بررسی رابطه سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی بانوان شاغل در کارخانه های تبریز (مطالعه موردی: کارکنان زن شاغل در شرکت صنعتی داداش برادر "شونیز" و صنایع صبح پارلار آسیا)
محورهای موضوعی : مدیریت رسانه
فیروز راد
1
(گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور تبریز)
الهام پسوده
2
(گروه مدیریت رسانه ، دانشکده هنر و رسانه ، دانشگاه پیام نور تهران غرب)
کلید واژه: سلامت اجتماعی, رسانه جمعی, رسانه, سواد رسانه ای,
چکیده مقاله :
این تحقیق به بررسی رابطه سلامت اجتماعی و سواد رسانه ای بانوان شاغل می پردازد. تحقیق از نوع کمی با تکنیک پیمایش و پرسشنامه، ابزار گردآوری اطلاعات می باشد. جامعه آماری، کلیه کارکنان زن شاغل در شرکتهای شونیز و صنایع صبح پارلار آسیا بوده است که از تکنیک تمام شماری استفاده شده و در بین همه 200 نفر پرسنل دو کارخانه، پرسشنامه توزیع شده است. در این مطالعه، رابطه سواد رسانه ای با هر یک از شاخص های سلامت اجتماعی به جز شاخص مشارکت اجتماعی، معنی دار بوده و فرضیات تحقیق در این موارد تایید شده است. اما رابطه معنی داری بین متغیر های پیش بین (سن، وضعیت تاهل و پایگاه اجتماعی) و سلامت اجتماعی وجود نداشته است. همچنین بین سن و سواد رسانه ای رابطه معنادار برقرار بوده است. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون خطی دو متغیره حاکی از آن است که متغیر سواد رسانه ای 11.2 درصد تغییرات متغیر وابسته (سلامت اجتماعی) را توانسته تبیین کند و 88.8 درصد تغییرات باقی مانده متأثر از عوامل و متغیرهایی است که در تحقیق حاضر مدنظر نبوده اند. همینطور متغیر سواد رسانه ای حدود 34.1 درصد بر میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل تأثیر داشته است؛ یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر سواد رسانه ای، میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل به مقدار 0.341 انحراف استاندارد افزایش یافته است. بنابراین، بطور کلی می توان نتیجه گرفت که بین سلامت اجتماعی و سواد رسانه ای بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
The present research investigates the relationship between the rate of “Media Literacy” and “Social Well-being” of working women in 2 companies “Shoniz” and “Parlar”. Standard quiestionnaire is used to collect information and is done in quantitative method and survey technique. The statistical society is working women in “Dadash Baradar Industrial co” which includes 140 woman and “Parlar Asia Industrial co.” that includes 60 woman. The quiestionnaire is distributed among all of the 200 women. The research finding showed that there was a meaningfull relationship between the independent variable “Media Literacy” dependant variables indicators including “Social Actualization”, “Social Coherence”, “Social Acceptance” and “Social Integration” except the “Social Contribution” and these four hypothesis are accepted. But there isn’t any meaningfull relationship between predestinate variables including “Age”, “Marital Statue” and “Socio-economic Base” with Social Well-being. Also a meaningfull relationship is seen between Age and Media Literacy. The result of linear regression analysis showed that Media Literacy could explain 11/2 % of Social Well-beings changes and 88/8 of the remaining changes were affected by the other variables and factors that aren’t included in this research. Also Media Literacy had the effect equal to 34/1 % on working women’s Social Well-being. It means that by increasing one standard deviation of Media Literacy, the rate of Social Well-being among working women had been increased equal to 0/341 of standard deviation. So it can be included that there is a relationship between Media Literacy and Social Well-being.
_||_
بررسی رابطه سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی بانوان شاغل در کارخانه های تبریز
(مطالعه موردی: کارکنان زن شاغل در شرکت صنعتی داداش برادر "شونیز" و صنایع صبح پارلار آسیا)
چکیده
این تحقیق به بررسی رابطه سلامت اجتماعی و سواد رسانه ای بانوان شاغل می پردازد. تحقیق از نوع کمی با تکنیک پیمایش و پرسشنامه، ابزار گردآوری اطلاعات می باشد. جامعه آماری، کلیه کارکنان زن شاغل در شرکتهای شونیز و صنایع صبح پارلار آسیا بوده است که از تکنیک تمام شماری استفاده شده و در بین همه 200 نفر پرسنل دو کارخانه، پرسشنامه توزیع شده است. در این مطالعه، رابطه سواد رسانه ای با هر یک از شاخص های سلامت اجتماعی به جز شاخص مشارکت اجتماعی، معنی دار بوده و فرضیات تحقیق در این موارد تایید شده است. اما رابطه معنی داری بین متغیر های پیش بین (سن، وضعیت تاهل و پایگاه اجتماعی) و سلامت اجتماعی وجود نداشته است. همچنین بین سن و سواد رسانه ای رابطه معنادار برقرار بوده است. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون خطی دو متغیره حاکی از آن است که متغیر سواد رسانه ای 11.2 درصد تغییرات متغیر وابسته (سلامت اجتماعی) را توانسته تبیین کند و 88.8 درصد تغییرات باقی مانده متأثر از عوامل و متغیرهایی است که در تحقیق حاضر مدنظر نبوده اند. همینطور متغیر سواد رسانه ای حدود 34.1 درصد بر میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل تأثیر داشته است؛ یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر سواد رسانه ای، میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل به مقدار 0.341 انحراف استاندارد افزایش یافته است. بنابراین، بطور کلی می توان نتیجه گرفت که بین سلامت اجتماعی و سواد رسانه ای بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
کلمات کلیدی: سلامت اجتماعی، سواد رسانه ای، رسانه، رسانه جمعی
Abstract
The present research investigates the relationship between the rate of “Media Literacy” and “Social Well-being” of working women in 2 companies “Shoniz” and “Parlar”. Standard quiestionnaire is used to collect information and is done in quantitative method and survey technique. The statistical society is working women in “Dadash Baradar Industrial co” which includes 140 woman and “Parlar Asia Industrial co.” that includes 60 woman. The quiestionnaire is distributed among all of the 200 women. The research finding showed that there was a meaningfull relationship between the independent variable “Media Literacy” dependant variables indicators including “Social Actualization”, “Social Coherence”, “Social Acceptance” and “Social Integration” except the “Social Contribution” and these four hypothesis are accepted. But there isn’t any meaningfull relationship between predestinate variables including “Age”, “Marital Statue” and “Socio-economic Base” with Social Well-being. Also a meaningfull relationship is seen between Age and Media Literacy. The result of linear regression analysis showed that Media Literacy could explain 11/2 % of Social Well-beings changes and 88/8 of the remaining changes were affected by the other variables and factors that aren’t included in this research. Also Media Literacy had the effect equal to 34/1 % on working women’s Social Well-being. It means that by increasing one standard deviation of Media Literacy, the rate of Social Well-being among working women had been increased equal to 0/341 of standard deviation. So it can be included that there is a relationship between Media Literacy and Social Well-being.
