق گروهي دست يابند(گریشام¹،2009، به نقل از ملک اخلاق و همکاران،1392).

روش دلفی دارای دو بخش اکتشافی و غربالگری است که در بخش اول در این تحقیق اقدام به شناسایی عوامل مرتبط با توسعه ورزش سالمندان شد؛ در بخش دوم نیز اقدام به انتخاب پراهمیت‌ترین عوامل گردید.

همچنین در فاز دوم تحقیق که اختصاص به ارائه راهبرد کاربردی برای توسعه ورزش سالمندان دارد، از روش ترسیم ماتریس تجزیه‌وتحلیلSWOT  بهره‌گیری شد. یکی از مناسب‌ترین فنون برنامه‌ریزی و تجزیه‌وتحلیل استراتژی، ماتریس سوات است که امروزه به عنوان ابزاری نوین برای تحلیل عملکردها و وضعیت شکاف، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یافته­های پژوهش

جامعه آماری در این پژوهش شامل تمام کارشناسان، مدیران، ذینفعان و خبره­هایی است که در موضوع مورد مطالعه صاحب‌نظر و اثرگذار هستند. از بین این افراد 20 نفر به‌عنوان نمونه پژوهش در بخش کیفی انتخاب شدند. روش نمونه­گیری غیرتصادفی (از بین نمونه­های در دسترس که بر اساس پروتکل نمونه­گیری انتخاب شده­اند) است. در جدول شماره 1 به طور خلاصه می­توان مشخصات کلی این خبرگان را بر اساس سابقه خدمتی، تخصص، تحصیلات و حوزه فعالیتی مشاهده نمود. 

 

---

[1]  Grisham

جدول 1 : اطلاعات مربوط به خبرگان مورداستفاده در پژوهش

خبره	سابقه	تحصیلات	تخصص	حوزه فعالیت
				سازمانی	دانشگاهی
1	20	دکتری	مدیریت ورزشی		*
2	25	دکتری	فیزیولوژی ورزشی	*
3	18	دکتری	مدیریت ورزشی		*
4	28	دکتری	مدیریت ورزشی		*
5	15	دکتری	مدیریت ورزشی	*
6	20	دکتری	مدیریت ورزشی		*
7	15	دکتری	علوم اجتماعی		*
8	8	دکتری	آینده پژوهی		*
9	5	دکتری	آینده پژوهی		*
10	5	فوق دکتری	آینده پژوهی		*
11	6	دکتری	آینده پژوهی		*
12	28	دکتری	تربیت بدنی	*
13	22	دکتری	تربیت بدنی	*
14	26	کارشناس ارشد	تربیت بدنی		*
15	20	کارشناس ارشد	علوم اجتماعی	*
16	18	کارشناس ارشد	علوم اجتماعی	*
17	10	کارشناس ارشد	حرکات اصلاحی		*
18	12	کارشناس	حرکات اصلاحی		*
19	28	کارشناس	علوم تربیتی	*
20	30	کارشناس	آموزش ابتدایی	*

 

 

مرحله تشکیل ماتریس تجزیه‌وتحلیل SWOT

پس از شناسایی عوامل موثر بر توسعه ورزش سالمندی در ایران، اینک نوبت به تشکیل ماتریس تجزیه‌وتحلیل SWOT می‌رسد. خروجی این ماتریس استراتژی‌هایی برای توسعه ورزش سالمندی در ایران می‌باشد. اما ابعاد چهارگانه این ماتریس عبارت‌اند از نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای پیرامون موضوع. طبق روش پایه این پژوهش بدین منظور اقدام به نسبت دادن این نقاط چهارگانه به عامل شناسایی شده توسط روش دلفی می‌شود. نتایج حاصل از مصاحبه ساختاریافته با خبرگان پژوهش به‌منظور نسبت دادن نقاط چهارگانه مذکور به عوامل شناسایی شده به شرح جدول زیر می‌باشد؛ جدول 2 نتایج مربوط به نقاط قوت و ضعف محیط درونی در زمینه وضعیت موجود ورزش سالمندی در ایران را نشان می‌دهد.

 

 

 

