وضعیت سنجی برون سپاری در دستگاه های اجرایی استان مازندران
محورهای موضوعی : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریتفاضل زارعیان باغگاه 1 , سعید امامقلی زاده 2 , مهرداد متانی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه مدیریت دولتی (تصمیمگیری و خط مشی‌گذاری عمومی)، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران و استادیار گروه مدیریت دانشگاه شمال آمل
3 - استادیار گروه مدیریت، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران
کلید واژه: دستگاههای اجرایی, شاخصهای برونسپاری, وضعیت سنجی, استان مازندران,
چکیده مقاله :
زمینه: پدیده برونسپاری امری جدید در امور سازمانی و نظام‌های اداری میباشد، لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخصها و وضعیت سنجی برونسپاری در دستگاههای اجرایی استان مازندران میباشد.روش: جامعهی آماری بخش کیفی شامل خبرگان شامل روئسا، مدیران و ناظرین پروژههای برونسپاری دستگاههای اجرایی استان مازندران و جامعهی آماری بخش کمی نیز شامل مدیران ارشد، مدیران میانی و دست‌اندارکاران و کارمندان دستگاههای اجرایی استان مازندران بود. تعداد افراد نمونه در بخش کیفی تعداد 11 نفر و در بخش کمی تعداد 228 نفر انتخاب شدند. به منظور تجزیه وتحلیل دادهها از تکنیک تحلیل محتوا، تکنیک دلفی و آزمون t تک نمونهای در نرم افزار Spss استفاده شد. یافته‌ها: با توجه برای کلیه شاخصها بجز شاخصهای اتخاذ تدابیر لازم جهت برونسپاری در سازمان، انعطاف‌پذیری سازمان در زمینه نحوه ارائه خدمات برونسپاری، حفظ دانش فنی سازمان در برونسپاری، انتقال دانش جدید فنی از سازمانها و شرکت‌های دیگر به سازمان طی برونسپاری و ایجاد ظرفیت بالا با برونسپاری خدمات، عدم تغییر میزان هزینه پرداختی شهروندان برای ارائه خدمات برونسپاری و شاخص بررسی مکان برونسپاری در قرارداد، در وضعیت مناسبی قرار دارند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بدست آمده میتوان بیان داشت که دستگاههای اجرایی استان مازندران آمادگی لازم را از لحاظ انجام برونسپاری تا حدی زیادی دارا می باشند.
Background: The phenomenon of outsourcing is a new thing in organizational affairs and administrative systems, so the purpose of this study is to identify the indicators and status of outsourcing in the executive organs of Mazandaran province.Method: The statistical population of the qualitative section included experts including the heads, managers and supervisors of outsourcing projects of the executive organs of Mazandaran province and the statistical population of the quantitative part also included senior managers, middle managers and managers and employees of the executive organs. The sample size was 11 in the qualitative section and 228 in the quantitative section. Findings: Considering all the indicators except the criteria for taking necessary measures for outsourcing in the organization, the organization in outsourcing, transferring new technical knowledge from other organizations and companies to the organization during outsourcing and creating high capacity With outsourcing of services, the citizens do not change the amount of money they pay to provide outsourcing services and the index of checking the place of outsourcing in the contract is in a good position.Conclusion: According to the obtained results, it can be stated that the executive bodies of Mazandaran province are fully prepared in terms of outsourcing.
ابطحی، معصومه السادات. رضایی، علی (1395). بررسی راهبرد برون سپاری اقلام بلااستفاده خدمتی در راستای بهبود عملکرد (مطالعه موردی مرکز فروش ناجا). فصلنامه علمی ترویجی اندیشه آماد. دوره 15، شماره 57، ص 51-85.
باقری، مسلم. ابراهیمی، ابواقاسم. کیانی، مهرداد (1394)، طراحی الگوی عوامل موثر بر تصمیمگیری جهت برونسپاری فعالیتها (مورد مطالعه: شرکت صنایع اُپتیک اصفهان)، بهبود مدیریت 9 (3)، 137-166.
تقی‌زاده هوشنگ، صادقی باروجی زین‌العابدین. ارزیابی وضعیت مدیریت برون-سپاری مطالعه موردی: شرکت پالایش نفت تبریز. نشریه علمی راهبردهای بازرگانی-دانشور رفتار سابق-. ۱۳۹۰; ۹ (۵۰) :۱۹۱-۲۰۶
حبیبی, نیک بخش, فرهادی, علی, بابایی, محمد رضا. (1396). برونسپاری فعالیت‌های پشتیبانی و خدماتی در سازمانهای نظامی (مورد مطالعه: نیروی هوایی). علوم و فنون نظامی, 13(40), 29-51.
دهقانی پوده، حسین، چشم براه، محسن، ترابی، حسن، کریمی گوارشکی، محمدحسین، حسنوی، رضا. (1397). تعیین ابعاد و مؤلفه های برون سپاری در توسعه محصولات با فناوری بالا. بهبود مدیریت. 12(2): 58-27.
الفت, لعیا, براتی, مسعود, ولدی, محمد رضا. (1391). چارچوبی برای تصمیم برون سپاری راهبردی. مطالعات مدیریت صنعتی, 9(25), 27-50.
الفت، لعیا. براتی، مسعود. (1391).مدلی برای تصمیم برون سپاری در بانک صنعت و معدن تامین و پشتیبانی دستگاههای خودپرداز. راهبردهای بازرگانی، 20 (1). 25-40.
فرهنگی، نسیم، عباس نژاد، طیبه، غفورنیا، محمد. (1398). ارزیابی برونسپاری فعالیت‌های بخش خدمات مشترکان شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم. مدیریت صنعتی. 11(1): 132-111.
قربانی, محمد و محمدرضا مختارنظیف، (۱۳۹۰). طرح تحقیقاتی عارضه یابی برون سپاری و ارائه مدلدر شرکت آب و فاضلاب استان خراسان رضوی، کنفرانس بین المللی آب و فاضلاب، تهران، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور.
کریمی گوارشکی، محمد حسین. الیاسی، مهدی. عابدی جوزم، رضا. صادقی یزدان آباد، محمد (1392). الگویی برای تصمیمات برون سپاری تولید در یک سازمان دولتی. مدیریت نوآوری، 1 (20). 83-106.
نظری مرتضی، ریاحی لیلا، طبیبی سیدجمال‌الدین، محمودی مجدآبادی فراهانی محمود. (1397). تدوین الگوی عوامل محیطی موثر جهت برون سپاری خدمات در بیمارستان‌های دولتی ایران. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز. 7(4): 344-333.
نویدی، امیر، تقی پور ظهیر، علی، احمدی، سیدعلی اکبر. (1397). ارائه مدلی برای پیشبینی برونسپاری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی سازمانهای دولتی. آینده پژوهی مدیریت. 29(2): 86-71.
نویدی، امیر. تقی پورظهیر، علی. احمدی، سیدعلی اکبر. (1396). ارائه مدلی برای برون سپاری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی سازمانهای دولتی (مورد: شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ). مدیریت بر آموزش سازمان. 6 (1)، 179-210
_||_Bertolini, M. (2004) An analytical method for maintenance outsourcing service selection, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 21, No. 7, pp: 772-788.
.Al-Salim, B. (2007). “Decision models for manufacturing outsourcing”, Ph.D Dissertation, University of Nebraska.
.Meng, H. (2005). “A decision Framework For Product Global outsourcing in small and
Aubert, B. Rivard, S. Patry, M. (2004). “A transaction cost model of IT outsourcing”, Information & Management, Vol. 24, No.٧, pp. 70-688.
decision making: A Balanced Scorecard-Based Analytic Network Process Model”,
Gray, J.V. (2006) “Essays on Manufacturing Outsourcing.
شناسایی شاخصها و وضعیت سنجی برون سپاری در دستگاه های اجرایی استان مازندران
چکیده
زمینه: پدیده برونسپاری امری جدید در امور سازمانی و نظام‌های اداری میباشد، لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخصها و وضعیت سنجی برونسپاری در دستگاههای اجرایی استان مازندران میباشد.