Keywords: Media Literacy, Social Well-being, Media, Mass Media.
مقدمه
گذر از جوامع سنتی به مدرن، همواره یک پیامد مهم دربردارد و آن گسترش روزافزون پدیده شهرنشینی است. زندگی مدرن به همراه خود شرایط و پدیده هایی را به همراه می آورد که می تواند بر روی مفهوم سلامت اجتماعی1 موثر واقع شود. گسترش رسانه های مدرن فرد را در یک محیط پیرامونی جدید در عرصه اجتماع قرار می دهد. امروزه تجربه زندگی در دو جهان سنتی و مدرن، ویژگی محرز بسیاری از شهروندان ایرانی است که هم، زمان سنتی گذشته را به یاد دارند و هم، با آن خاطرات در جهانی زندگی می کنند که بسوی مدرنیسم می رود. از این منظر، شهروند ایرانی دو جهان متفاوت را تجربه می کند و گذار از جهان قبلی به مثابه جهان سنتی به جهان مدرن مستلزم فراهم آوری شرایطی است که شهروند بتواند خود را برای پذیرش دنیای جدید آماده کند و به معضلی که جامعه شناسان از آن با عنوان شرایط آنومیک2 یاد می کنند گرفتار نشود. در اینجاست که نقش موثر رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی در مقوله سلامت اجتماعی قابل تامل است. در واقع رسانه ها بعنوان موثرترین ابزار آگاهی بخشی به اجتماع عمل می کنند و می توانند سلامت اجتماعی شهروندان را که شامل گروه شاغلین نیز هست تحت تاثیر قرار دهند (فدایی مهربانی، 1386).
فلسفه وجودی رسانه های گروهی در قالب زیست جمعی و زندگی اجتماعی قابل تعریف است. بنابراین می توان گفت سلامت اجتماعی، رسانه و زندگی شهری، از اساس دارای پیوندی درونی هستند و به این ترتیب در مهندسی سلامت اجتماعی و زندگی شهری، توجه به رسانه ها بسیار حائز اهمیت است. بدیهی است که رسانه ها می توانند در این میان شمشیری دو لبه باشند، یعنی هم در جهت تخریب سلامت اجتماعی حرکت کنند و هم در جهت بازتولید آن، زیرا مهمترین نهاد الگوساز در هر جامعه، رسانه های عمومی هستند (همان).
براین اساس به نظر می رسد با توجه به حوزه انتشار وسیع جغرافیایی رسانه ها درگستره ملی، یکی از کارکردهای مهم رسانه ها، بهبود و تقویت سلامت اجتماعی است. امروزه رسانه های جمعی(مطبوعات و رادیو تلویزیون) واجتماعی (وبلاگ ها، ویکی ها، شبکه های اجتماعی مجازی) وفناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی(تلفن همراه، تبلت و...) به بخش جدایی ناپذیر زندگی آدمی تبدیل شده اند.این رسانه ها نقش غیر قابل انکاری در ایجاد، کاهش ویا افزایش مسائلی مانند نشاط اجتماعی، استرس و تنش های اجتماعی، مشارکت اجتماعی واعتماد اجتماعی، انسجام ملی، افسردگی اجتماعی، کاهش جرائم و بزهکاری ها دارند (http://msaei.blogfa.com/post/144/)
سلامت اجتماعی به عنوان ارزیابی فرد از کیفیت روابط خود با خانواده، دیگران و گروه های اجتماعی تعریف شده است. به واقع مقیاس سلامت اجتماعی بخشی از سلامت فرد را می سنجد که نشانگر رضایت یا عدم رضایت فرد از زندگی و محیط اجتماعی است و در واقع شامل پاسخ های درونی فرد (احساس، تفکر و رفتار) می باشد (لارسن، 1996: 183). کییز3 در یک مدل تحلیل عاملی، یک مدل 5 بعدی قابل سنجش شامل ابعاد انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی، همبستگی اجتماعی و شکوفایی اجتماعی از سلامت اجتماعی ارائه داد. طبق این ابعاد، فرد سالم از نظر اجتماعی زمانی عملکرد خوبی دارد که جامعه را به صورت یک مجموعه معنادار، قابل فهم و دارای نیروهای بالقوه برای رشد و شکوفایی بداند. احساس کند که متعلق به گروه های اجتماعی است وخود را در اجتماع و پیشرفت آن شریک بداند. محتوای مقیاس سلامت اجتماعی، طیف مثبتی از ارزیابی تجارب فرد در جامعه است. علاوه براین پنج بعد، می توان مواردی مانند میزان خشنودی از زندگی، افسردگی، امید به زندگی، میزان بیکاری، میزان طلاق، میزان قتل وخودکشی،جرائم کیفری و مالی، بزهکاری ها و انحرافات، مصرف سیگار، افت تحصیلی و ترک تحصیل، مصرف مواد مخدر، الکل وسیگار و سایر آسیب های اجتماعی را جزو ابعاد سلامت اجتماعی دانست (کییز و شاپیرو، 2004: 29).
برای پی بردن به فصل مشترک و نسبت بین رسانه ها و سلامت اجتماعی، لازم است که مهمترین کارکردهای رسانه ها نیز مورد توجه قرار گیرد. از نظر صاحب نظران، رسانه ها علاوه بر کارکرد عام اطلاع رسانی، به ایجاد همبستگی اجتماعی، اجتماعی کردن، ایجاد وفاق اجتماعی، تحکیم و حفظ ارزش های مشترک، ایجاد آرامش و کاستن از تنش های اجتماعی،یکپارچه سازی و تعامل اجتماعی بین افراد اجتماع، ایجاد همدلی اجتماعی، ایجاد احساس تعلق اجتماعی، اجرای نقش های اجتماعی، ایجاد پیوند با خانواده، دوستان و جامعه و نظایر آن کمک می کنند (مک کوئیل، 1389). لذا می توان چنین انگاشت که بسیاری از کارکردها و وظایف تولیدات رسانه ای با شاخص های سلامت اجتماعی پیوند تنگاتنگی دارد.
افراد با داشتن سواد رسانه ای، می توانند از حقوق رسانه ای خود اطلاع یافته و به بهترین نحو از آن دفاع کنند. دفاع از حقوق رسانه ای، استفاده استراتژیک از رسانه های جمعی برای حمایت از تلاش های سازمان دهندگان برای پیشبرد سیاست های سلامت عمومی یا اجتماعی است.