جدول 2 : ماتریس - SWOT در زمینه وضعیت موجود ورزش سالمندی در ایران

عوامل درونی		عوامل بیرونی
قوت	ضعف	فرصت	تهدید
- روند رو به افزایش استفاده از برنامه­ریزی و آینده‌پژوهی  - روند رو بهبود استفاده از  برنامه‌ریزی جامع بلند - وضعیت مناسب سالمندان از منظر ورزش و سلامتی نسبت به کشورهای همسایه	­- ضعف برنامه­ریزی برای ورزش گروه سالمندان - نبود برنامه جامع و منسجم برای ورزش سالمندان - نابسامانی وضعیت برنامه­ریزی ورزش سالمندان بر اساس هرم جمعیتی - ضعف دانش و آگاهی مدبران از نحوه برنامه­ریزی ورزش سالمندان	- ضرورت توجه بیشتر به برنامه­ریزی ورزش کشور با توجه به تغییرات هرم جمعیتی - امکان تدوین برنامه‌های جامع مربوط به ورزش سالمندان - تدوین برنامه همگانی کردن ورزش سالمندی	- روند رو به رشد فقر حرکتی سالمندان و عدم تمایل به ورزش - روند رو به رشد  کهن‌سالی در کشور - برنامه­ریزی و اجرای فعالیت­های موازی بین سازمان­ها و ارگان­ها
-افزایش محیط‌های تفریحی مختص سالمندان -توجه به نیازهای سالمندان -آموزش مهارت‌های زندگی برای بالا بردن شادکامی سالمندان	- عدم همکاری بین دستگاهی در رابطه با ورزش سالمندان - عدم اختصاص تسهیلات و بسته­های حمایتی به سالمندان - عدم استفاده از تجربیات و ظرفیت­های سالمندان	- افزایش نشاط و سلامتی سالمندان - کاهش هزینه‌ها و ایجاد انگیزه در افراد دیگر خانواده برای ورزش کردن - ایجاد انگیزش درونی، حس موفقیت، آسایش و رفاه - ایجاد انگیز در دیگر افراد خانواده برای ورزش - بالا بردن سطح عملکرد جامعه	- شکاف بیشتر بین نسل­ها -کاهش اعتقاد به سنت‌ها و ارزشمندی سالمندان -کاهش فعالیت سالمندان - کاهش امید به زندگی در سالمندان - افزایش هزینه­های درمانی و سلامتی سالمندان
افزایش اماکن و پارک‌های مجهز به دستگاه‌های ورزشی برای ورزش سالمندان -افزایش بودجه به بخش مراقبت‌های سالمندان -برگزاری همایش‌های دو و پیاده‌روی مختص سالمندان	-کمبود سهم ورزش سالمندی از اعتبارات سالمندی -نبود دیدگاه اقتصادی و درآمدزایی از بخش ورزش سالمندان -وجود کمیت و کیفیت نیروی های ناکارآمد برای ورزش سالمندی	- افزایش حمایت دولت از ورزش‌های سالمندی - ترغیب مردم  خصوصا سالمندان برای شرکت در فعالیت‌های بدنی - تاكید و نظارت مسئولین عالی  کشور در توسعه ورزش سالمندی	- فقدان انگیزه لازم بخش خصوصی در توسعه اماکن و ترویج ورزش سالمندی - نبود نظام برنامه‌ریزی منسجم برای جذب منابع مالی و اقتصادی غیردولتی
- وجود فرهنگ ورزش در بین سالمندان - استقبال عموم به خصوص سالمندان از ورزش - توسعه ورزش همگانی	-کمبود امکانات ورزش سالمندی -کمبود هزینه تجهیزات و لوازم ورزشی برای سالمندان در کشور - نبود دیدگاه اقتصادی و در آمدزایی از بستر ورزش سالمندی	-ترویج فرهنگ ورزش از طریق رسانه‌های ملی - افزایش حمایت و سیاست‌گذاری دولت از ورزش‌های سالمندی  - توسعه فرهنگ سالمندان برای شرکت در فعالیت‌های بدنی	- عدم توسعه فرهنگ ورزش سالمندی و سیاست­گذاری نامناسب - عدم توجه مسئولین به توسعه فرهنگ ورزش سالمندی - عدم تشکیل جلسات مشترک بین سازمان‌ها و ارگان‌های فعال در ورزش سالمندی.
- استفاده از تجارب کشورهای موفق - وجود ظرفیت طرح برنامه استراتژیک	- مغایرت فرهنگ ایران با کشورهای خارجی - مغایرت کیفیت زندگی سالمندان با کشورهای دیگر - مغایرت بیمه سالمندان ایران با کشورهای دیگر -وجود دیدگاه‌های سنتی به سالمندان	- ضرورت توجه بیشتر به سالمندان توسعه ارزش‌های مفید سالمندان و بازنشستگان در اجتماع - ایجاد مراکز تحقیقاتی در زمینه ورزش سالمندی	- ترس از بین رفتن فرهنگ ایرانی و ورود فرهنگ‌های غربی به کشور - تغییر شیوه زندگی سالمندان
- ساخت و توسعه پارک‌ها برای انجام تفریحی و ورزشی، - توسعه امکانات ورزشی رایگان در اماکن ورزشی برای سالمندان، - ترویج فرهنگ ورزش همگانی، ارائه تسهیلات لازم موردنیاز برای سالمندان کم‌درآمد	-عدم درآمدزایی ورزش سالمندی -ناکافی بودن تسهیلات دولت -اختصاص بودجه ناکافی دولت برای ورزش سالمندان - عدم‌حمایت مالی از سازمان­های مردم‌نهاد (سمن­ها) در زمینه ورزش سالمندی	-وجود رسانه­های مختلف برای ترویج ورزش سالمندی -توجه ویژه به ورزش سالمندان توسعه و ترویج فرهنگ ورزش سالمندی -توسعه زیرساخت‌های مختص سالمندان	-وجود قوانین دست‌وپا گیر سازمان‌های دولتی -بالا رفتن هزینه­های دولت مربوط به سلامت و بازنشستگی سالمندان -
- وجود نیروی متخصص برای ورزش سالمندان - آموزش سالمندان و خانواده‌ها - بهبود خدمات سالمندان	-عدم وجود بودجه لازم برای به‌کارگیری منابع انسانی متخصص -استخدام نیروی غیرمتخصص برای ورزش سالمندی - تدوین برنامه همگانی ورزش سالمندی	-برگزاری رویدادهای کشوری برای ورزش سالمندی -توجه به استانداردهای فیزیکی،فضاها،و مراکز نگهداری سالمندان - تربیت نیروی متخصص	-کاهش بودجه ورزش سالمندان -عدم بودجه کافی برای اولویت‌بندی برنامه‌ریزی سالمندان
- وجود ظرفیت­های بالا در جهت ایجاد ارگان مربوط به سالمندان	- عدم همکاری سایر نهاد در جهت ایجاد ارگان برای سالمندان - وجود حاکمیت تفکر مدیریت سنتی در بدنه ورزش کشور به سالمندان - عدم نیازسنجی ایجاد ارگان برای ورزش سالمندان - عدم رسیدگی خوب به مشکلات سالمندان	- ایجاد ارگانی برای سالمندان تقویت کمیته ورزش سالمندی  - طراحی نظام مدیریت ورزش سالمندی - فعال­سازی سازمان­های درگیر با ورزش سالمندی - سازماندهی نهادهای رسمی مرتبط با سالمندی	- عدم کارایی، اثربخشی و توانمندسازی سالمندان - عدم فعال‌سازی سازمان­های درگیر با ورزش سالمندی - عدم توسعه ورزش فرهنگ و ورزش سالمندی

 

 

پس از تشکیل ماتریس SWOT اکنون می‌توان با استفاده از این خروجی اقدام به تشکیل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی و نیز ماتریس تجزیه‌وتحلیل داخلی و خارجی نمود.

ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی

در این مرحله پس از استخراج نقاط ضعف و نقاط قوت ­)عوامل داخلی(­ و نیز نقاط فرصت و تهدید ­)عوامل خارجی) وضعیت موجود ورزش سالمندی در ایران، به عوامل داخلی  )نقاط قوت و ضعف) وزنی از صفر تا یک داده شده است. به‌طوری‌که درنهایت مجموع ضرایب عوامل داخلی برابر 1 باشد. و به هرکدام از نقاط قوت و ضعف با توجه به اهمیت هرکدام از آن‌ها از منظر کارشناسان رتبه بین 1 تا 4 داده شده است و نهایتاً حاصل‌ضرب ضریب هر عامل در رتبه آن بیانگر امتیاز نهایی هر عامل می­باشد. جدول 3 بیانگر اهمیت هر یک از عوامل داخلی می­باشد.