روش: جامعهی آماری بخش کیفی شامل خبرگان شامل روئسا، مدیران و ناظرین پروژههای برونسپاری دستگاههای اجرایی استان مازندران و جامعهی آماری بخش کمی نیز شامل مدیران ارشد، مدیران میانی و دست‌اندارکاران و کارمندان دستگاههای اجرایی استان مازندران بود. تعداد افراد نمونه در بخش کیفی تعداد 11 نفر و در بخش کمی تعداد 228 نفر انتخاب شدند. به منظور تجزیه وتحلیل دادهها از تکنیک تحلیل محتوا، تکنیک دلفی و آزمون t تک نمونهای در نرم افزار Spss استفاده شد.
یافته‌ها: با توجه برای کلیه شاخصها بجز شاخصهای اتخاذ تدابیر لازم جهت برونسپاری در سازمان، انعطاف‌پذیری سازمان در زمینه نحوه ارائه خدمات برونسپاری، حفظ دانش فنی سازمان در برونسپاری، انتقال دانش جدید فنی از سازمانها و شرکت‌های دیگر به سازمان طی برونسپاری و ایجاد ظرفیت بالا با برونسپاری خدمات، عدم تغییر میزان هزینه پرداختی شهروندان برای ارائه خدمات برونسپاری و شاخص بررسی مکان برونسپاری در قرارداد، در وضعیت مناسبی قرار دارند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بدست آمده میتوان بیان داشت که دستگاههای اجرایی استان مازندران آمادگی لازم را از لحاظ انجام برونسپاری تا حدی زیادی دارا می باشند.
کلید واژهها: شاخصهای برونسپاری، وضعیت سنجی، دستگاههای اجرایی، استان مازندران
Identification of indicators and status of outsourcing in the executive organs of Mazandaran province
Abstract
Background: The phenomenon of outsourcing is a new thing in organizational affairs and administrative systems, so the purpose of this study is to identify the indicators and status of outsourcing in the executive organs of Mazandaran province.
Method: The statistical population of the qualitative section included experts including the heads, managers and supervisors of outsourcing projects of the executive organs of Mazandaran province and the statistical population of the quantitative part also included senior managers, middle managers and managers and employees of the executive organs of Mazandaran province. The sample size was 11 in the qualitative section and 228 in the quantitative section. In order to analyze the data, Spss software were used.
Findings: Considering all the indicators except the criteria for taking necessary measures for outsourcing in the organization, the flexibility of the organization in providing outsourcing services, maintaining the technical knowledge of the organization in outsourcing, transferring new technical knowledge from other organizations and companies to the organization during outsourcing and creating high capacity With outsourcing of services, the citizens do not change the amount of money they pay to provide outsourcing services and the index of checking the place of outsourcing in the contract is in a good position.
Conclusion: According to the obtained results, it can be stated that the executive bodies of Mazandaran province are fully prepared in terms of outsourcing.
Keywords: Outsourcing indicators, status assessment, executive bodies, Mazandaran province
مقدمه
امروزه بسیاري از کسبوکارها اعم از خصوصی، دولتی، انتفاعی، خیریه و مؤسسات آموزشی و پژوهشی به واسطه مزایاي موجود در امـر برونسپاري، استراتژي برونسپاري را در تمامی ابعاد سازمانی جزو اهداف کلان خود قـرار داده انـد (باقری و همکاران، 1395). با توجه به موفقیت بخش خصوصی در زمینه فعالیت‌های تجاری به علت انعطاف‌پذیری مناسب و عدم وجود قوانین دست وپا گیر نسبت به سازمانهای دولتی، شرایطی فراهم شده که بیشتر سازمانهای دولتی نیز تمایل دارند فعالیت‌های اقتصادی خود را در قالب مؤسسات و یا واگذاری به بخش خصوصی انجام دهند، تا با آزادی عمل بیشتری فعالیت‌های تجاری خود را باهدف کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و کوچک سازی ساختار نیروی انسانی پیش برده و اثر بخش‌تر نمایند. در اجرای یک برون سپاری عوامل و ملاحظاتی هستند که سازمان باید به خوبی آنها را مورد توجه قرار دهد تا مدیریت بتواند برای دستیابی به عملکرد بالاتر بر آنها متمرکز شود. شناسایی درست این عوامل می‌تواند اطلاعات کلیدی مهمی را که مورد نیاز مدیران ارشد سازمان است فراهم سازد (ابطحی و رضایی، 1395).
اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت را صراحتاً موظف به "ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیلات غیر ضرور" دانسته است. در همین راستا تلاش های فراوان و متعددی از سوی مقامات و مسولان برای اصلاح و کارامدترشدن ساختار دولت به عمل آمده است. با وجود این تلاش ها، دولت نتوانسته است به صورت موثر این وظیفه اساسی را عملیاتی نماید. باید در نظر داشت ارتقای کارامدی ساختار اداری دولت نیازمند سلسله تصمیمات و اقداماتی منسجم در جهت اصلاح نظام اداری است. در همین راستا شورای عالی اداری در یکصد و شصت و دومین جلسه خود در راستای تحقق سیاست های کلان نظام اداری به پیشنهاد معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور برنامه عملیاتی اصلاح نظام اداری را بر پایه نقشه راه اصلاح نظام اداری ارائه نمود. نقشه راه اصلاح نظام اداری کشور در هشت برنامه شامل مهندسی نقش و ساختار دولت، توسعه دولت الکترونیک و هوشمندسازی، خدمات عمومی در فضای رقابتی، مدیریت سرمایه انسانی، فناوری های مدیریتی، توسعه فرهنگ سازمانی، صیانت از حقوق مردم و سلامت اداری، نظارت و ارزیابی تدوین شد. همانطور که از مفاد این سند پیداست بسیاری از بندهای آن به صورت مستقیم و غیرمستقیم به ضرورت برون سپاری فعالیت ها اشاره دارند و بند آخر از این نقشه راه نیز به صراحت بر لزوم نظارت و ارزیابی بر امور جاری در نظام های اداری تاکید می نماید. بی شک گام اول در دستیابی به هدف اصلاح و بهبود نظام اداری محقق کردن برنامه های موجود و عملیاتی کردن روش های توصیه شده در آنها می باشد. از این رو محقق با تاکید بر پدیده برون سپاری و پرداختن به ضرورت نظارت در روند انجام این کار سعی بر ارئه مدلی برای عینیت بخشیدن به برخی اهداف و برنامه های کلان در بهبود نظام اداری دولت دارد (حبیبی و همکاران، 1396).
برخی سازمان های دولتی به واسطه قوانین و بخشنامه های صادرشده، برون سپاری فعالیت های خود را در دستور کار قرار داده اند. با توجه به اهداف و سیاست های کلان دولتی و تحولات پیش روی سازمان ها (خصوصی سازی و کوچک سازی بخش دولتی، قانون خدمات کشوری، چشم انداز 20 ساله 1404 جمهوری اسلامی ایران، برنامه پنجم توسعه و جهانی شدن)، برون سپاری فرآیندها و فعالیت های سازمان و تغییر و تحولات در این جهت، همسو با سیاست های کلان و اهداف کلی سازمان ها است. بر مبناي اصل 44، يكي از سياستهاي اصلي سازمان هاي دولتي در جهت چابك سازي، تمركز بر ماموريت هاي اصلي و برون سپاري فعاليت ها با استفاده از ظرفيت هاي تحقيقاتي و صنعتي كشور مي باشد. بنابراين، يكي از مسايلي كه همواره پيش روي سازمان هاي دولتي است، مساله برون سپاري بخشی از فعالیتها و نظارت بر حسن انجام پروژههای برون سپاری مي باشد.
باید توجه داشت که پدیده برون سپاری با وجود تمام قابلیت ها و مزیت هایی که می تواند برای سازمان به ارمغان بیاورد در صورت عدم رعایت موازین سازمانی و مدیریتی نه تنها نخواهد توانست گام موثری در جهت تعالی عملکرد سازمان بردارد بلکه می تواند آسیب های فراوانی در سطوح مختلف سازمان در بر داشته باشد. یکی از مهمترین عوامل مخرب در ان زمینه عدم وجود نظارت صحیح و نظام مند بر فرآیندهای برون سپاری می باشد. ازین روی تهیه و ارائه مدلی مدون در زمینه برون سپاری می تواند گام موثری در ارتقای فرآیندهای جاری نظام اداری کشور در حوزه برون سپاری باشد.