مقوله سلامت زنان بعنوان نیمی از جمعیت که می تواند بعنوان نیرویی فعال، تاثیری مستقیم در پیشرفت و توسعه یک کشور داشته باشد و در چنین شرایطی کنار گذاردن آنان در جامعه، حاصلی جز عقب ماندگی نخواهد داشت، طبعا توجه بیشتری می طلبد، زیرا اگر کودکان، آینده سازان جامعه هستند، زنان نیز پرورش دهنده آن بوده و در واقع این زنان هستند که آینده را می سازند. بنابراین آینده سالم در گرو سلامتی زنان است (فیروز بخت، 1395: 200).
در جامعه ایران، زنان نقش بسزایی در اشتغال و توسعه جامعه دارند و از اینرو پرداختن به مقوله کار زنان و ارتباط آن با مقوله سلامت، امری اجتناب ناپذیر است. از طرفی همانطور که می دانیم سلامت علاوه بر مداخلات پزشکی، به عوامل اجتماعی و اقتصادی دیگر مانند نوع شغل و گروه های شغلی نیز وابسته است. یکی از متغیرهای موثر بر سلامت افراد، حرفه و شغل می باشد که پرداختن به آن حائز اهمیت بوده و جای بحث فراوان دارد. همانطور که می دانیم عوامل شغلی تاثیرگذار بر سلامت می تواند باعث بروز خستگی های شغلی فرد شاغل گشته و این نیز به نوبه خود باعث تاثیرات منفی در سایر زمینه های زندگی، اعم از اجتماعی، فردی و خانوادگی گردد. اگرچه کار، یک منبع مهم برای امرار معاش است و همچنین باعث احراز موقعیت های اجتماعی می شود، در عین حال خستگی و آسیب های ناشی از آن نیز می تواند موجب تحلیل بردن قوای جسمانی و روانی افراد گردد، زیرا محیط کار از محرک های فیزیکی، روانی و اجتماعی تشکیل شده است که هر کدام از این عوامل می توانند باعث کاهش سلامت روان فرد شاغل شوند. از جمله مشکلاتی که می توان در مورد اشتغال زنان نام برد، عبارتنداز: نبود تنوع شغل و تفاوت در پرداخت دستمزد بین زنان و مردان در شرایط مساوی کار، مشکلاتی مثل فشار روانی به مفهوم ایجاد احساسات منفی، تنش، اضطراب، عصبی بودن و همچنین ناراحتی ناشی از ارتباط با همکاران، مشکلات خانوادگی مثل رابطه با همسر و فرزندان. همچنین یکی از عمومی ترین مسائل به ویژه در مشاغل پرمسئولیت و مهم این است که زنان چگونه می توانند مسئولیت های خانوادگی را با کار شدید، دقیق و خسته کننده تطبیق دهند. از طرفی، مشکلات مربوط به محیط کار نیز سوای مشکلات خانه، بر دوش زنان شاغل سنگینی می کند، مشکلاتی مثل رابطه با همکاران، حقوق و مزایا و سرپرستی که در کنار تاهل، بچه داشتن و غیره جزو مسائل قابل بررسی در مورد زنان است. توجه به این موضوعات و اینکه اصولا شغل های خدماتی در ارتباط با انسان خصوصا در مورد زنان، فرسایشی بوده و موجب فشارهای روانی می گردد و فشارهای روانی نیز به نوبه خود می تواند باعث بروز بیماری های روان تنی (زخم معده، زخم های گوارش ، سردرد و غیره)، افسردگی و سایر اختلالات شود، ضرورت پرداختن به موضوعاتی مثل سلامت اجتماعی زنان را نشان می دهد. همچنین باید گفت در جامعه ایران، زنان در بسیاری از شاخص ها در سطحی پایین تر از مردان قرار دارند. در سال 1380، در حالیکه نرخ بیکاری برای مردان 13 درصد بوده، این نرخ برای زنان 5/19 (5/1 برابر مردان) بود. در سنین 24-15، سالگی نرخ بیکاری زنان در سال 1380 تا 41 درصد افزایش نشان داد. شاخص تعداد سال های فقدان سلامت به هنگام تولد برای مردان 9/10 سال و برای زنان 2/13 سال گزارش شده است که وضع نامطلوبی را نشان می دهد. سهم زنان کشور از کل اشتغال نیروی انسانی در سال 1380 فقط 1/15 درصد و سهم آنان در نیروی کار شاغل و بیکار 1/16 درصد بوده است (مرکز مطالعات و تحقیقات زنان، 1382). بنابراین آسیب پذیری سلامت زنان بر اثر عوامل یاد شده، بیشتر است (حدادی و همکاران، 1390).
در تحقیق حاضر می خواهیم بدانیم اولا، میزان سلامت اجتماعی بانوان شاغل در کارخانه های تبریز چقدر است؟ و ثانیا، آیا بین میزان سواد رسانه ای و میزان سلامت اجتماعی بانوان شاغل رابطه معنادار وجود دارد؟
روش پژوهش
پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی است و به لحاظ روش از نوع پژوهش های توصیفی- همبستگی (پیمایشی) است. روش گردآوری داده ها، میدانی و نوع داده ها، کمی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه بانوان شاغل در کارخانجات شونیز و صنایع صبح پارلار آسیای شهر تبریز را دربرمیگیرد. نمونه آماری این تحقیق دقیقا برابر است با جامعه آماری، یعنی از روش تمام شماری استفاده شده است و بین کلیه بانوان شاغل این دو کارخانه، پرسشنامه کتبی توزیع و پر شده است. قابلیت اعتبار پرسشنامه، از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برآورد شده که نهایتا پایایی پرسشنامه سلامت اجتماعی 74/0 و پایایی پرسشنامه سواد رسانه ای 88/0 به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از نرم افزار SPSS و روشهای آمار توصیفی و استنباطی و رگرسیون دو متغیره استفاده شده است.
فرضیه های تحقیق:
1. بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و سلامت اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
2. بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و شکوفایی اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
3. بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و همبستگی یا انطباق اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
4. بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و پذیرش اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
5. بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و مشارکت اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
6. بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و یکپارچگی یا انسجام اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
7. بین سن و سلامت اجتماعی بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
8. سلامت اجتماعی بانوان شاغل، بر حسب وضعیت تاهل آنها متفاوت است.
9. سلامت اجتماعی بانوان شاغل، بر حسب سطح پایگاه اجتماعی آنها متفاوت است.
10. بین سن و سواد رسانه ای بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
11. سواد رسانه ای بانوان شاغل، بر حسب وضعیت تاهل آنها متفاوت است.
12. سواد رسانه ای بانوان شاغل، بر حسب پایگاه اجتماعی آنها متفاوت است.