 

 

 

 

 

جدول3 : ماتریس ارزیابی نقاط قوت و ضعف داخلی  (IFE)

عوامل درونی
قوت	ضریب	رتبه	امتیاز	ضعف	ضریب	رتبه	امتیاز
- روند رو به افزایش استفاده از برنامه­ریزی و آینده‌پژوهی  روند رو بهبود استفاده از  برنامه‌ریزی جامع بلند - وضعیت مناسب سالمندان از منظر ورزش و سلامتی نسبت به کشورهای همسایه	0.027   0.020 0.018	3   2 2	0.081   0.040 0.036	­- ضعف برنامه­ریزی برای ورزش گروه سالمندان - نبود برنامه جامع و منسجم برای ورزش سالمندان  - نابسامانی وضعیت برنامه­ریزی ورزش سالمندان بر اساس هرم جمعیتی - ضعف دانش و آگاهی مدبران از نحوه برنامه­ریزی ورزش سالمندان	0.029   0.026   0.023   0.022	3   3   2   2	0.087   0.078   0.046   0.044
- افزایش محیط‌های تفریحی مختص سالمندان - توجه به نیازهای سالمندان -آموزش مهارت‌های زندگی برای بالا بردن شادکامی سالمندان	0.014 0.012   0.012	1 2   2	0.014 0.024   0.024	- عدم همکاری بین دستگاهی در رابطه با ورزش سالمندان - عدم اختصاص تسهیلات و بسته­های حمایتی به سالمندان - عدم استفاده از تجربیات و ظرفیت­های سالمندان	0.017   0.021   0.018	2   3   3	0.034   0.063   0.054
افزایش اماکن و پارک‌های مجهز به دستگاه‌های ورزشی برای ورزش سالمندان -افزایش بودجه به بخش مراقبت‌های سالمندان -برگزاری همایش‌های دو و پیاده‌روی مختص سالمندان	0.014   0.012	2   2	0.028   0.024	- کمبود سهم ورزش سالمندی از اعتبارات سالمندی - نبود دیدگاه اقتصادی و درآمدزایی از بخش ورزش سالمندان  - وجود کمیت و کیفیت نیروی­های ناکارآمد برای ورزش سالمندی	0.021   0.017   0.019	2   1   2	0.042   0.017   0.038
- وجود فرهنگ ورزش در بین سالمندان - استقبال عموم به‌خصوص سالمندان از ورزش - توسعه ورزش همگانی	0.015 0.018 0.025	3 2 3	0.045 0.36 0.075	-کمبود امکانات ورزش سالمندی -کمبود هزینه تجهیزات و لوازم ورزشی برای سالمندان در کشور - نبود دیدگاه اقتصادی و درآمدزایی از بستر ورزش سالمندی	0.022 0.016   0.011	3 1   1	0.066 0.16   0.011
- استفاده از تجارب کشورهای موفق - وجود ظرفیت طرح برنامه استراتژیک	0.01 0.018	3 2	0.03 0.036	- مغایرت فرهنگ ایران با کشورهای خارجی  - مغایرت کیفیت زندگی سالمندان با کشورهای دیگر - مغایرت بیمه سالمندان ایران با کشورهای دیگر -وجود دیدگاه‌های سنتی به سالمندان	0.008   0.005   0.014   0.020	1   1   2   1	0.008   0.005   0.028   0.020
- ساخت و توسعه پارک‌ها برای انجام تفریحی و ورزشی - توسعه امکانات ورزشی رایگان در اماکن ورزشی برای سالمندان، - ترویج فرهنگ ورزش همگانی ،ارائه تسهیلات لازم موردنیاز برای سالمندان کم‌درآمد	0.014 0.013     0.016	1 3     2	0.014 0.039     0.032	-عدم درآمدزایی ورزش سالمندی -ناکافی بودن تسهیلات دولت -اختصاص بودجه ناکافی دولت برای ورزش سالمندان - عدم‌حمایت مالی از سازمان­های مردم‌نهاد (سمن­ها) در زمینه ورزش سالمندی	0.016 0.025 0.024   0.018	2 2 3   2	0.032 0.05 0.072   0.036
- وجود نیروی متخصص برای ورزش سالمندان - آموزش سالمندان و خانواده‌ها - بهبود خدمات سالمندان	0.023 0.018 0.014	2 3 2	0.046 0.054 0.028	-عدم وجود بودجه لازم برای به‌کارگیری منابع انسانی متخصص -استخدام نیروی غیرمتخصص برای ورزش سالمندی	0.016   0.016	2   2	0.032   0.032
- وجود ظرفیت­های بالا در جهت ایجاد ارگان مربوط به سالمندان	0.011	2	0.022	- عدم همکاری سایر نهاد در جهت ایجاد ارگان برای سالمندان - وجود حاکمیت تفکر مدیریت سنتی در بدنه ورزش کشور به سالمندان - عدم نیازسنجی ایجاد ارگان برای ورزش سالمندان - عدم رسیدگی خوب به مشکلات سالمندان	0.018   0.022   0.019   0.022	1   3   2   2	0.018   0.066   0.038   0.044
- ظرفیت بالا در بهبود شرایط اقتصادی کشور - رشد بخش غیرنفتی و بهبود و پیشرفت زیرساخت‌ها	0.013 0.012	2 1	0.026 0.012	- عدم اختصاص بودجه کافی به ورزش سالمندی - کمبود سهم ورزش سالمندی از اختصاص بودجه	0.025   0.017	2   2	0.075   0.034
-ظرفیت بالا در ایجاد سازمان­های مردم‌نهاد (سمن­ها) - توجه خانواده‌ها به ورزش سالمندی - ظرفیت خوب در تشکیل شهرهای دوستدار سالمند	0.016   0.016 0.014	2   3 2	0.032   0.048 0.028	- عدم همکاری سازمان‌ها و تشکیلات رسمی برای تسهیل در ایجاد سمن­ها - نبود برنامه جامع مشخص در زمینه فعالیت سمن­های و شبکه­های حمایت اجتماعی	0.021   0.019	2   1	0.042   0.019
مجموع ضریب عوامل درونی (قوت)	0.413
مجموع ضریب عوامل درونی (ضعف)	0.587
مجموع ضریب عوامل درونی (قوت و ضعف)	1
مجموع امتیاز عوامل درونی (قوت)	0.928
مجموع امتیاز عوامل درونی (ضعف)	1.2
مجموع امتیاز عوامل درونی (قوت و ضعف)	2.175

 

 

مجموع امتیاز نهایی عوامل داخلی وضعیت موجود ورزش سالمندی در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی 2.175 به‌دست‌آمده است. این امتیاز بدین معنی است که وضعیت ورزش سالمندی در ایران، در وضعیت خوبی قرار ندارد.