اگرچه سازمانهاي دولتي و خصوصي کشور در چند سال اخير توجه بیشتری به برون سپاری داشته و رفته رفته برخی وظایف را به پیمانکاران مختلف محول کرده اند، هنوز شناخت صحیحی از این پدیده وجود ندارد، و مدیران غالبا برونسپاري را به عنوان شیوه ای براي كاهش هزينه هاي سازمان مي دانند و به ندرت ديد راهبردي، رويكردي هدفمند و یا سیستم نظام مندی در فرایند برون سپاری به کار می بندند. بدون وجود برنامه ریزی صحیح و فراهم ساختن راهبرد و نظام مدون، برون سپاري می تواند به تحميل هزينه هاي گزاف به شركت برونسپارنده، عدم امکان كنترل كيفيت خدمات، كاهش اعتماد در بین مخاطبین و کاربران آن سازمان و از دست دادن مزيت هاي رقابتي آن سازمان بیانجامد. بخش عمده ای از چالشهاي برونسپاري، به نحوة نظارت شركت برونسپارنده یا كارفرما بر عملکرد پیمانکار و مراحل و فرآیندها و عناصر اصلي برونسپاري مربوط مي شود. در هر شرايطي، برونسپاري می تواند با کاستی ها، اشتباهات، آسیب ها و اهمال هایی همراه باشد. عدم وجود سیستم صحیح می تواند راه را برای بروز مشکلات و خسارات مختلف در هر یک از مراحل برون سپاری و در جوانب مختلف آن هموار سازد. آشنایی با معیارهای صحیح و در اختیار داشتن مدلی مطمئن می تواند نقش مهمی در حل چالش برون سپاری داشته باشد.
از باب نظری، برون سپاری وظایف و مسئولیت های سازمان همواره از مباحث چالش برانگیز پیش روی یک سازمان بوده و علیرغم تجارب عملی و تلاش های تحقیقاتی صورت گرفته در این زمینه همچنان تردیدها و پرسش های مختلفی در این حوزه مطرح می باشد. به نظر می رسد کارهای علمی و تحقیقاتی موجود نتوانسته تمام جوانب این پدیده سازمانی را به درستی بسنجد و با ترسیم تصویری جامع و ارائه راهبردی صحیح به سازمان ها در برون سپاری وظایف خود اطمینان عینی و عملی دهد. از سوی دیگر تجارب گاها ناموفق و ناکارامد و عدم دستیابی به اهداف و نیات مورد نظر و حتی آسیب هایی جانبی برون سپاری، باعث دلسردی نهادها و سازمان ها و بی سرانجام ماندن طرح ها و برنامههای توسعه در این سازمان ها شده است. نگاهی دقیق تر به پیشینه تحقیقات انجام شده در حوزه برون سپاری نشان می دهد حجم وسیعی از توان علمی و تحقیقاتی صرف تعیین ضرورت برون سپاری و توزیع وظایف و شناسایی چالش ها و ریسک های پیش رو شده است. متاسفانه در این بین توجه چندانی بر ضرورت نظارت مستمر بر عملکرد و ارزیابی سطح کیفی خدمات نشده است. تصور رایج بر این بوده که با پیشبینی آسیب ها و سنجش ضرورت برون سپاری و شناسایی کاندیدهای مناسب برا کسب مسئولیت سایر مراحل پیش رو در برون سپاری به خودی خود در مسیر پیشبینی شده به پیش خواهد رفت. با وجود چنین تصوری ضرورت نظارت بر حسن انجام وظایف و حفظ سطح کیفی خدمات غالبا نادیده نگاشته شده است. تحقیق پیش رو بواسطه پرداختن به این جنبه حیاتی از فرآیند برون سپاری ضمن تکمیل و توسعه تئوری های موجود در این حوزه می تواند یافته های نوین و ارزشمندی به بدنه ادبیات موجود بیافزاید و با نگاهی متفاوت به پدیده برونساری و پرداختن به زوایای دیگر این مساله دید وسیع تر و به تبع آن نتایج کاربردی تری به همراه داشته باشد. از باب عملی با کسب شناخت کامل تر از پدیده برون سپاری و در دست داشتن الگو و چارچوبی مدون و تعاریف عینی از چگونگی عملیات برون سپاری، سازمان ها می توانند با شناخت کامل تر و اطمینان بیشتر اقدام به امر برون سپاری و بهره مندی ازفواید سازمانی کنند. در اختیار داشتن چنین الگویی سازمان ها را قادر می سازد با رعایت موازین صحیح و اصولی همواره بر روند برون سپاری نظارت صحیح داشته باشند و از این طریق به اهداف از پیش ترسیم شده خود به شکل کامل تر دست یابند.
بعلاوه از این طریق ریسک برون سپاری کاهش پیدا کرده و سازمان ها تمایل و رغبت بیشتری به تقسیم مسئولیت ها خواهند داشت. در دست داشتن ابزار مشخص مشوق اصلی سازمان ها در برون سپاری وظایف و محرک اصلی رشد و پیشرفت سازمان ها می باشد.
بعلاوه مجهز ساختن دستگاههای اجرائی به امکانات نقش مهمی در پیشگیری از هدررفت منابع ارزشمند و اتلاف هزینه و انرژی فراوان می گردد. در نبود این چنین معیارها و الگوهای برون سپاری سازمان ها عموما یا به پیش بینی ریسکها و اندیشیدن تمهیدهات متقابل بسنده میکنند و یا مجبور خواهند بود به ارزیابیهای مقطعی یا پایان دوره اکتفا کنند. برخی سازمان ها نیز متوسل به ابزارهای نامطمئن با پایایی و برد پایین می شدند. شناسایی کارامدی این ابزارها نیز غالبا از طریق آزمون و خطا و در موارد متعدد به قیمت تحمل خسارات جدی و تحمیل هزینه های گزاف امکان پذیر می باشد. معرفی مدل برون سپاری بویژه برای سازمان ها و نهاد های دولتی اهمیت بیشتری برخوردار است. چرا که از یکسو آسیبهای مالی یا اداری به چنین نهادهایی مستقیما اقشار مختلف جامعه را مورد تاثیر قرار می دهد. از سوی دیگر ارائه خدمات ناکارآمد در روند برون سپاری باعث نارضایتی عمومی و احساس دلسردی و عدم اعتماد در بین افراد و حتی نهادهای دیگر نسبت به نهادهای دولتی و در سطح وسیع تر طرح ها و برنامه های دولتی می شود. در چنین مواردی مخاطبین این سازمان ها به ندرت بین نهاد اصلی و سازمانهایی که بواسطه برون سپاری با آن همکاری می کنند تمایزی قائل می شوند و غابا این سازمان اصلی یا برون سپار است که متحمل آسیب جدی و بلند مدت می گردد. لذا الگوی که در روند این تحقیق بدست آید می تواند دارای آثار مفیدی برای نهادهای مختلف بویژه نهادهای دولتی داشته باشد. همچنین به نظر میرسد در نهادهای خصوصی نسبت به تهادهای دولتی به واسطه سرمایه گذاری افراد حقیقی بخودی خود سخت گیری بیشتری وجود دارد و خلا برنامه بیشتر در سازمان های دولتی به چشم می خورد.
اگرچه پدیده برون سپاری امری جدید در امور سازمانی و نظام های اداری نمی باشد ولی نگاه عمیق تر به روندهای جاری در این حوزه نشان می دهد تا نهادینه شدن این مسئله در ارکان نظام های اداری و پیاده سازی اصولی و تمام عیار آن راه زیادی وجود دارد. به نظر می رسد بواسطه رشد سیستم های اطلاعاتی و فناوریهای جدید سازمان ها به تدریج آمادگی بیشتری برای برون سپاری وظایف پیدا می کنند. حال که آمادگی پذیرش این پدیده بیش از هر زمانی بوجود آمده است ارائه الگویی صحیح برای نظارت بر فرآیندهای موجود از اهمیت بالایی قائل است تا بتوان از آسیب های احتمالی جلوگیری شده و مسیر مطمئن تری و چارچوب مدونی برای اقدام به برون سپاری ارائه کرد. ممکن است بواسطه امکانات ارتباطی و تعاملاتی و فناوریهای نو ظهور تصویری خیالی از سهولت و پیگیری بر برون سپاری وجود داشته باشد ولی پیچیدگی های موجود در فرآیند برون سپاری به ضرورت تلاش برای دستیابی به نظام صحیح اشاره می کند. در نظام های اداری کشور ما علیرغم ظاهر مدرن آن هنوز نظام های فکری سنتی حداقل در سطح باور دست اندرکاران جاریست. ورود به عرصه برون سپاری بدون در اختبار داشتن الگوهایی مدوون و شیوه های منسجم و صرفا با تکیه بر تجارب شخصی و سازمانی امری بسیار پرمخاطره بر نظام های اداری خواهد بود.