مدل مفهومی تحقیق
سلامت اجتماعی
|
سن |
سواد رسانه ای |
· شکوفایی اجتماعی · همبستگی یا انطباق اجتماعی · پذیرش اجتماعی · مشارکت اجتماعی · یکپارچگی یا انسجام اجتماعی
|
وضعیت تاهل |
پایگاه اجتماعی-اقتصادی |
یافته های پژوهش
در این بخش جهت تحلیل داده های تحقیق از آمار استنباطی استفاده می شود. آمار استنباطی مشخص میکند که آیا الگوهای توصیف شده در نمونه، کاربردی در مورد جمعیتی که نمونه از آن انتخاب شده دارد یا نه. به صورت صحیحتر، آمار استنباطی ما را قادر به استنباط ویژگیهای جمعیت از روی ویژگیهای نمونه میکند. برای استفاده درست از آزمونهای پارامتری و غیرپارامتری، در ابتدا، قبل از آزمون فرضیهها، نرمال بودن متغیر وابسته تحقیق مورد سنجش قرار گرفت. برای انجام آزمون نرمالیتی از آزمون کولموگروف- اسمیرنف تک نمونه ای استفاده شد. چون سطح معنیداری بدست آمده از 05/0 بزرگتر است، لذا توزیع متغیر وابسته نرمال است. بنابراین، برای آزمون فرضیههای تحقیق از آزمونهای پارامتریک استفاده شد.
جدول (1) خروجی آزمون کولموگروف ـ اسمیرنف متغیرهای اصلی تحقیق
متغیر | میانگین | انحراف معیار | سطح معنی داری |
سلامت اجتماعی | 108.13 | 11.99 | 0.079 |
سواد رسانه ای | 128.86 | 258.613 | 0.929 |
* بین سواد رسانه ای بانوان شاغل با سلامت اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
با توجه به نرمال بودن متغیر وابسته و خطی بودن رابطه بین دو متغیر، از آزمون ضریب همستگی پیرسون جهت سنجش رابطه دو متغیر مذکور استفاده شده است. جدول (2) نشان دهندهی ضریب همبستگی بین میزان سواد رسانه ای و میزان سلامت اجتماعی است.
جدول (2) آزمون ضریب همبستگی پیرسون رابطه سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی بانوان شاغل
متغیر مستقل | متغیر وابسته | مقدار آزمون | سطح معنیداری |
سواد رسانه ای | سلامت اجتماعی | 0.341** | 0.000 |
*P<0/05 **P<0/01
بر اساس اطلاعات جدول 2، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی زنان شاغل 0.341 است و سطح معنی داری بدست آمده 0.000 ، کمتر از 0.01، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه، مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش میزان سلامت اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر، رد و فرض یک، یعنی فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
*بین سواد رسانه ای بانوان شاغل با شکوفایی اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
با توجه به نرمالبودن متغیر وابسته و خطی بودن رابطه بین دو متغیر، از آزمون ضریب همستگی پیرسون جهت سنجش رابطه دو متغیر مذکور استفاده شده است. جدول 3 نشان دهندهی ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و شکوفایی اجتماعی است.
جدول (3) آزمون ضریب همبستگی پیرسون رابطه سواد رسانه ای و شکوفایی اجتماعی بانوان شاغل
متغیر مستقل | متغیر وابسته | مقدار آزمون | سطح معنیداری |
سواد رسانه ای | شکوفایی اجتماعی | 0.206** | 0.003 |
*P<0/05 **P<0/01
بر اساس اطلاعات جدول فوق، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و شکوفایی اجتماعی 0.206 است و سطح معنی داری بدست آمده 0.003 کمتر از 0.01، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش شکوفایی اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر ، و فرض یک، یعنی فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
*بین سواد رسانه ای بانوان شاغل با انطباق اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
با توجه به نرمال بودن متغیر وابسته و خطی بودن رابطه بین دو متغیر، از آزمون ضریب همستگی پیرسون جهت سنجش رابطه دو متغیر مذکور استفاده شده است. جدول 4 نشان دهندهی ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و انطباق اجتماعی است.
جدول (4) آزمون ضریب همبستگی پیرسون رابطه سواد رسانه ای و انطباق اجتماعی بانوان شاغل
متغیر مستقل | متغیر وابسته | مقدار آزمون | سطح معنیداری |
سواد رسانه ای | انطباق اجتماعی | 0.227** | 0.001 |
*P<0/05 **P<0/01
بر اساس اطلاعات جدول فوق، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و انطباق اجتماعی 0.227 و سطح معنی داری بدست آمده 0.001 که کمتر از 0.01 است، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش انطباق اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر، و فرض یک، یعنی فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
*بین سواد رسانه ای بانوان شاغل با پذیرش اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
با توجه به نرمال بودن متغیر وابسته و خطی بودن رابطه بین دو متغیر، از آزمون ضریب همستگی پیرسون جهت سنجش رابطه دو متغیر مذکور استفاده شده است. جدول 5 نشان دهندهی ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و پذیرش اجتماعی است.
جدول (5) آزمون ضریب همبستگی پیرسون رابطه سواد رسانه ای و پذیرش اجتماعی بانوان شاغل
متغیر مستقل | متغیر وابسته | مقدار آزمون | سطح معنیداری |
سواد رسانه ای | پذیرش اجتماعی | 0.329** | 0.000 |
*P<0/05 **P<0/01
بر اساس اطلاعات جدول فوق، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و پذیرش اجتماعی 0.329 ، سطح معنی داری بدست آمده 0.000 ، که کمتر از 0.01 است، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش پذیرش اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر، رد و فرض یک، یعنی فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
*بین سواد رسانه ای بانوان شاغل با مشارکت اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
با توجه به نرمال بودن متغیر وابسته و خطی بودن رابطه بین دو متغیر، از آزمون ضریب همستگی پیرسون جهت سنجش رابطه دو متغیر مذکور استفاده شده است. جدول 6 نشان دهندهی ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و مشارکت اجتماعی است.
جدول (6) آزمون ضریب همبستگی پیرسون سواد رابطه رسانه ای و مشارکت اجتماعی بانوان شاغل
متغیر مستقل | متغیر وابسته | مقدار آزمون | سطح معنیداری |
سواد رسانه ای | مشارکت اجتماعی | 0.007- | 0.918 |
*P<0/05 **P<0/01
بر اساس اطلاعات جدول فوق، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و مشارکت اجتماعی 0.007- و سطح معنی داری بدست آمده از 0.05 بیشـتر است، بنابراین از لحاظ آماری رابطه معنیداری بین سواد رسانه ای و مشارکت اجتماعی وجود ندارد. بنابراين فرض صفر، تائيد و فرض یک، یعنی فرض وجود رابطه ميان دو متغير رد مي گردد.