جدول4 ضریب، رتبه و امتیازت نهایی عوامل خارجی  (فرصت و تهدید) ­وضعیت ورزش سالمندی در ایران را نشان می‌دهد:

 

جدول 4 : ماتریس ارزیابی عوامل خارجی )فرصت‌ها و تهدیدها) (EFE)

عوامل بیرونی
فرصت	ضریب	رتبه	امتیاز	تهدید	ضریب	رتبه	امتیاز
- ضرورت توجه بیشتر به برنامه­ریزی ورزش کشور با توجه به تغییرات هرم جمعیتی - امکان تدوین برنامه‌های جامع مربوط به ورزش سالمندان - تدوین برنامه همگانی کردن ورزش سالمندی	0.020   0.013   0.014	3   2   3	0.06   0.026 0.042	- روند رو به رشد   فقر حرکتی سالمندان و عدم تمایل به ورزش - روند رو به رشد  کهن‌سالی در کشور - برنامه­ریزی و اجرای فعالیت­های موازی بین سازمان­ها و ارگان­ها	0.17   0.020 0.015	1   2 3	0.17   0.040 0.045
- افزایش نشاط و سلامتی سالمندان - کاهش هزینه‌ها و ایجاد انگیزه در افراد دیگر خانواده برای ورزش کردن - ایجاد انگیزش درونی، حس موفقیت، آسایش و رفاه - ایجاد انگیز در دیگر افراد خانواده برای ورزش - بالا بردن سطح عملکرد جامعه	0.006 0.005   0.008   0.009 0.005	1 1   1   1 1	0.006 0.005   0.008   0.009   0.005	- شکاف بیشتر بین نسل‌ها -کاهش اعتقاد به سنت‌ها و ارزشمندی سالمندان -کاهش فعالیت سالمندان - کاهش امید به زندگی در سالمندان - افزایش هزینه­های درمانی و سلامتی سالمندان	0.014 0.01   0.014 0.017 0.009	1 1   2 1 2	0.014 0.01   0.028 0.017 0.018
- افزایش حمایت دولت از ورزش‌های سالمندی - ترغیب مردم  خصوصا سالمندان برای شرکت در فعالیت‌های بدنی - تاكید و نظارت مسئولین عالی  کشور در توسعه ورزش سالمندی	0.012   0.01   0.011	3   2   2	0.036   0.02   0.022	- فقدان انگیزه لازم بخش خصوصی در توسعه اماکن و ترویج ورزش سالمندی -نبود نظام برنامه‌ریزی منسجم برای جذب منابع مالی و اقتصادی غیردولتی	0.019   0.025	2   3	0.038   0.066
-ترویج فرهنگ ورزش از طریق رسانه‌های ملی - افزایش حمایت و سیاست‌گذاری دولت از ورزش‌های سالمندی  - توسعه فرهنگ سالمندان برای شرکت در فعالیت‌های بدنی	0.013   0.015     0.014	2   3     2	0.026   0.045   0.028	- عدم توسعه فرهنگ ورزش سالمندی و سیاست­گذاری نامناسب - عدم توجه مسئولین به توسعه فرهنگ ورزش سالمندی - عدم تشکیل جلسات مشترک بین سازمان‌ها و ارگان‌های فعال در ورزش سالمندی.	0.01   0.018   0.011	1   2   1	0.01   0.036   .0.019
-ضرورت توجه بیشتر به سالمندان - توسعه ارزش‌های مفید سالمندان و بازنشستگان در اجتماع - ایجاد مراکز تحقیقاتی در زمینه ورزش سالمندی	0.018 0.013   0.017	2 2   1	0.036 0.026   0.017	- ترس از بین رفتن فرهنگ ایرانی و ورود فرهنگ‌های غربی به کشور -تغییر شیوه زندگی سالمندان	0.005   0.013	1   1	0.005   0.013
-وجود رسانه‌های مختلف برای ترویج ورزش سالمندی -توجه ویژه به ورزش سالمندان - توسعه و ترویج فرهنگ ورزش سالمندی -توسعه زیرساخت‌های مختص سالمندان	0.019   0.012 0.011 0.014	3   2   2	0.057   0.024 0.033 0.028	-وجود قوانین دست‌وپا گیر سازمان‌های دولتی -بالا رفتن هزینه‌های دولت مربوط به‌سلامت و بازنشستگی سالمندان	0.016   0.015	1   2	0.016   0.03
-برگزاری رویدادهای کشوری برای ورزش سالمندی -توجه به استانداردهای فیزیکی،فضاها،و مراکز نگهداری سالمندان - تربیت نیروی متخصص	0.01   0.008   0.013	1   2   1	0.01   0.016   0.013	-کاهش بودجه ورزش سالمندان -عدم بودجه کافی برای اولویت‌بندی برنامه‌ریزی سالمندان	0.01 0.014	3 2	0.03 0.028
- ایجاد ارگانی برای سالمندان - تقویت کمیته ورزش سالمندی  - طراحی نظام مدیریت ورزش سالمندی - فعال­سازی سازمان­های درگیر با ورزش سالمندی - سازماندهی نهادهای رسمی مرتبط با سالمندی	0.014 0.011 0.017 0.011 0.011	2 1 3 2 1	0.028 0.011 0.051 0.022 0.011	- عدم کارایی، اثربخشی و توانمندسازی سالمندان - عدم فعال‌سازی سازمان­های درگیر با ورزش سالمندی - عدم توسعه ورزش فرهنگ و ورزش سالمندی	0.005   0.011     0.014	1   2     2	0.01   0.024     0.028
- اختصاص بودجه کافی به ورزش سالمندی - تامین مالی سالمندان	0.015   0.015	3   2	0.045   0.030	- تهدید به تحریم‌های بین‌المللی - عدم توسعه زیرساخت‌ها و امکانات ورزشی - پایین رقتن رفتن ارزش پولی کشور - افزایش مشکلات مالی سالمندان	0.013 0.020   0.017 0.012	2 3   2 2	0.026 0.060   0.032 0.024
- توسعه سمن­های و شبکه­های حمایت از سالمندان - توسعه امکانات ورزشی رایگان -استقبال عموم از ورزش سالمندان -ارتقای دیدگاه در امدزایی از بستر ورزش سالمندی - رسیدگی بهتر به مشکلات سالمندان	0.01   0.01 0.005 0.008   0.005	2   2 2 1   1	0.02   0.02 0.01 0.008   0.005	- نبود نظام برنامه‌ریزی منسجم برای ایجاد سازمان­های مردم‌نهاد	0.014	1	0.014
مجموع ضریب عوامل بیرونی (فرصت)	0.422
مجموع ضریب عوامل بیرونی (تهدید)	0.575
مجموع ضریب عوامل بیرونی (فرصت و تهدید)	1
مجموع امتیاز عوامل بیرونی (فرصت)	0.869
مجموع امتیاز عوامل بیرونی (فرصت)	0.997
مجموع امتیاز عوامل بیرونی (فرصت و تهدید)	1.866

 

 

مجموع امتیاز نهایی بیانگر وضعیت سیستم می­باشد، به­طوری­که جمع نمره نهایی از 1 تا  997/1 نشان‌دهنده ضعف داخلی سیستم می­باشد.  2 تا 99/2 نشان‌دهنده وضعیت متوسط سیستم و نمره­های 3 تا 4 بیانگر  این است که سیستم در وضعیت عالی قرار دارد. بنابراین با توجه به ماتریس فوق و مجموع امتیازات عوامل خارجی ­)فرصت‌ها و تهدیدات(­ وضعیت ورزش سالمندی در ایران با 866/1 می‌باشد این عدد نشانگر ضعف سیستم ورزش سالمندی در ایران می­باشد.