با توجه به مطالب بیان شده و اهمیتی که برون سپاری برای دستگاه های اجرایی دارد، در این پژوهش به شناسایی شاخصها و وضعیت سنجی برون سپاری در دستگاه های اجرایی استان مازندران پرداخته شده است.
پیشینه تحقیق
فرهنگی فارغانی و همکاران (1397)، در پژوهشی به ارزيابي مدل برونسپاري فعاليتهاي بخش خدمات مشتركان شركت آب و فاضلاب استان هرمزگان با رويكرد پويايي شناسي سيستم پرداختند. يافتهها نشان داد كه برونسپاري موجب كاهش تعداد كاركنان شركت، كـاهش مـدت زمـان ارائـه خـدمات و كـاهش هزينهها در بخش خدمات مشتركان شركت مورد بررسي شده است. همچنین محققان در این پژوهش شاخص های تعداد کارکنان شرکت، مدت زمان ارائه خدمات، هزینه کل شرکت، سیاست های بهبود و اعتبار تامین کنندگان را در ارزیابی مدل برون سپاری مد نظر قرار دادند.
نظری و همکاران (1397)، در پژوهشی به تدوین مدل عوامل محیطی موثر جهت برون سپاری خدمات در بیمارستان‌های دولتی ایران پرداختند. یافته ها نشان داد عوامل محیطی موثر بر برون سپاری خدمات به ترتیب اهمیت ، عامل سیاسی با میانگین 67/3 ، ارزیابی ریسک 38/3 ، ارزیابی پیمانکاران33/3 ، زمینه‌ای 25/3 وتوسعه‌ای 83/2 تعیین گردیدند. میانگین نمره کل تاثیر عوامل محیطی برابر 21/3 بوده و بطور معنی داری بیشتر از مقدار متوسط 3 بوده است (001/0>P) و نشان می‌دهد عامل محیطی از فاکتورهای موثر در برون سپاری خدمات بیمارستانی میباشد.
دهقانی پوده و همکاران (1397)، در پژوهش خود به تعیین ابعاد و مؤلفه های مدل برون سپاری در توسعه محصولات با فناوری بالا پرداختند. نتیجه فرضیه های مدل نشان داد که ویژگیهای این پروژهها، تعیین‌کننده‌ی نیازمندیهای سازمان هستند و نیازمندیها هم شایستگیهای لازم برای توسعه محصولات را تبیین میکنند، اما رابطه مستقیم و معناداری بین ویژگی پروژهها با شایستگی وجود ندارد. نتایج پژوهش میتوانند مدیران سازمانهای مرتبط با توسعه اینگونه محصولات را در انتخاب پروژه های مناسب برای برونسپاری و ایجاد شایستگی در سازمان برای همکاری بلندمدت با تأمین‌کنندگان یاری رسانند. این مدیران همچنین میتوانند در انتخاب تأمین کنندگانی که پاسخگوی نیازمندیهای سازمان باشند؛ از نتایج این تحقیق بهره ببرند.
نویدی و همکاران (1397)، در پژوهشی به ارائه مدلی برای پیشبینی برونسپاری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی سازمانهای دولتی پرداختند. یافته‌های پژوهش پیشبینی نمود جهت موفقیت برونسپاری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی سازمانهای دولتی باید عوامل سازمانی، مدیریتی، فنی و ساختاری و همچنین عوامل مرتبط با پیمانکار در فرایند برونسپاری در نظر گرفته شود.
فلورا و همکاران1 (2019)، در پژوهشی به تحقیق ، توسعه و مدیریت مدل برون سپاری کسب و کار در سیستم بهبود بهره وری سازمان پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که اعتماد، فرهنگ توسعه، حفظ موقعیت کنونی، چارچوب پشتیبانی، هزینه خدمات برون سپاری شده و سامانه های اطلاعاتی از مولفه های مدل برون سپاری به شمار می روند.
همکه2 (2019)، در پژوهشی به بررسی مدل برون سپاری CDMO پرداختند. نتایج نشان داد صرفه جویی در هزینه و یا صرفه جویی در وقت ، دسترسی به فناوری ها ، مهارت ها ، تخصص علمی یا ظرفیت ؛ دلایل زیادی برای برون سپاری CDMO می باشند.
کیازولو و همکاران3 (2018)، در پژوهشی به بررسی آگاهی از زمینه، مدل اجماع زبان شناختی فازی خالص ارزش، تقویت یادگیری، فرآیندهای کسب و کار برون سپاری پرداختند. این پژوهش چارچوبی را برای بهبود برون سپاری فرایند تجاری با معرفی پشتیبانی تصمیم گیری گروهی که متکی به یک مدل اجماع زبانی فازی است، پیشنهاد کرده است. علاوه بر این، برای یادگیری و تعیین وزنهای مختلف به تصمیم گیرندگان با توجه به شرایط و زمان شرکت در تصمیم گیری گروه چارچوب الگوریتم ها را پیاده سازی می کند. این چارچوب با توصیف یک مثال عددی برای یک شرکت کفش ایتالیایی اعمال می شود.
فونتاین و لانگار4 (2018)، در پژوهشی به مدل سازی اطلاعات ساختاری برون سپاری در بین پیمانکاران عمومی پرداختند. نتایج حاکی از آن است که پاسخ دهندگان، مدل سازی اطلاعات ساختاری برون سپاری را نسبت به اجرای آن دارای کارآیی کمتری می دانند. با این وجود ، استفاده مداوم از برون سپاری برای توابع مدل سازی اطلاعات ساختاری برون سپاری، علی رغم خطرات احتمالی، سازگاری صنعت را در مواجهه با چالش ها و پذیرش فن آوری های جدید از طریق روش های جایگزین نشان می دهد.
حنفی زاده و لواسان (2018)، در پژوهشی به ارائه یک مدل تحلیل تجربی در مورد تصمیم برون سپاری: مورد خدمات بانکداری الکترونیکی پرداختند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که از میان 11 عامل فرضی نه نفر (یعنی پیچیدگی درک شده ، هزینه درک شده ، مشاهده خدمات به مشتری ، تناسب فرهنگی بین مشتری و تأمین کننده ، از دست دادن دانش سازمانی ، تجربه برون سپاری قبلی ، فشار خارجی ، نوسانات بازار و قدرت تأمین کنندگان) بر تصمیم گیری برون سپاری خدمات بانکی الکترونیکی تأثیر می گذارد.
روش تحقیق
این تحقیق در حوزه تحقیقات کاربردی قرار میگیرد و با توجه به اینکه برای آزمون فرضیات حقیق از اطلاعات میدانی استفاده می شود در گروه تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار می گیرد. جامعهی آماری بخش کیفی شامل خبرگان (روئسا، مدیران و ناظرین پروژههای برون سپاری دستگاههای اجرایی استان مازندران و نیز کارشناسان و خبرگان دانشگاهی رشته مدیریت) می باشند که شرایط زیر را داشته باشند:
1- حداقل در یکی از پروژه های برون سپاری سازمان، سمت اجرایی داشتهاند.
2- بیشتر از 20 سال سابقه مرتبط داشته اند.
3- اساتیدی که به نوعی حداقل در یک پروژه برون سپاری در ادارات دولتی یا خصوصی سابقه داشته باشند.
جامعهی آماری بخش کمی این پژوهش نیز شامل مدیران ارشد، مدیران میانی و دست اندارکاران و کارمندان دستگاه های اجرایی استان مازندران که در امر برون سپاری بیشتر دخیل هستند میباشد که تعداد آنها 560 نفر می باشد. در بخش کیفی پژوهش روش نمونه گیری گلوله برفی است. ضمن اینکه از واحدهای نمونه مورد مطالعه خواسته میشود تا اطلاعاتی در مورد خود ارائه دهند، از آنها خواسته میشود تا نمونههای آگاه در زمینه موضوع پژوهش را برای انجام مصاحبه بعدی معرفی کنند. جهت تعيين حداقل حجم نمونه لازم، از فرمول كوكران استفاده گردید. با توجه به فرمول کوکران حداقل حجم مورد نیاز برای این پژوهش که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده است برابر با 228 نفر میباشد. همچنین نمونههای مورد نظر با روش تصادفی ساده از این جامعه انتخاب می شود.