*بین سواد رسانه ای بانوان شاغل با انسجام اجتماعی آنها رابطه وجود دارد.
با توجه به نرمالبودن متغیر وابسته و خطی بودن رابطه بین دو متغیر، از آزمون ضریب همستگی پیرسون جهت سنجش رابطه دو متغیر مذکور استفاده شده است. جدول 7 نشان دهندهی ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و انسجام اجتماعی است.
جدول 7 آزمون ضریب همبستگی پیرسون رابطه سواد رسانه ای و انسجام اجتماعی بانوان شاغل
متغیر مستقل | متغیر وابسته | مقدار آزمون | سطح معنیداری |
سواد رسانه ای | انسجام اجتماعی | 0.360** | 0.000 |
*P<0/05 **P<0/01
بر اساس اطلاعات جدول فوق، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و انسجام اجتماعی 0.360 و سطح معنی داری بدست آمده 0.000،که کمتر از 0.01 است، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش انسجام اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر ، رد و فرض یک، یعنی فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
*بین سن و سلامت اجتماعی بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
جهت بررسی رابطه بین سن و سلامت اجتماعی پاسخگویان، با توجه به سطح سنجش متغیرها که در سطح ترتیبی و فاصلهای است، از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد.
جدول 8 آزمون تحلیل واریانس یکطرفه رابطه سن و انسجام اجتماعی بانوان شاغل
منبع تغییرات | مجموع مجذورات | درجه آزادی | میانگین مربعات | مقدار F | سطح معنی داری |
واریانس بین گروهی | 1059.515 | 4 | 264.879 | 2.161 | 0.075 |
واریانس درون گروهی | 23899.1 | 195 | 122.56 | ||
واریانس کل | 24958.62 | 199 |
|
مطابق اطلاعات موجود در جدول 8 ، سطح معنیداری بدست آمده از آزمون تحلیل واریانس برای دو متغیر سلامت اجتماعی و سن (2.161= Fو 0.075S=) از 0.05 بزرگتر است، بنابراین میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان برحسب سن آنان، تفاوت معنی داری ندارد. فلذا این فرضیه رد میشود.
*سلامت اجتماعی بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها متفاوت است.
در پرسش نامه پژوهش حاضر، متغیر وضعیت تأهل به چهار مقوله مجرد، متأهل، مطلقه و همسر فوت شده تقسيم شده است، اما گزينه چهارم در ميان پاسخگويان وجود نداشته است و فراواني گزينه مطلقه نيز 12، متأهل 100 و مجرد 88 مورد بوده است. بنابراين در تحليل داده ها، گزينه مطلقه در گزينه مجرد ادغام و وضعيت تأهل به دو گزينه مجرد و متأهل تقليل يافت. براي بررسی این فرضیه، با توجه به سطح سنجش متغیرها، از آزمون تی مستقل استفاده شد. نتایج در جدول 9 آمده است:
جدول 9 مقایسه میزان تفاوت وضعیت تأهل و سلامت اجتماعی
متغیرمستقل | تعداد | میانگین | انحراف استاندارد | اختلاف میانگین | مقدار آزمون t | Df | Sig |
مجرد | 100 | 107.46 | 11.69 | 1.34- | 0.845 | 198 | 0.399 |
متأهل | 100 | 108.8 | 10.69 |
مطابق اطلاعات حاصل از خروجی آزمون t مستقل در جدول فوق، میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان مجرد 107.46 و میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان متأهل 108.8 است. بررسی تفاوت میانگین ها نشان می دهد میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان مجرد به اندازه ی 1.34- کمتر از پاسخگویان متأهل است؛ اما با توجه به اینکه سطح معنیداری بدست آمده از آزمون تی مستقل برای بررسی تفاوت های موجود در سلامت اجتماعی بانوان شاغل، بر حسب وضعیت تاهل آنها 0.399، که از 0.05 بزرگتر است، از این رو به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود ندارد، بنابراین، فرضیه تحقیق رد میشود.
*سلامت اجتماعی بانوان شاغل بر حسب پایگاه اجتماعی-اقتصادی آنها متفاوت است.
با توجه به این که یکی از شروط استفاده از آزمون های پارامتری همچون تی مستقل و تحلیل واریانس، نزدیک بودن توزیع پاسخگویان در مقولات مختلف متغیر به لحاظ تعداد است، ولی در پژوهش حاضر برای متغیر پایگاه اجتماعی اقتصادی (پایین 9، متوسط 107، بالا 84)، این شرط حاصل نشده، لذا براي بررسی این فرضیه، از آزمون کروسکال والیس استفاده شده است.
جدول 10 مقایسه میزان تفاوت پایگاه اجتماعی و سلامت اجتماعی
متغیرمستقل | تعداد | میانگین رتبه ها | مقدار آزمون chi-squre | df | Sig |
پایین | 9 | 108.39 | 0.198 | 2 | 0.906 |
متوسط | 107 | 99.57 | |||
بالا | 84 | 100.85 |
مطابق اطلاعات موجود در جدول 10، سطح معنیداری بدست آمده از آزمون کروسکال والیس برای بررسی تفاوت های موجود در میانگین سلامت اجتماعی بانوان شاغل برحسب پایگاه اجتماعی آنها 0.906 است که به لحاظ آماری تفاوت معنی داری نیست، بنابراین فرضیه تحقیق رد میشود.
*بین سن و سواد رسانه ای بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
جهت بررسی رابطه بین سن و سواد رسانه ای پاسخگویان ، با توجه به سطح سنجش متغیرها که در سطح ترتیبی و فاصلهای است، از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد.
جدول 11 آزمون تحلیل واریانس یکطرفه رابطه سن و سواد رسانه ای
منبع تغییرات | مجموع مجذورات | درجه آزادی | میانگین مربعات | مقدار F | سطح معنی داری |
واریانس بین گروهی | 5372.55 | 4 | 1343.139 | 5.682 | 0.000 |
واریانس درون گروهی | 46091.5 | 195 | 236.367 | ||
واریانس کل | 51464.08 | 199 |
|
مطابق اطلاعات موجود در جدول 11، سطح معنیداری بدست آمده از آزمون تحلیل واریانس برای دو متغیر سواد رسانه ای و سن (5.682F= و 0.000S=) از 0.05 کمتر است، بنابراین میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان برحسب سن آنان ، به نحو معنی دار متفاوت است.
برای اینکه بدانیم بین کدام گروه های سنی تفاوت وجود دارد از آزمون تعقیبی شفه استفاده می کنیم.