تجزیه‌وتحلیل داخلی و خارجی

برای تجزیه‌وتحلیل هم‌زمان عوامل داخلی و خارجی از ابزاری به نام ماتریس داخلی و خارجی استفاده می‌شود. این ماتریس برای تعیین موقعیت سازمان، شرکت یا کسب‌وکار یا محصولات و خدمات به کار می‌رود. برای تشکیل این ماتریس، سازمان بایستی نمرات حاصل ماتریس‌های ارزیابی عوامل داخلی و خارجی را در ابعاد افقی و عمودی این ماتریس قرار دهد تا جایگاه سازمان یا کسب‌وکار در خانه‌های این ماتریس مشخص گردد و بتوان استراتژی مناسبی را برای آن اتخاذ نمود. ماتریس چهارخانه‌ای تجزیه داخلی و خارجی در یک طیف دوبخشی قوی(2.5 الی 4) و ضعیف(1 الی 2.5)، تعیین می‌شود. در این ماتریس چنانچه موقعیت سازمان یا کسب‌وکار از حیث نمرات عوامل داخلی و خارجی در خانه 1 باشد، استراتژی محافظه‌کارانه(نگهداری و حمایت درونی)، اگر در خانه 2 باشد استراتژی تهاجمی (رشد و توسعه)، چنانچه در خانه 3 باشد، استراتژی تدافعی(برداشت، واگذاری، کاهش، انحلال) و بالاخره اگر در خانه 4 باشد، استراتژی رقابتی(نگهداری، حمایت بیرونی) توصیه می‌شود(اعرابی، 1389).

در ادامه  برحسب نمرات نهایی حاصل از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی وضعیت ورزش سالمندی در ایران، از میان موقعیت‌های چهارگانه (تهاجمی، اقتضایی، انطباقی و تدافعی)  مشخص می­شود. بنا بر نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی ماتریس عوامل داخلی (IFE)  نمره کل به‌دست‌آمده برابر با 133/2 و نمره وزن کل ماتریس عوامل خارجی (EFE) برابر با 819/1 است. سپس آن‌ها در محور X , Y ترسیم می­شود تا وضعیت ورزش سالمندی در ایران با توجه به‌تمامی عوامل نشان داده شود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق ورزش سالمندی در ایران در موقعیت تدافعی قرار دارد و بایستی با کاهش نقاط ضعف و پرهیز از تهدیدات درصدد برنامه­ریزی و بهبود وضعیت ورزش این گروه از جامعه بود. شکل 1 نشانگر جایگاه ورزش سالمندی در ایران در ماتریس چهارخانه‌ای داخلی و خارجی است.

 

 

شکل 1 : موقعیت وضعیت ورزش سالمندی در ایران در ماتریس داخلی و خارجی

 

 

به‌طورکلی پس از تلفیق عناصر چهارگانه ذکر شده در بالا، در یک ماتریس،  4 نوع راهبرد مطرح می‌شود:

1-       راهبردهایSO: در قالب این راهبردها، سازمان یا صنعت بـا استفاده از نقاط قوت داخلی می‌کوشد از فرصت‌های خـارجی بهره‌برداری نماید و با بهره‌گیری از نقاط قـوت، فرصت‌ها را بـه حداکثر برساند.

2-       راهبردهایWO: هدف از این راهبردها، بهبود بخشی نقـاط ضعف داخلی آن سازمان یا صنعت با بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در محیط داخل است.

3-       راهبردهایST: سازمان‌ها یا صنایع با اجراي ایـن راهبردهـا می‌کوشند تـا بـا اسـتفاده از نقـاط قـوت خـود، اثـرات ناشـی از تهدیدات موجود را کاهش داده و یا آن‌ها را از بین ببرند.

4-       راهبردهایWT: صنایع با به‌کارگیری ایـن راهبـرد، حالـت تدافعی به خود می‌گیرند.  هدف از این راهبـرد، کـم کـردن نقـاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است(بشردوست و همکاران، 1390).

در ادامه با توجه به شرایط فعلی و نیز شرایط آینده ورزش سالمندی در ایران  که با بررسی وضع موجود استخراج شده­اند، راهبردی ارائه داده می­شود. جهت نیل به هدف توسعه ورزش سالمندی در ایران اقدام به ارائه استراتژی‌ها و راهکارهای عملی در قالب روش استراتژیک SWOT شده است. در این مرحله با توجه به موقعیت‌های چهارگانه مدل سوات، چهار نوع راهبرد ارائه‌شده است، جدول 5، راهبرد­های ارائه‌شده را نشان می‌دهد:

 

 