مهمترین روش‌های آوری اطلاعات در این تحقیق مطالعات کتابخانهای و تحقیقات میدانی می باشد. در بخش مطالعات کتابخانهای از کتب، مقالهها و پایان نامههای داخلی و خارجی بهره گرفته شد. در بخش تحقیقات میدانی از مصاحبه و ابزار پرسشنامه طی چند مرحله بهره گرفته شد. در ابتدا از طریق مصاحبه حضوری به منظور یادداشت کردن نقطه نظر ات خبرگان در زمینه برونسپاری و شاخص های آن استفاده شد. در بخش بعد با استفاده از نتایج تحلیل محتوای انجام شده، پرسشنامه دلفی تدوین و در اختیار خبرگان قرار گرفت و طی چهار مرحله سعی در تایید یا رد شاخص های برون سپاری شد. پس از شناسایی شاخصها، معیارها و ابعاد مدل برون سپاری، پرسشنامهای کمی به منظور انجام تحلیل عاملی تاییدی و طراحی مدل نهایی برون سپاری طراحی شد.
روایی صوری پرسشنامه دلفی توسط اساتید راهنما و مشاور صورت پذیرفت. روایی محتوایی پرسشنامه کمی توسط نظرات خبرگان و شاخص CVR مورد تایید قرار گرفت. همچنین روایی سازه پرسشنامه توسط تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار SPSS انجام شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از معیار آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت که نتایج شاخص CVR در جدول شماره 1 ارائه گردید که با توجه به مقدار قابل پذیرش برای درستی آزمون CVR میتوان نتیجه گرفت که مقدار بدست آمده برای کلیه سؤالات بزرگتر از مقدار قابل قبول 37 درصد است، بنابراین روایی محتوایی پرسشنامه بر اساس آزمون CVR مورد تأیید قرار گرفت.
شماره سؤالات | درصد cvr مربوط به هر سؤال | شماره سؤالات | درصد cvr مربوط به هر سؤال |
1 | 92% | 27 | 60% |
2 | 60% | 28 | 92% |
3 | 52% | 29 | 84% |
4 | 92% | 30 | 92% |
5 | 68% | 31 | 60% |
6 | 92% | 32 | 68% |
7 | 84% | 33 | 60% |
8 | 84% | 34 | 52% |
9 | 68% | 35 | 92% |
10 | 44% | 36 | 84% |
11 | 52% | 37 | 68% |
12 | 84% | 38 | 92% |
13 | 84% | 39 | 84% |
14 | 52% | 40 | 92% |
15 | 68% | 41 | 52% |
16 | 84% | 42 | 84% |
17 | 44% | 43 | 84% |
18 | 84% | 44 | 68% |
19 | 92% | 45 | 60% |
20 | 92% | 46 | 52% |
21 | 92% | 47 | 44% |
22 | 52% | 48 | 60% |
23 | 68% | 49 | 84% |
24 | 60% | 50 | 84% |
25 | 92% | 51 | 68% |
26 | 60% |
با توجه به جدول شماره 2 که مربوط به ضرایب آلفای کرونباخ میباشد، ملاحظه میشود که ضرایب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه تحقیق بزرگتر از 7/0 به دست آمده است. که این اعداد نشان دهنده این هستند که پرسشنامه مورد استفاده از پایایی لازم برخوردار میباشد.
جدول 2: نتایج آلفای کروتباخ
بعد | مولفه | آلفای کرونباخ | وضعیت |
مدیریتی | برنامه ریزی | 0.861 | تایید |
تحلیل استراتژیک | 0.842 | تایید | |
تحلیل هزینه | 0.852 | تایید | |
مذاکرات و الزامات | 0.879 | تایید | |
ساختاری | روش برون سپاری | 0.824 | تایید |
اهداف برون سپاری | 0.856 | تایید | |
انگیزه های برون سپاری | 0.871 | تایید | |
مکان برون سپاری | 0.869 | تایید | |
فنی | حفظ دانش فنی | 0.832 | تایید |
امنیت اطلاعات | 0.876 | تایید | |
انعطاف پذیری | 0.799 | تایید | |
ظرفیت | 0.827 | تایید | |
سازمانی | فرهنگ سازمانی | 0.823 | تایید |
امنیت سازمانی | 0.877 | تایید | |
فرآیندهای داخلی | 0.870 | تایید | |
منابع و زیرساخت | 0.868 | تایید | |
همسویی راهبردی | 0.875 | تایید |
در این پژوهش تجزیه و تحلیل دادهها در چهار بخش انجام شده است. در بخش اول به تحلیل محتوای مصاحبه های انجام شده پرداخته شده است. در ابتدای این بخش مصاحبه های انجام شده ذکر گردیده و در ادامه شاخص ها، معیارها و ابعاد طی سه مرحله شناسایی و طبقه بندی شدند. در بخش دوم به بیان نتایج حاصل از تکنیک دلفی پرداخته شد. در این بخش نتایج حاصل از تحلیل محتوا در قالب پرسشنامه دلفی در اختیار کارشناسان و خبرگان جهت تایید شاخص ها، معیارها و ابعاد شناسایی شده قرار گرفت و طی چهار مرحله تجزیه و تحلیل دلفی صورت پذیرفت. در بخش سوم به بیان آمار توصیفی مربوط به افراد نمونه پرداخته شده و از جدول های فراواني و نمودارهای میله ای استفاده شده است. در این بخش با استفاده از آزمونهای آماری کولموگروف اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن دادهها، تحلیل عاملی تاییدی به منظور بررسی روایی سازه پرسشنامه و آزمون t تک نمونهای به منظور بررسی وضعیت در نرم افزارهای SPSS استفاده شد.
یافته ها
به منظور شناسایی شاخصهای برون سپاری در دستگاه های اجرایی از تکنیک تحلیل محتوا و دلفی استفاده شد. در بخش تحلیل محتوا به استناد به مصاحبه انجام شده از 11 نفر از خبرگان دستگاه های اجرایی و اساتید دانشگاهی، تعداد 61 شاخص شناسایی شد. پس از انجام تکنیک دلفی، تعداد 10 شاخص کم اهمیت حذف شده و تعداد 51 شاخص در غالب 4 بعد و 17 مولفه شناسایی شده است.