جدول 12 آزمون تعقیبی شفه جهت تعیین تفاوت سواد رسانه ای گروههای سنی
سواد رسانه ای کمتر از 25 سال | گروه های سنی | تفاوت میانگین ها | خطای استاندارد | سطح معنی داری |
25-30 سال | 10.174- | 3.12 | *0.035 | |
30-35 سال | 5.95- | 3.61 | 0.608 | |
35-40 سال | 0.22879 | 3.61 | 1 | |
بیشتر از 40 | 3.25 | 3.61 | 0.936 | |
سواد رسانه ای کمتر از 25 -30 | کمتر از 25 سال | 10.17 | 3.12 | *0.035 |
30-35 سال | 4.22 | 3.32 | 0.806 | |
35-40 سال | 10.4 | 3.32 | *0.047 | |
بیشتر از 40 | 13.43 | 3.32 | *0.003 | |
30-35 | کمتر از 25 سال | 5.59 | 3.61 | 0.608 |
25-30 سال | -4.22 | 3.32 | 0.806 | |
35-40 سال | 6.18 | 3.78 | 0.616 | |
بیشتر از 40 | 9.21 | 3.78 | 0.209 | |
35-40 | کمتر از 25 سال | -0. 22 | 3.61 | 1 |
25-30 سال | -10.4 | 3.32 | *0.047 | |
30-35 سال | -6.18 | 3.78 | 0.616 | |
بیشتر از 40 | 3.03 | 3.78 | 0.958 | |
بیشتر از 40 | کمتر از 25 سال | -3.25 | 3.61 | 0.936 |
25-30 سال | -13.43 | 3.32 | *0.003 | |
30-35 سال | -9.21 | 3.78 | 0.209 | |
35-40 سال | -3.03 | 3.78 | 0.958 |
چنانکه در جدول 12 مشاهده می شود بین گروه سنی کمتر از 25 سال و گروه سنی 25 تا 35 سال، بین گروه سنی 25-تا 35 سال، گروه های سنی 35-40 سال و بالاتر از 40 سال از لحاظ سواد رسانه ای، تفاوت معنی داری وجود دارد.
*سواد رسانه ای بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها متفاوت است.
مطابق اطلاعات حاصل از خروجی آزمون t مستقل در جدول 13، میانگین سواد رسانه ای پاسخگویان مجرد 128.09 و میانگین سواد رسانه ای پاسخگویان متأهل 129.63 است، بررسی تفاوت میانگین ها نشان می دهد میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان مجرد به اندازه ی 1.54- کمتر از پاسخگویان متأهل است؛ اما با توجه به اینکه سطح معنیداری بدست آمده از آزمون تی مستقل برای بررسی تفاوت های موجود در سواد رسانه ای بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها 0.5 که از 0.05 بزرگتر است، از این رو به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود ندارد، بنابراین فرضیه تحقیق رد میشود.
جدول 13 مقایسه تفاوت بین وضعیت تأهل و سواد رسانه ای
متغیرمستقل | تعداد | میانگین | انحراف استاندارد | اختلاف میانگین | مقدار آزمونt | df | Sig |
مجرد | 100 | 128.09 | 11.69 | 1.54- | 0.676 | 198 | 0.5 |
متأهل | 100 | 129.63 | 10.69 |
*سواد رسانه ای بانوان شاغل بر حسب پایگاه اجتماعی آنها متفاوت است.
مطابق اطلاعات موجود در جدول 14، سطح معنیداری بدست آمده از آزمون کروسکال والیس برای بررسی تفاوت های موجود در سواد رسانه ای بانوان شاغل برحسب پایگاه اجتماعی آنها 0.419 است که به لحاظ آماری، این فرضیه تحقیق رد میشود.
جدول 14 مقایسه میزان تفاوت بین پایگاه اجتماعی و سواد رسانه ای
متغیرمستقل | تعداد | میانگین رتبه ها | مقدار آزمون chi-squre | df | Sig |
پایین | 9 | 80.50 | 1.74 | 2 | 0.419 |
متوسط | 107 | 104.35 | |||
بالا | 84 | 97.74 |
*تحلیل رگرسیون خطی ساده ( دو متغیره)
از رگرسیون برای شناخت همبستگی بین دو یا چند متغیر و نیز برای پیشبینی استفاده میشود( ساروخانی، 1388: 161) رگرسیون خطی یکی از تکنیکهای پیچیده آماری برای دادههایی است که معمولاً در سطح سنجش فاصلهای می باشند. رگرسیون خطی ساده به پیش بینی مقدار یک متغیر وابسته بر اساس مقدار یک متغیر مستقل میپردازد( حبیب پور، 1388: 480).
به منظور انجام رگرسیون خطی بین دو متغیر، ابتدا پیش فرض های رگرسیونی مورد بررسی قرار می گیرند که این پیش فرض ها شامل مواردی است از قبیل: خطی بودن رابطه بین متغیر مستقل و وابسته، نرمال بودن متغیر وابسته، مستقل بودن باقیمانده خطاها از هم، استفاده از آماره دوربین واتسن و بالاخره آخرین فرض این که آیا واریانس خطاها ثابت است یا نه؟ ( شارعپور، 1388: 11). جدول 15 ضرایب رگرسیونی ساده را برای متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق نشان میدهد.
جدول 15 مدل رگرسیونی متغیر مستقل برای تبین سلامت اجتماعی
مدل | ضریب همبستگی چندگانه (R) | مربع ضریب همبستگی چندگانه یا ضریب تعیین (R Square) | ضریب تعیین تعدیل شده (Adjusted R Square) | مقدارF | سطح معنیداری (Sig) | ضریب تاثیر استاندارد Beta | مقدار T | سطح معنی داری Sig |
سواد رسانه ای | 0.341 | 0.116 | 0.112 | 26.045 | 0.000 | 0.341 | 5.103 | 0.000 |
با توجه به نتایج جدول فوق، ضریب همبستگی چندگانه0.341، مجذور ضریب همبستگی چندگانه0.116 و ضریب تعیین تعدیل شده 0.112 است که نشان می دهد متغیر سواد رسانه ای، 11.2 درصد تغییرات متغیر وابسته (سلامت اجتماعی) را توانسته تبیین کند و 88.8 درصد تغییرات باقی مانده، متأثر از عوامل و متغیرهایی است که در تحقیق حاضر، مدنظر نبوده اند. براساس ضریب تأثیر استاندارد (Beta) ، متغیر سواد رسانه ای حدود 34.1 درصد بر میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل تأثیر دارد؛ یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر سواد رسانه ای، میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل به مقدار 0.341 انحراف استاندارد افزایش می یابد.