جدول 5 : راهبرد­های چهارگانه عوامل پیشران و انتخاب راهبرد برتر

راهبرد اول(SO­) و رتبه آن	راهبرد دوم ( ST) و رتبه آن	راهبرد سوم(WO) و رتبه آن	راهبرد چهارم (WT) و رتبه آن
توسعه و تقویت برنامه­های ورزشی سالمندان جهت بهبود وضعیت ورزش این گروه   (O1، S2)	به‌کارگیری مراکز تحقیقاتی در جهت تدوین برنامه­های همگانی و جامع برای توسعه ورزش سالمندی (O2 ، T2)	آسیب‌شناسی برنامه­ریزی­های کشور با توجه به تغییرات هرم جمعیتی کشور(W6، O3)	استفاده از ظرفیت­های داخلی جهت برنامه‌ريزي بلندمدت کشور با توجه به هرم تغييرات جمعيتي کشور   (W5، T3)
توسعه امکان و محیط­های مختص سالمندان جهت افزایش سرزندگی و سلامتی سالمندان (O1، S1)	شناخت گروه­های سالمندی آسیب­پذیر و حمایت از آن­ها در جهت افزایش امید به زندگی در بین آن‌ها (T1، S3)	شناخت و بررسی محدودیت­ها موجود در راستای ارتقای افزایش نشاط و سلامتی و ورزش سالمندان O2) ، W2)	شناخت مشکلات سالمندان و کاهش هزینه­های درمانی و بهداشتی این گروه(T1، W1)
ایجاد زمینه­های لازم و کارشناسی اختصاص بودجه به ورزش سالمندان(O1، S1)	حمایت مدیران ورزشی در جهت اختصاص بودجه مناسب به ورزش سالمندی (T1، S3)	بهره‌مندی از تسهیلات و بودجه لازم برای افزایش مشارکت خانواده­ها در ورزش سالمندی( W2، O1).	توزیع عادلانه بودجه ورزش در بین تمام گروه­های ورزشی و تاکید بر برنامه­ریزی ورزش سالمندی (W1، T2)
توسعه کمی و کیفی فرهنگ ورزش سالمندی و حذف سیاست­های ناسازگار در این زمینه (S1، O2)	توجه مدیران و برنامه ریزان ورزشی کشور به توسعه فرهنگ ورزش سالمندی در کشور(T2، S2)	فراهم­سازی زمینه­های همکاری خانواده­ها جهت توسعه فرهنگ ورزش سالمندی و همگانی(W2، O2)	تدوین سند راهبردی در راستای توسعه فرهنگ ورزش سالمندی و سیاست­های مناسب در این حیطه W3، T3)
افزایش تعامل با کشورهای موفق در زمینه ورزش سالمندی (S1، O1)	به‌کارگیری برنامه­های کشورهای موفق در زمینه توسعه ورزش سالمندی متناسب با فرهنگ جامعه کشور و اسناد فرادست(S1، T1)	زمینه­سازی برای همکاری و تعامل بهتر با کشورهای موفق در زمینه توسعه ورزش سالمندی(W2، O1).	تدوین الگوی مناسب و بومی برای توسعه ورزش سالمندی در کشور با در نظر گرفتن تجارب کشورهای موفق در این زمینه (T3، W1)
ایجاد سازوکارهای حمایتی گوناگون و فراهم نمودن زمینه­های مختلف برای سرمایه­گذاری و حمایت ارگان­های دولتی و خصوصی در زمینه ورزش سالمندی(S1، O2)	مدیریت دقیق و کنترل اعتبارات و سرمایه­گذاری­های در زمینه ورزش سالمندی (S1، T1، T2)	شناسایی ظرفیت­ها و توان واقعی نظام مدیریت ورزشی کشور جهت گسترش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش ورزش سالمندی (W1، O1).	هدایت و به‌کارگیری سرمایه­ها توسط مدیریت ورزشی جهت تأمین منابع مالی موردنیاز برای اجرای برنامه­های ورزش سالمندی (W2، T2).
هماهنگی و هماهنگی دستگاه‌های دولتی و خدماتی به‌منظور ایجاد مدیریت واحد و اقدامات حمایتی جهت برنامه‌ریزی‌های مناسب و تامین منابع انسانی متخصص و لازم برای ورزش سالمندان(S6، O5)	استفاده و جذب نیرو­های کارآزموده و متخصص در تصمیم­گیری­ها و برنامه‌ریزها مرتبط با ورزش سالمندی(S1، T4)	افزایش آگاهی و توسعه رویکرد­های مشارکتی در تصمیم­گیری­ها و برنامه‌ریزی‌های  مدیریت شهری (W5، O4)	استقرار مدیریت یکپارچه جهت برنامه‌ریزی‌های مناسب و تامین منابع انسانی لازم برای ورزش سالمندی (T1، W6)
تاسیس نهاد مسئول در زمینه گروه­های سالمندی (S6، O5)	اتخاذ تصمیمات مدیریتی اصولی و هماهنگ در جهت ایجاد ارگان مرتبط با سالمندان (T1، S3)	شناخت و وضعیت سنجی مشکلات موجود در راه ایجاد یک ارگان واحد برای سالمندان(W6، O3)	انجام مطالعات امکان سنجی ایجاد یک ارگان مسئول و واحد در رابطه با سالمندان(T1، W1)
در نظر گرفتن تخفیف­ها و بسته­های حمایتی برای گروه­های سالمندی آسیب­پذیر در شرایط تحریم­های اقتصادی S1، O1)	ایجاد زمینه­های لازم جهت بهبود و پیشرفت زیرساخت­های غیر­نفتی در جهت رشد و تقویت اقتصاد ملی (T2، S2)	استفاده از ظرفیت بخش کشاورزی و ارتقا آن از طریق ثبات قیمت­های محصولات کشاورزی به‌منظور افزایش قدرت رقابت در بازارهای اقتصادی جهان (W2، O2)	کاهش نرخ تورم و یا حداقل ثابت نگه‌داشتن نرخ آن در مقابل تحریم­های بین­المللی (T1، W1)
توسعه و تقویت سازمان­های مردم نهاد و برنامه‌ریزی منسجم برای ایجاد و بهینه‌سازی آن‌ها(O1، S1)	ایجاد ساختارهای نهادی جهت توسعه سازمان­های مردم‌نهاد و شبکه­های حمایتی در این زمینه(S2، T1)	درک اهمیت موضوع توسعه سازمان­های مردم‌نهاد توسط مسئولین و گنجاندن آن در برنامه­های آتی­ جهت تسهیل مراحل قانونی اخذ مجوز (W1، O2).	اتخاذ سیاست‌های درست جهت مدیریت سازمان­های مردم‌نهاد در زمینه ورزش سالمندی و ارگان­های حمایتی در این زمینه (W4، T2)

 

 

 

در آخرین مرحله بعد از تعیین موقعیت سیستم راهبرد­های چهارگانه استخراج شدند و از کارشناسان خواسته شد تا راهبرد­های توسعه ورزش سالمندی ارائه‌شده را رتبه‌بندی کرده و راهبردهای برتر را انتخاب نمایند. راهبرد­های برتر برای توسعه ورزش سالمندی در ایران در افق 20 سال عبارتند از :

1.       استفاده از ظرفیت­های داخلی جهت برنامه‌ريزي بلندمدت کشور با توجه به هرم تغييرات جمعيتي کشور   

2.       شناخت و بررسی محدودیت­ها موجود در راستای ارتقای افزایش نشاط و سلامتی و ورزش سالمندان

3.       حمایت مدیران ورزشی در جهت اختصاص بودجه مناسب به ورزش سالمندی

4.       تدوین سند راهبردی در راستای توسعه فرهنگ ورزش سالمندی و سیاست­های مناسب در این حیطه 

5.       تدوین الگوی مناسب و بومی برای توسعه ورزش سالمندی در کشور با در نظر گرفتن تجارب کشورهای موفق در این زمینه