جدول 3: شاخص های شناسایی شده در مدل برون سپاری
شاخص ها | معیارها | ابعاد | ردیف |
فرهنگ سازی لازم جهت برون سپاری در سازمان | فرهنگ سازمانی |
بعد سازمانی | 1 |
کنار آمدن کارکنان و مدیران سازمان با مسئله برون سپاری | 2 | ||
مورد قبول بودن مسئله برون سپاری خدمات توسط مدیران سازمان | 3 | ||
عدم خطرآفرینی برون سپاری برای امنیت شغلی کارکنان |
امنیت سازمانی
| 4 | |
عدم تزلزل جایگاه شغلی مدیران | 5 | ||
عدم ایجاد ذهنیت منفی برون سپاری در مورد سازمان در جامعه | 6 | ||
انعطاف پذیری فرآیندهای داخلی سازمان به منظور برون سپاری | فرآیندهای داخلی | 7 | |
بسترسازی مورد نیاز جهت برون سپاری در سازمان | 8 | ||
کاهش اختلال در فرآیندهای داخلی سازمان | 9 | ||
مهیا بودن منابع مورد نیاز جهت برون سپاری در سازمان | منابع و زیرساخت | 10 | |
مهیا بودن زیرساخت های مورد نیاز جهت برون سپاری | 11 | ||
اتخاذ تدابیر لازم جهت برون سپاری در سازمان | 12 | ||
همسویی برنامه برون سپاری با برنامه های استراتژیک سازمان | همسویی راهبردی | 13 | |
تبیین جایگاه برون سپاری در اهداف راهبردی سازمان | 14 | ||
تدوین استراتژی برون سپاری سازمان بر اساس نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت ها | 15 | ||
حفظ دانش فنی سازمان در برون سپاری | حفظ دانش فنی |
بعد فنی | 16 |
اضافه شدن دانش جدیدی به سازمان با برون سپاری | 17 | ||
انتقال دانش جدید فنی از سازمان ها و شرکت های دیگر به سازمان طی برون سپاری | 18 | ||
حفظ اطلاعات سازمان در برون سپاری | امنیت اطلاعات | 19 | |
بالا بودن سطح امنیتی سیستم مورد استفاده جهت برون سپاری | 20 | ||
استفاده از تجهیزات و امکانات بروز با سیستم امنیتی قوی جهت برون سپاری | 21 | ||
بالا رفتن توان انعطاف پذیری سازمان با برون سپاری | انعطاف پذیری | 22 | |
انعطاف پذیری سازمان در زمینه نحوه ارائه خدمات برون سپاری | 23 | ||
انعطاف پذیری سازمان با برون سپاری خدمات نسبت به آسیب های احتمالی | 24 | ||
ایجاد ظرفیت بالا با برون سپاری خدمات سازمان | ظرفیت | 25 | |
افزایش توان خدمات رسانی سازمان با برون سپاری | 26 | ||
شکوفایی ظرفیت های مخفی در سازمان با برون سپاری | 27 | ||
نقش برنامه ریزی در اجرای صحیح برون سپاری | برنامه ریزی |
بعد مدیریتی | 28 |
عدم موفقیت برون سپاری بدون برنامه ریزی مناسب | 29 | ||
پیشبرد صحیح اهداف سازمان با برون سپاری | 30 | ||
تجزیه و تحلیل اطلاعات استراتژیک در برون سپاری | تحلیل استراتژیک | 31 | |
داشتن دیدگاه استراتژیک و راهبردی جهت برون سپاری | 32 | ||
تشریح الزامات مورد نیاز جهت برون سپاری در قرارداد فی مابین | 33 | ||
تحلیل هزینه های مادی و غیر مادی واگذاری خدمات به پیمانکار | تحلیل هرینه | 34 | |
عدم تغییر میزان هزینه پرداختی شهروندان برای ارائه خدمات پس برون سپاری | 35 | ||
تحلیل صحیح هزینه های واگذاری خدمات به بخش برون سپاری | 36 | ||
مذاکرات صحیحی به منظور یک برون سپاری موفق | مذاکرات و الزامات | 37 | |
مذاکره سازمان با پیمانکار به طور شفاف در مورد برون سپاری | 38 | ||
تشریح الزامات مورد نیاز جهت برون سپاری در قرارداد فی مابین | 39 | ||
تعیین روش برون سپاری بر مبنای قوانین اداری سازمان | روش برون سپاری |
بعد ساختاری | 40 |
استفاده از روش های برون سپاری موفق سایر سازمان ها | 41 | ||
انتخاب روش صحیح برون سپاری در سازمان | 42 | ||
همسویی اهداف برون سپاری با اهداف بلندمدت سازمان | اهداف برون سپاری | 43 | |
تبیین جایگاه برون سپاری در اهداف راهبردی سازمان | 44 | ||
تشریح اهداف برون سپاری در قرارداد فی مابین سازمان و بخش پیمانکار | 45 | ||
بررسی انگیزه های برون سپاری خدمات در کارگروه سازمان | انگیزههای برون سپاری | 46 | |
تشریح انگیزه برون سپاری به منظور شکل گیری اهداف برون سپاری | 47 | ||
داشتن انگیزه مناسب جهت برون سپاری به منظور کاهش انجام هزینه های اضافی و غیر اثربخش | 48 | ||
انتخاب مکان برون سپاری متناسب با دسترسی شهروندان | مکان برون سپاری | 49 | |
انتخاب مکان برون سپاری خدمات بر اساس نیاز سازمان | 50 | ||
بررسی مکان برونسپاری در قرارداد توسط کارشناسان | 51 |
پس از اتمام فرآیند تحلیل محتوا و به منظور ارزیابی نتایج حاصل و ارتقای روایی معیارها و ابعاد، از پرسشنامه استفاده شده است. در این مرحله با استفاده از ابزار پرسشنامه به جمع آوری داده های مورد نیاز پرداخته شده است. پرسشنامه دارای 2 بخش است که در بخش اول، اطلاعات مربوط به پاسخ دهندگان شامل جنسیت، تجربه کاری، سن و غیره و در بخش دوم، 4 بعد نهایی حاصل از فاز کیفی پژوهش، توسط 51 مورد سوال مورد سنجش قرار گرفته است. این پرسشنامه در واقع به بررسی وضعیت برون سپاری در ادارات دولتی استان مازندران استفاده شده است. نمونه بخش کیفی متشکل از خبرگان 11 سازمان دولتی شامل (اداره مخابرات، دانشگاه های دولتی، جهاد کشاورزی، اداره برق، اداره صنعت معدن و تجارت، اداره آب و فاضلاب، اداره راه و شهرسازی، اداره گاز، اداره آموزش و پرورش، استانداری مازندران، سازمان اداره ثبت اسناد و املاک) انتخاب شد. نمونه آماری بخش کمی نیز مجموعاً 228 نفر از متخصصین و مجربین آشنا با حوزه برون سپاری هستند که دارای حداقل 20 سال سابقه خدمت مرتبط می باشند، انتخاب شدند. از بین افراد نمونه 49/21% زن و 51/78% زن بوده اند، 04/39% لیسانس، 82/54% فوق لیسانس، 14/6% دکترا، 04/39% زیر 10 سال، 16/63% بین 10 تا 20 سال و 68/23% بیشتر از 20 سال سابقه داشته اند، 26/5% کمتر از 30 سال، 04/39% بین 30 تا 40 سال، 98/42% بین 40 تا 50 سال و 72/12% بالای 50 سال سن داشته اند.
از پاسخ دهندگان خواسته شد که وضعیت فعلی هر یک از گزارهها (ابعاد) را در سازمان خود که در آن مشغول به کار هستند را بر اساس طیف لیکرت پنج گزینه ای بیان کنند.
نتایج تجزیه و تحلیل داده ها در جدول 4 نشان داده شده است.