بحث و نتیجه گیری
همانطور که از عنوان بر می آید، این پژوهش سعی کرده است رابطه میزان سلامت اجتماعی را با میزان سواد رسانه ای در بین بانوان شاغل با پشتوانه نظریات مطرح در دو حوزه به محک آزمون بگذارد. طبق نظر کامبز و شاو، تنها رسانه ها می توانند با برجسته کردن رويدادهاي خاص، در ذهن مخاطبان تاثیر گذار باشند (سورین و تانکارد، 1384 : 326). هربرت شیلر می گوید چنانچه امروزه اعضاي بسياري از خانواده ها نه تنها براي استفاده از راديو، تلويزيون و روزنامه (که روزي نماد ارتباط با جهان بود) رغبتي نشان نميدهند، بلکه حتي سعي می کنند از طريق اينترنت، شبکه های ماهواره اي و تلويزيون های کابلي، ارتباطات درون مرزی و برون مرزی خود را بسط دهند. استفاده از ماهواره و اينترنت موجب شده که تجربه روابط بين فرهنگي با ارزا نترين هزينه، عملي شده و استفاده از اين شبکه ها در سطحي فزاينده تسهيل شود، غافل از اينکه گسترش تمامي اين ارتباطهاي شفاهي موجب افزايش تناقض ها در روابط انساني می شود و جالبتر اينکه در اين دنياي شفاف اطلاعات، به دليل کاهش تعامل های رودررو، انسانها بسيار کمتر از گذشته قادر به درک نيازهاي يکديگر می شوند. در همين راستا، رسانه های ملي با تبليغاتي سرسام آور در جهت افزايش نيازهاي کاذب انسان نقشي اساسي ايفا می کنند و اين مسئله، يک جريان کاملاً جهتدار در راستاي شکوفايي اقتصاد فراملي تلقي ميشود.
· فرضیه اول: بین سلامت اجتماعی بانوان شاغل و سواد رسانه ای آنها رابطه وجود دارد. ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و سلامت اجتماعی زنان شاغل 0.341 است و سطح معنی داری بدست آمده 0.000 ، کمتر از 0.01، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم جهت است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش سلامت اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر ، فرض عدم رابطه رد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد. پس فرضیه ما تایید می شود.
· فرضیه دوم: بین شکوفایی اجتماعی بانوان شاغل و سواد رسانه ای آنها رابطه وجود دارد. طبق نتایجی که در تحلیل آماری بدست آمد، ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و شکوفایی اجتماعی 0.206 است و سطح معنی داری بدست آمده 0.003 کمتر از 0.01، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش شکوفایی اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر ، فرض عدم رابطه رد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
· فرضیه سوم: بین انطباق اجتماعی بانوان شاغل و سواد رسانه ای آنها رابطه وجود دارد. طبق یافته های تحقیق ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و انطباق اجتماعی 0.227 و سطح معنی داری بدست آمده 0.001 است که کمتر از 0.01 ، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش انطباق اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر، فرض عدم رابطه رد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
· فرضیه چهارم: : بین میزان پذیرش اجتماعی بانوان شاغل و سواد رسانه ای آنها رابطه وجود دارد. یافته های تحقیق نشان می دهد ضریب همبستگی بین میزان سواد رسانه ای و میزان پذیرش اجتماعی 0.329 سطح معنی داری بدست آمده 0.000 ، که کمتر از 0.01 است، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش پذیرش اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر، فرض عدم رابطه رد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
· فرضیه پنجم : بین مشارکت اجتماعی بانوان شاغل و سواد رسانه ای آنها رابطه وجود ندارد. ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و مشارکت اجتماعی 0.007- ، سطح معنی داری بدست آمده از 0.05 بیشـتر است، از لحاظ آماری رابطه معنیداری بین میزان سواد رسانه ای و میزان مشارکت اجتماعی وجود ندارد. بنابراين فرض صفر ، فرض عدم رابطه تائيد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير رد مي گردد.
· فرضیه ششم: بین انسجام اجتماعی بانوان شاغل و سواد رسانه ای آنها رابطه وجود ندارد. ضریب همبستگی بین سواد رسانه ای و انسجام اجتماعی 0.360 و سطح معنی داری بدست آمده 0.000،که کمتر از 0.01 است، بنابراین با اطمینان 99 درصد میتوان گفت بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. جهت این رابطه مثبت و مستقیم است و می توان نتیجه گرفت افزایش سواد رسانه ای پاسخگویان منجر به افزایش میزان انسجام اجتماعی آنان میشود. بنابراين فرض صفر ، فرض عدم رابطه رد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد.
· فرضیه هفتم: بین سن و سلامت اجتماعی بانوان شاغل رابطه وجود ندارد. میزان ضریب همبستگی اسپیرمن بین سن و سلامت اجتماعی 0.108- و سطح معنی داری بدست آمده از 0.05 بیشتر است، بنابراین از لحاظ آماری رابطه معنیداری بین میزان سن و میزان سلامت اجتماعی وجود ندارد. بنابراين فرض صفر ، فرض عدم رابطه تائيد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير رد مي گردد. یعنی بین سن و سلامت اجتماعی بانوان شاغل رابطه معناداری وجود ندارد. فیروز راد، فاطمه محمدزاده، حمیده محمدزاده در پاییز و زمستان 1394 در مقاله ای به بررسی رابطه دینداری با سلامت اجتماعی دانشجویان پرداخته اند. ضریب همبستگی بین دو متغیر سن و سلامت اجتماعی در این تحقیق 044/0 می باشد. با توجه به اینکه سطح معناداری بدست آمده 427/0 از 05/0 بیشتر است، بنابراین در این پژوهش نیز دو متغیر دارای رابطه معنادار نمی باشند.
· فرضیه هشتم: سلامت اجتماعی بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها متفاوت نیست. اطلاعات حاصل از خروجی آزمون t مستقل نشان می دهد میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان مجرد 107.46 و میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان متأهل 108.8 است و بررسی تفاوت میانگین ها نشان داد که میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان مجرد به اندازه ی 1.34- کمتر از پاسخگویان متأهل است؛ اما با توجه به اینکه سطح معنیداری بدست آمده از آزمون تی مستقل برای بررسی تفاوت های موجود در سلامت اجتماعی بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها 0.399، که از 0.05 بزرگتر است، از این رو به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود ندارد، بنابراین این فرضیه تحقیق رد میشود. یعنی بین سلامت اجتماعی بانوان شاغل و وضعیت تاهل آنها رابطه معناداری وجود ندارد. در تحقیق رابطه دینداری و سلامت اجتماعی، بین دو متغیر وضعیت تاهل و سلامت اجتماعی رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین در تحقیق بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تاکید بر شبکه های اجتماعی که توسط پریسا حاتمی در سال 1389 تدوین شده، بین این دو متغیر رابطه معنادار برقرار است.