6.       شناسایی ظرفیت­ها و توان واقعی نظام مدیریت ورزشی کشور جهت گسترش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش ورزش سالمندی

7.       هماهنگی و هماهنگی دستگاه‌های دولتی و خدماتی به‌منظور ایجاد مدیریت واحد و اقدامات حمایتی جهت برنامه‌ریزی‌های مناسب و تامین منابع انسانی متخصص و لازم برای ورزش سالمندان

8.       اتخاذ تصمیمات مدیریتی اصولی و هماهنگ در جهت ایجاد ارگان مرتبط با سالمندان

9.       در نظر گرفتن تخفیف­ها و بسته­های حمایتی برای گروه­های سالمندی آسیب­پذیر در شرایط تحریم­های اقتصادی

10.       توسعه و تقویت سازمان­های مردم‌نهاد و برنامه‌ریزی منسجم برای ایجاد و بهینه‌سازی آن‌ها

 

بحث و نتیجه‌گیری

در نخستین مرحله پژوهش به منظور شناسایی عوامل موثر بر ورزش سالمندی در ایران ، از فنی دلفی استفاده شد. بدین‌صورت که ابتدا از طریق فن دلفی اکتشافی و مصاحبه با خبرگان، اقدام به شناسایی این عوامل شد و نیز طی یک مرحله غربال در قالب فن دلفی غربالگری، اقدام به تلخیص این عوامل شد. سپس با استفاده از شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی ورزش سالمندی در ایران، سعی بر ارائه محورهای استراتژیک، در جهت توسعه آن شد. تعداد 24 نقطه قوت، 31 نقطه ضعف، 36 فرصت و نیز 26 تهدید برای موقعیت ورزش سالمندی در ایران ارائه گردید. پس از بررسی امتیازات محاسبه شده، مجموع امتیاز نقاط قوت و ضعف برابر با 2.175  به دست آمد، این امتیاز بدین معنی است که ورزش سالمندی در ایران، در وضعیت خوبی قرار ندارد. همچنین به همین صورت مجموع امتیازات به‌دست‌آمده از تهدیدها و فرصت‌ها نیز برابر با 866/1 می‌باشد این عدد نشانگر ضعف سیستم ورزش سالمندی در ایران می­باشد. با اعداد به‌دست‌آمده، جایگاه ورزش سالمندی در ایران در ماتریس تجزیه‌وتحلیل خارجی و داخلی در خانه استراتژی‌های تدافعی قرار گرفت، به این معنی که باید نقاط ضعف را کاهش داد و از تهدیدات دوری جست. در ادامه راهبرد­های چهارگانه جهت توسعه ورزش سالمندی در ایران در افق 20 سال ارائه داده شد و مجدداً با استفاده ازنظر کارشناسان راهبردها رتبه­بندی شدند. 

سیاست‌گذاری و برنامه‌­ریزی در حوزه سالمندی نیازمند کار ملی، حمایت و مشارکت بین­بخشی کلیه ارگان‌ها و سازمان‌های دست‌اندرکار است. در این رابطه  هماهنگی سازمان­های مربوطه جهت برنامه­ریزی و ارتقای سلامت سالمندی از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا با توجه به همپوشانی مسائل مرتبط با گروه­های سالمندی در ایران، حل مسائل سالمندی از عهده تنها یک ارگان و نهاد برنمی‌آید و ترکیب توانمندی­ها و دخالت تمامی بخش­ها اعم از دولتی و خصوصی و نهادهای غیردولتی را می­طلبد. یافته‌های پژوهش حاضر با نتایج جورکش و نظری (1398)، همخوانی دارد به‌طوری‌که ایجاد تشکیلات هماهنگ برای برنامه­ریزی و هدایت فعالیت­های مرتبط با سالمندان به‌عنوان اقدامی استراتژیک و راهکاری جهت بهبود خدمات حمایتی از سالمندان معرفی شده است. حضور سالمندان به عنوان مشاوران رده‌بالای مدیریتی در سطح کلان و خرد جامعه، با کوله باری از تجربه، می‌تواند به کارایی و بازدهی مدیران در این حیطه کمک فراوانی کند. همچنین برنامه­ریزی و تامین منابع انسانی برای ورزش سالمندان جزء اولویت جهت تحقق­پذیری ورزش سالمندی در افق 20 سال آینده در کشورمان ایران قرار بگیرد. ناگفته نماند اگر در این راستا برنامه‌ریزی مناسبی صورت نگیرد در آینده روند آموزش، خدمت­رسانی، سلامت و سالمندی دچار مسایل جدی خواهد شد.

با توجه به شناختی که در مسیر تکوین پژوهش، از نیازها و الزامات ورزش سالمندی در کشور به دست آمده است، پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی تدوین و ارایه گردد. مهم‌ترین این پیشنهادات به طور خلاصه، به شرح موارد زیر فهرست شده است و هر یک از آن­ها می‌تواند مکمل و یا ادامه پژوهش حاضر به شمار رود: تدوین نقشه راه بر اساس نگاه سناریویی و سپس ترسیم چشم‌انداز آینده ورزش سالمندی در کشور به عنوان یک سند جامع و بالادستی، نیازی بنیادین برای همگرایی بخشیدن به کوشش‌ها و اقدامات پراکنده ایست که در این راستا برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. طراحی هرگونه راهبرد یا مدل بومی برای ترسیم مسیر توسعه ورزش سالمندی در ایران، بدون بهره گرفتن از تجربیات جهانی موفق در این زمینه، می‌تواند منجر به اتلاف منابع و رویکرد آزمون و خطایی گردد؛ در حالی­که مطالعه موفقیت‌ها و شکست‌های کشورهای دیگر در این مسیر، می‌تواند راهنمایی مناسب برای طراحی اقدامات و طرح‌ها به‌شمار رود. رابطه مستقیمی میان توسعه ورزش سالمندی و افزایش سلامت (جسمانی و روانی) و درمجموع کیفیت زندگی سالمندان در پژوهش‌های مختلف نشان داده شده است. ارزیابی و تحلیل دقیق این تاثیرات از جنس هزینه و فایده، می‌تواند ابزاری ملموس در اختیار سیاست‌گذاران قرار دهد. ترسیم چشم‌انداز بهینه ورزش سالمندی در کشور و راه‌های تحقق آن به روش پس‌نگری: طراحی یک چشم‌انداز بهینه برای آینده ورزش سالمندی و ترسیم راه‌های دستیابی به آن به روش آینده‌پژوهانه پس‌نگری، رویکرد دیگری است که می‌تواند برای یک پژوهش آینده‌پژوهانه در حوزه ورزش سالمندی، زاویه دیگری بگشاید.