جدول 4: نتایج تجزیه و تحلیل داده ها
سطح معناداری | آماره آزمون | اختلاف میانگین | شاخص | معیار | بعد |
000/0 | 619/7 | 496/0 | فرهنگ سازی لازم جهت برون سپاری در سازمان | فرهنگ سازی |
بعد سازمانی |
000/0 | 149/4 | 276/0 | کنار آمدن کارکنان و مدیران سازمان با مسئله برون سپاری | ||
003/0 | 033/3 | 193/0 | مورد قبول بودن مسئله برون سپاری خدمات توسط مدیران سازمان | ||
000/0 | 867/4 | 303/0 | عدم خطرآفرینی برون سپاری برای امنیت شغلی کارکنان |
امنیت شغلی
| |
000/0 | 425/7 | 469/0 | عدم تزلزل جایگاه شغلی مدیران | ||
.040/0 | 065/2 | 132/0 | عدم ایجاد ذهنیت منفی برون سپاری در مورد سازمان در جامعه | ||
002/0 | 244/1 | 079/0 | انعطاف پذیری فرآیندهای داخلی سازمان به منظور برون سپاری | فرآیندهای داخلی | |
003/0 | 000/1- | 066/0- | بسترسازی مورد نیاز جهت برون سپاری در سازمان | ||
000/0 | 223/7 | 482/0 | کاهش اختلال در فرآیندهای داخلی سازمان | ||
000/0 | 457/4 | 298/0 | مهیا بودن منابع مورد نیاز جهت برون سپاری در سازمان | منابع و زیرساخت | |
000/0 | 984/16 | 004/1 | مهیا بودن زیرساخت های مورد نیاز جهت برون سپاری | ||
000/0 | 258/6 | 417/0 | اتخاذ تدابیر لازم جهت برون سپاری در سازمان | ||
000/0 | 225/8 | 518/0 | همسویی برنامه برون سپاری با برنامه های استراتژیک سازمان | همسویی راهبردی | |
000/0 | 565/11 | 728/0 | تبیین جایگاه برون سپاری در اهداف راهبردی سازمان | ||
000/0 | 636/19 | 101/1 | تدوین استراتژی برون سپاری سازمان بر اساس نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت ها | ||
080/0 | 761/1 | 114/0 | حفظ دانش فنی سازمان در برون سپاری | حفظ دانش فنی |
بعد فنی |
000/0 | 158/10 | 627/0 | اضافه شدن دانش جدیدی به سازمان با برون سپاری | ||
010/0 | 515/1 | 096/0 | انتقال دانش جدید فنی از سازمان ها و شرکت های دیگر به سازمان طی برون سپاری | ||
000/0 | 908/12 | 803/0 | حفظ اطلاعات سازمان در برون سپاری | امنیت اطلاعات | |
000/0 | 855/5 | 382/0 | بالا بودن سطح امنیتی سیستم مورد استفاده جهت برون سپاری | ||
000/0 | 787/0- | 048/0- | استفاده از تجهیزات و امکانات بروز با سیستم امنیتی قوی جهت برون سپاری | ||
000/0 | 813/7 | 526/0 | بالا رفتن توان انعطاف پذیری سازمان با برون سپاری | انعطاف پذیری | |
000/0 | 490/9 | 618/0 | انعطاف پذیری سازمان در زمینه نحوه ارائه خدمات برون سپاری | ||
000/0 | 463/18 | 105/1 | انعطاف پذیری سازمان با برون سپاری خدمات نسبت به آسیب های احتمالی | ||
000/0 | 785/15 | 886/0 | ایجاد ظرفیت بالا با برون سپاری خدمات سازمان | ظرفیت | |
000/0 | 900/13 | 816/0 | افزایش توان خدمات رسانی سازمان با برون سپاری | ||
000/0 | 349/11 | 654/0 | شکوفایی ظرفیت های مخفی در سازمان با برون سپاری | ||
000/0 | 445/10 | 640/0 | نقش برنامه ریزی در اجرای صحیح برون سپاری | برنامه ریزی |
بعد مدیریتی |
000/0 | 548/9 | 614/0 | عدم موفقیت برون سپاری بدون برنامه ریزی مناسب | ||
000/0 | 074/10 | 667/0 | پیشبرد صحیح اهداف سازمان با برون سپاری | ||
000/0 | 391/21 | 145/1 | تجزیه و تحلیل اطلاعات استراتژیک در برون سپاری | تحلیل استراتژیک | |
000/0 | 174/13 | 803/0 | داشتن دیدگاه استراتژیک و راهبردی جهت برون سپاری | ||
000/0 | 801/13 | 811/0 | تشریح الزامات مورد نیاز جهت برون سپاری در قرارداد فی مابین | ||
.046/0 | 003/2- | 123/0- | تحلیل هزینه های مادی و غیر مادی واگذاری خدمات به پیمانکار | تحلیل هرینه | |
000/0 | 000/0 | 000/0 | عدم تغییر میزان هزینه پرداختی شهروندان برای ارائه خدمات پس برون سپاری | ||
000/0 | 071/5 | 325/0 | تحلیل صحیح هزینه های واگذاری خدمات به بخش برون سپاری | ||
000/0 | 606/3 | 237/0 | مذاکرات صحیحی به منظور یک برون سپاری موفق | مذاکرات و الزامات | |
000/0 | 218/5 | 303/0 | مذاکره سازمان با پیمانکار به طور شفاف در مورد برون سپاری | ||
000/0 | 057/13 | 781/0 | تشریح الزامات مورد نیاز جهت برون سپاری در قرارداد فی مابین | ||
000/0 | 272/8 | 570/0 | تعیین روش برون سپاری بر مبنای قوانین اداری سازمان | روش برون سپاری |
بعد ساختاری |
000/0 | 004/11 | 715/0 | استفاده از روش های برون سپاری موفق سایر سازمان ها | ||
000/0 | 635/6 | 439/0 | انتخاب روش صحیح برون سپاری در سازمان | ||
000/0 | 027/11 | 711/0 | همسویی اهداف برون سپاری با اهداف بلندمدت سازمان | اهداف برون سپاری | |
000/0 | 408/8 | 544/0 | تبیین جایگاه برون سپاری در اهداف راهبردی سازمان | ||
000/0 | 589/11 | 741/0 | تشریح اهداف برون سپاری در قرارداد فی مابین سازمان و بخش پیمانکار | ||
000/0 | 481/9 | 596/0 | بررسی انگیزه های برون سپاری خدمات در کارگروه سازمان | انگیزههای برون سپاری | |
000/0 | 463/9 | 601/0 | تشریح انگیزه برون سپاری به منظور شکل گیری اهداف برون سپاری | ||
001/0 | 388/3 | 224/0 | داشتن انگیزه مناسب جهت برون سپاری به منظور کاهش انجام هزینه های اضافی و غیر اثربخش | ||
010/0 | 653/0- | 044/0 | انتخاب مکان برون سپاری متناسب با دسترسی شهروندان | مکان برون سپاری | |
000/0 | 528/3 | 237/0 | انتخاب مکان برون سپاری خدمات بر اساس نیاز سازمان | ||
000/0 | 500/4 | 303/0 | بررسی مکان برونسپاری در قرارداد توسط کارشناسان |
با توجه به جدول 4، برای کلیه معیارها بجز شاخص های "اتخاذ تدابیر لازم جهت برون سپاری در سازمان و انعطاف پذیری سازمان در زمینه نحوه ارائه خدمات برون سپاری" از بعد سازمانی، شاخص های "حفظ دانش فنی سازمان در برون سپاری، انتقال دانش جدید فنی از سازمان ها و شرکت های دیگر به سازمان طی برون سپاری و ایجاد ظرفیت بالا با برون سپاری خدمات" از بعد فنی، شاخص "عدم تغییر میزان هزینه پرداختی شهروندان برای ارائه خدمات برون سپاری" از بعد مدیریتی و شاخص بررسی مکان برونسپاری" در قرارداد از بعد ساختاری "سطح معنیداری=0.000<0.05" است و همچنین اختلاف میانگینها عددی مثبت است.
نتیجه گیری
پژوهش حاضر به شناسایی شاخص ها و وضعیت سنجی برون سپاری در دستگاه های اجرایی استان مازندران پرداخته است. با توجه به نتایج تعداد 51 شاخص در غالب 4 بعد و 17 مولفه شناسایی شده است. همچنین وضعیت برون سپاری از بعد سازمانی از لحاظ کلیه شاخص ها بجز شاخص های اتخاذ تدابیر لازم جهت برون سپاری در سازمان و انعطاف پذیری سازمان در زمینه نحوه ارائه خدمات برون سپاری در ادارات دولتی استان مازندران مطلوب است. بنابراین میتوان بیان داشت که دستگاه های اجرایی استان مازندران آمادگی لازم را از لحاظ انجام برون سپاری تا حدی زیادی دارا می باشند. با توجه به نتایج بدست آمده، می توان نتایج حاصله را با نتایج پژوهش نویدی و همکاران (1397) از لحاظ ابعاد مدیریت، فنی و ساختاری همسو می باشد. همچنین نتایج حاصل از این پژوهش با نتایج تحقیق حبیبی و همکاران (1396) از لحاظ مولفه های امنیت سازمانی، فرآیندهای داخلی سازمان، منابع و زیرساخت های سازمان، کارآمدی یا بهره وری سازمانی، همسویی راهبردی و محیط بیرون از سازمان همسو می باشد. نتایج حاصله همچنین با نتایج تحقیق باقری و همکاران (1394)، از لحاظ مولفه انگیزاننـدههـا و بازدارنـدههـاي بـرونسپاري همسو می