 

 

 

منابع

اعرابی، سیدمحمد. (1389). دستنامه برنامه ریزی استراتژیک، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.

بالدی، رضا، اکبری یزدی، حسین، آزادفدا، شیوا (1398) تدوین راهبردهای توسعه­ ورزش شرکت پالایش نفت آبادان، فصلنامه خط­­مشی­گذاری عمومی در مدیریت، سال دهم، شماره سی و ششم، زمستان 1398.

بذرافشان، شهرزاد (1394) حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان، کنفرانس جهانی (افقهاي نوین در علوم انسانی،آینده پژوهی و توانمند سازی و توانمندسازي)، ص 1-19.

بشردوست، امید، شجاعی، محمدرضا، منصوری، محسن. (1390). برنامه­ریزی کمی راهبردی و ارائه راهکارهای بهبود جایگاه علامت تجاری با استفاده از ماتریس QSPM، فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، دوره 9، شماره 17، 83-94.

جورکش سارا، نظری رسول.(1397). آینده‌نگاری ورزش سالمندی ایران با بکارگیری ماتریس اثرات متقابل. مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي شهید صدوقی يزد; ۲۶ (۱۲) :۱۰۹۵-۱۱۰۹.

جورکش سارا، نظری رسول(1398). تبیین الگوی ورزش سالمندی ایران. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. ۱۳۹۸; ۱۱ (۱) :۳۲-۴۳.

حکمتی پور، نفیسه، و همکاران (1392) ."تاثیر ورزش منظم بر میزان افسردگی بانوان “ ،نشریه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، پاییز 1392،دوره 1،شماره 3، از صفحه 23 تا 32.

حمیدی زاده سعید، احمدی فضل اله، اصلانی یوسف، اعتمادی فر شهرام، صالحی کمال، کردیزدی رحمت اله.(1387). بررسی تأثیر برنامه ورزشی گروهی بر کیفیت زندگی سالمندان در سال ۸۶-۱۳۸۵. مجله علمي پژوهشي دانشگاه علوم پزشكي شهید صدوقی يزد; ۱۶ (۱) :۱۶۷-۱۶۷.

حمیدی­زاده، محمدرضا (1393)، برنامه­ریزی استراتژیک و بلندمدت، انتشارات سمت تهران.

راسل مهری، اردلان علی.(1386). آینده سالمندی و هزینه‌های خدمات سلامت: هشداری برای نظام سلامت کشور (مقاله مروری). سالمند: مجله سالمندی ایران;(2)2 :۳۰۰-۳۰۵.

سارانی حمید، آقائی نجف، صفاری مرجان، اکبری یزدی حسین.(1397). راهبردهای ارتقای سلامت سالمندان با استفاده از فعالیت‌های ورزشی: یک مطالعۀ کیفی. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت; ۶ (۴) :۳۲۵-۳۳۹.

شهبازی محمدرضا، میرخانی مجید، حاتمی زاده نیکتا، رهگذر مهدی.(1387). ارزیابی میزان ناتوانی در سالمندان شهر تهران (سال ۱۳۸۶). سالمند: مجله سالمندی ایران; ۳ (۳ و ۴) :۸۴-۹۲.

شیخی محمد تقی، جواهری محمود.(1396). سالمندان و خدمات اجتماعی در ایران. فصلنامه جمعیت; ۲۳ (۹۵ و ۹۶).

قلی­زاده، آذر، شیرانی، عزت (1389) ارتباط بین عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی با میزان رضایت از زندگی سالمندان اصفهان، جامعه­شناسی کاربردی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دوره 21، شماره 1، از صفحه 69 تا صفحه 82، بهار 1389.

ملک اخلاق، اسماعیل، مرادی، محمود، مهدی زاده، مهران، درستکار، احمدی، ناهید. (1392). گزینش استراتژی های نوآوری با استفاده از رویکرد ترکیبی دلفی­_ فرایند تحلیل شبکه(مورد مطالعه: شرکت های مدیریت پروژه های ساختمانی ایران- مپسا)، فصلنامه مدیریت بازرگانی، 3(5)، 145-172.

ندری امیر، صفانیا علی‌محمد، امیرتاش علی‌محمد.(1395). تعیین‌کننده‌های اجرای فعالیت‌های بدنی سالمندان شهر تهران. سالمندشناسی. ۱۳۹۵; ۱ (۲) :۶۶-۷۹.

Buch, T (2006). Resident perception of event impacts: Taupe and Ironman New Zealand, Master’s Thesis, AUT University.

Girginov, V. (2001). Strategic relations and sport policy making: The case of aerobic union and school sports federation Bulgaria. Journal of sport Management, 15(3), 173-194.

King MB, Whiple Rh, Groman CA.(2003). Performance enhancment progect: improving physical performance in older persons. Arc.Phs.Med Rehabi;83(12):1060-1069.

Phillips, S. M., Wójcicki, T. R., & McAuley, E. (2013). Physical activity and quality of life in older adults: an 18-month panel analysis. Quality of Life Research, 22(7), 1647-1654.

Tokarski, W. (2004). SPORT OF THE ELDERLY. Kinesiology, 36(1).

Villareal DT, Banks M. (2006). Effect of weight loss and exercise on frailty in obese older adults. Archives of Internal Medicine; 166(80): pp. 7-860.

 

 

 

Developing Strategies for the Development of Elder’s Sports in Iran in the Horizon of 20 Years

Abstract

Background: Population growth, especially in developing countries and increasing life expectancy and life expectancy, has caused the phenomenon of aging societies and one of the issues that affect the lives of the elderly is exercise, which plays an important role in the physical and mental health of the elderly has it.

Objective: The purpose of this study is to identify factors affecting the elder’s sports in Iran and classification them in terms of strengths, weaknesses, opportunities and environmental threats, as well as providing practical strategies for the development of elder’s sports in Iran.

Methods: The present research is applied in terms of purpose and in terms of how to collect information of mixed type (qualitative and quantitative). The statistical population of this study includes experts related to elder’s sports in Iran. Among these people, 20 people were selected as a research sample in the qualitative section. The sampling method is non-random. Data collection tools are questionnaires and interviews with experts. For statistical analysis, Delphi technique and SWOT analysis matrix were used.

Findings: The findings show that with the formation of the SWOT matrix, 40 practical strategies for the development of elder’s sports in Iran were presented. Finally, among the strategies presented, 10 strategies were selected as the best strategies by experts.

Conclusion: According to the results the location of the elder’s sports in Iran in the internal and external square matrix located in defensive box.

Keywords: Sport Activities, Elderly People, Strategic Planning, SWOT Analysis.

.

 

1

 

---