باشد. نتایج حاصله همچنین با نتایج تحقیق کریمی گوارشکی و همکاران (1392)، از لحاظ شاخص های اهميت راهبردى، حفظ دانش فني، امنيت اطلاعات، هزينه، كيفيت، انعطاف پذيري همسو می باشد. نتایج حاصله همچنین با نتایج تحقیق باقری و همکاران (1394)، از لحاظ درنی نوکورانی و سبحانی فرد (1390)، از لحاظ معیارهای برنامهریزی، تحلیل استراتژیک، تحلیل هزینه، مذاکرات و الزامات همسو می باشد. نتایج حاصله همچنین با نتایج تحقیق الفت (1390)، از لحاظ مولفه فرهنگ سازمانی همسو می باشد. نتایج بدست آمده با نتایج تحقیقات فلورا و همکاران (2019)، همکه (2019) و حنفی زاده و لواسان (2018) از لحاظ مولفه های فرهنگ و تحلیل هزینه همسو می باشد. در تبیین نتایج حاصله می توان بیان داشت، با تجزيه و تحليل محيط پيراموني و دروني سازمان دولتي مورد نظر، لزوم بازمهندسي در راهبردهاي كلان و فرآيندهاي دستيابي به اهداف خودنمايي مي كند. توليد محصولات برتر در سريع ترين زمان، با بالاترين كيفيت و با كمترين هزينه، بدون ايجاد تغيير در نوع نگاه ها، رويه ها و فرآيندهاي مديريتي و راهبردي به راحتي امكان پذير نيست و يكي از راهكارهاي دستيابي به اين امر استفاده از برون سپاري مي باشد. برای یک سازمان، کاهش هزینه‌های بالاسری نسبت به مزایای دیگر فوق‌الذکر (افزایش کارآیی و اعمال کنترل بیشتر) باید در اولویت پایین‌تر قرار گیرد. در صورتی که در کشور ما غالبا هدف اصلی از برون سپاری بخشی از خدمات، کاهش هزینه‌ها میباشد، اگرچه بعضا محاسبات دقیق نتیجه برون‌سپاری‌ها، نشان دهنده افزایش هزینه‌ها و حتی خسارات سنگین ناشی از ناکارآمدی موسسه ارائه‌کننده خدمات میباشد. لذا نباید «چرتکه» ابزار محاسبه هزینه‌های انجام یک خدمت باشد، بلکه باید افق نگرش را وسیع‌تر کرده منافع کلان شرکت را در نظر گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود به منظور برون سپاری صحیح و کارآمد در دستگاه های اجرایی ابتدا منابع لازم در زمینه برون سپاری در سازمان تهیه شود و زیرساخت های مورد نیاز مهیا شود. پیشنهاد می شود فرهنگ سازی لازم در زمینه برون سپاری و ایجاد انگیزه در مدیریان و کارکنان به منظور همراهی با طرح های برون سپاری در سازمان انجام شود. پیشنهاد می شود چگونگي برونسپاري فعاليتهاي گذشته در سازمانها از طريق استفاده از مورد كاوي و گزارش مورد بررسي قرار گيرد و فرهنگ، استراتژي، چشم انداز و ... مناسب در برون سپاري آموزش و پژوهش اتخاذ گردد. پیشنهاد میشود جلساتی جهت بالا بردن سطح آگاهی کارکنان در زمینه برون سپاری ایجاد شود تا کارکنان فعالیت های برون سپاری را متناقض امنیت شغلی خود نپندارند و با آن همراهی کنند. پیشنهاد می شود مذاکرات لازم با سازمان ها و تشکل های مرتبط با امر برون سپاری انجام شود تا کمترین تداخل و موازی کاری در امر برون سپاری ایجاد شود. پیشنهاد میشود چگونگي برونسپاري فعاليتهاي گذشته در سازمانها از طريق استفاده از مورد كاوي و گزارش مورد بررسي قرار گيرد و فرهنگ، استراتژي، چشم انداز و ... مناسب در برون سپاري آموزش و پژوهش اتخاذ گردد. پیشنهاد می شود جلساتی جهت بالا بردن سطح آگاهی کارکنان در زمینه برون سپاری ایجاد شود تا کارکنان فعالیت های برون سپاری را متناقض امنیت شغلی خود نپندارند و با آن همراهی کنند. همچنین پیشنهاد می شود مذاکرات لازم با سازمان ها و تشکل های مرتبط با امر برون سپاری انجام شود تا کمترین تداخل و موازی کاری در امر برون سپاری ایجاد شود.
منابع
- ابطحی، معصومه السادات. رضایی، علی (1395). بررسی راهبرد برون سپاری اقلام بلااستفاده خدمتی در راستای بهبود عملکرد (مطالعه موردی مرکز فروش ناجا). فصلنامه علمی ترویجی اندیشه آماد. دوره 15، شماره 57، ص 51-85.
- باقری، مسلم. ابراهیمی، ابواقاسم. کیانی، مهرداد (1394)، طراحی الگوي عوامل موثر بر تصمیمگیري جهت برونسپاري فعالیتها (مورد مطالعه: شرکت صنایع اُپتیک اصفهان)، بهبود مدیریت 9 (3)، 137-166.
- تقی‌زاده هوشنگ، صادقی باروجی زین‌العابدین. ارزیابی وضعیت مدیریت برون-سپاری مطالعه موردی: شرکت پالایش نفت تبریز. نشریه علمی راهبردهای بازرگانی-دانشور رفتار سابق-. ۱۳۹۰; ۹ (۵۰) :۱۹۱-۲۰۶
- حبیبی, نیک بخش, فرهادی, علی, بابایی, محمد رضا. (1396). برونسپاری فعالیت‌های پشتیبانی و خدماتی در سازمان های نظامی (مورد مطالعه: نیروی هوایی). علوم و فنون نظامی, 13(40), 29-51.
- دهقانی پوده، حسین، چشم براه، محسن، ترابی، حسن، کریمی گوارشکی، محمدحسین، حسنوی، رضا. (1397). تعیین ابعاد و مؤلفه های برون سپاری در توسعه محصولات با فناوری بالا. بهبود مدیریت. 12(2): 58-27.
- الفت, لعیا, براتی, مسعود, ولدی, محمد رضا. (1391). چارچوبی برای تصمیم برون سپاری راهبردی. مطالعات مدیریت صنعتی, 9(25), 27-50.
- الفت، لعیا. براتی، مسعود. (1391).مدلی برای تصمیم برون سپاری در بانک صنعت و معدن تامین و پشتیبانی دستگاه های خودپرداز. راهبردهای بازرگانی، 20 (1). 25-40.
- فرهنگی، نسیم، عباس نژاد، طیبه، غفورنیا، محمد. (1398). ارزیابی برونسپاری فعالیت‌های بخش خدمات مشترکان شرکت آب و فاضلاب استان هرمزگان با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم. مدیریت صنعتی. 11(1): 132-111.
- قربانی, محمد و محمدرضا مختارنظیف، (۱۳۹۰). طرح تحقیقاتی عارضه یابی برون سپاری و ارائه مدلدر شرکت آب و فاضلاب استان خراسان رضوی، کنفرانس بین المللی آب و فاضلاب، تهران، شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور.
- کریمی گوارشکی، محمد حسین. الیاسی، مهدی. عابدی جوزم، رضا. صادقی یزدان آباد، محمد (1392). الگویی برای تصمیمات برون سپاری تولید در یک سازمان دولتی. مدیریت نوآوری، 1 (20). 83-106.
- نظری مرتضی، ریاحی لیلا، طبیبی سیدجمال‌الدین، محمودی مجدآبادی فراهانی محمود. (1397). تدوین الگوی عوامل محیطی موثر جهت برون سپاری خدمات در بیمارستان‌های دولتی ایران. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز. 7(4): 344-333.
- نویدی، امیر، تقی پور ظهیر، علی، احمدی، سیدعلی اکبر. (1397). ارائه مدلی برای پیشبینی برونسپاری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی سازمانهای دولتی. آینده پژوهی مدیریت. 29(2): 86-71.
- نويدي، امير. تقي پورظهير، علي. احمدي، سيدعلي اكبر. (1396). ارائه مدلي براي برون سپاري فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي سازمان هاي دولتي (مورد: شرکت توزيع نيروي برق تهران بزرگ). مدیریت بر آموزش سازمان. 6 (1)، 179-210.
- Bertolini, M. (2004) An analytical method for maintenance outsourcing service selection, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 21, No. 7, pp: 772-788.
- .Al-Salim, B. (٢٠٠٧). “Decision models for manufacturing outsourcing”, Ph.D Dissertation, University of Nebraska.
- .Meng, H. (٢٠٠٥). “A decision Framework For Product Global outsourcing in small and
- Aubert, B. Rivard, S. Patry, M. (٢٠٠٤). “A transaction cost model of IT outsourcing”, Information & Management, Vol. ٢٤, No.٧, pp. ٦٨٨- ٧٠٠.
- decision making: A Balanced Scorecard-Based Analytic Network Process Model”,
- Gray, J.V. (٢٠٠٦). “Essays on Manufacturing Outsourcing
[1] Flora
[2] Hammeke
[3] Ciasullo
[4] Fountain & Langar