· فرضیه نهم: سلامت اجتماعی بانوان شاغل بر حسب پایگاه اجتماعی آنها متفاوت نیست. سطح معنیداری بدست آمده از آزمون کروسکال والیس برای بررسی تفاوت های موجود در سلامت اجتماعی بانوان شاغل برحسب پایگاه اجتماعی آنها 0.906 است که به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود ندارد، بنابراین این فرضیه تحقیق رد میشود. یعنی بین سلامت اجتماعی بانوان شاغل و پایگاه اجتماعی آنها رابطه معناداری وجود ندارد. در تحقیق رابطه دینداری و سلامت اجتماعی نیز بین دو متغیر پایگاه اجتماعی بعنوان متغیر مستقل و سلامت اجتماعی بعنوان متغیر وابسته رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین در تحقیق "بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تاکید بر شبکه های اجتماعی (پایان نامه کارشناسی ارشد) " در سال بین دو متغیر سلامت اجتماعی و پایگاه اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد.
· فرضیه دهم: بین سن و سواد رسانه ای بانوان شاغل رابطه وجود دارد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که ضریب همبستگی بین سن و سواد رسانه ای 0.168- و جهت این رابطه منفی و معکوس است. از آنجا که سطح معنی داری بدست آمده 0.018 که کمتر از 0.05 است، میتوان گفت با اطمینان 95 درصد بین دو متغیر مورد بررسی از لحاظ آماری رابطه معنیداری برقرار است. بنابراين فرض صفر ، فرض عدم رابطه رد و فرض یک، فرض وجود رابطه ميان دو متغير تائيد مي گردد. در تحقیقی با عنوان ارزیابی سواد رسانه ای دانشجویان و دانش آموزان شهر تهران که توسط سفر سلیمان و همکاران انجام شده رابطه این دو متغیر بررسی شده است، آزمون تحلیل واریانس یک طرفه این پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین سن و سواد رسانه ای وجود دارد و می توان تایید کرد که با افزایش سن، سطح سواد رسانه ای نیز افزایش می یابد. اما در تحقیقی که با عنوان ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺳﻮادرﺳﺎﻧﻪاي داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﻤﺎﻟﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ توسط مهناز شجاعی و مهناز امیرپور انجام گرفته، بین سن و سواد رسانه ای رابطه معنادار وجود ندارد.
· فرضیه یازدهم: سواد رسانه ای بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها متفاوت نیست. طبق اطلاعات حاصل از خروجی آزمون t مستقل، میانگین سواد رسانه ای پاسخگویان مجرد 128.09 و میانگین سواد رسانه ای پاسخگویان متأهل 129.63 است ، بررسی تفاوت میانگین ها نشان داد که میانگین سلامت اجتماعی پاسخگویان مجرد به اندازه ی 1.54- کمتر از پاسخگویان متأهل است؛ اما با توجه به اینکه سطح معنیداری بدست آمده از آزمون تی مستقل برای بررسی تفاوت های موجود در سواد رسانه ای بانوان شاغل بر حسب وضعیت تاهل آنها 0.5 که از 0.05 بزرگتر است، از این رو به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود ندارد بنابراین این فرضیه تحقیق رد میشود. یعنی بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و وضعیت تاهل آنها رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین در پژوهشی که توسط محمد عباسی قادی و زینب سید میرخوندی، تحت عنوان سواد رسانه ای مخاطبان رسانه های نوشتاری شهر تهران انجام گرفته، بین دو متغیر سواد رسانه ای و پایگاه اجتماعی رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین در تحقیقی که توسط مهناز شجاعی و مهناز امیرپور به ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺳﻮادرﺳﺎﻧﻪاي داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ﺷﻤﺎﻟﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ پرداخته شده، بین وضعیت تاهل و سواد رسانه ای رابطه معنادار وجود ندارد.
· فرضیه دوازدهم: سواد رسانه ای بانوان شاغل بر حسب پایگاه اجتماعی آنها متفاوت نیست. سطح معنیداری بدست آمده از آزمون کروسکال والیس برای بررسی تفاوت های موجود در سواد رسانه ای بانوان شاغل برحسب پایگاه اجتماعی آنها 0.419 است که به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود ندارد بنابراین این فرضیه تحقیق رد میشود. یعنی بین سواد رسانه ای بانوان شاغل و پایگاه اجتماعی آنها رابطه معناداری وجود ندارد.
در این مطالعه، رابطه سواد رسانه ای با هر یک از شاخص های سلامت اجتماعی (شکوفایی اجتماعی، همبستگی اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی) به جز شاخص مشارکت اجتماعی، معنی دار بوده و فرضیات تحقیق در این موارد تایید شده است. اما رابطه معنی داری بین متغیر های پیش بین (سن، وضعیت تاهل و پایگاه اجتماعی) و سلامت اجتماعی وجود ندارد. همچنین بین سن و سطح سواد رسانه ای رابطه معنادار برقرار است. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون خطی دو متغیره حاکی از آن است که متغیر سواد رسانه ای 11.2 درصد تغییرات متغیر وابسته (سلامت اجتماعی) را توانسته تبیین کند و 88.8 درصد تغییرات باقی مانده متأثر از عوامل و متغیرهایی است که در تحقیق حاضر مدنظر نبوده اند. همینطور متغیر سواد رسانه ای حدود 34.1 درصد بر میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل تأثیر دارد؛ یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر سواد رسانه ای، میزان سلامت اجتماعی زنان شاغل به مقدار 0.341 انحراف استاندارد افزایش می یابد. بنابراین، بطور کلی می توان نتیجه گرفت که بین سلامت اجتماعی و سواد رسانه ای بانوان شاغل رابطه وجود دارد.
منابع
حاتمی، پ. (1389). بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان با تاکید بر شبکه های اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی.
حدادی. م.، کلدی. ع.، سجادی. ح و صالحی، م. (1390). ارتباط رده شغلی و سلامت روان در زنان شاغل. فصلنامه علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 40، ص 2.
راد، ف.، محمدزاده، ف.، محمدزاده، ح. (1394). دین و سلامت اجتماعی: بررسی رابطه دینداری با سلامت اجتماعی. مجله فصلنامه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال دوازدهم، شماره ص 137-168.
رسولی، م. (1382). بررسی مولفه های سبک زندگی در تبلیغات تجاری تلویزیون. رساله دکتری، رشته علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. تهران.
رسولی، م.، پاک طینت، د. (1390). بررسی نقش رسانه های جمعی در شکل گیری سرمایه اجتماعی در بین شهروندان شهر یزد. فصلنامه ارتباطات، سال اول ، شماره اول.
ساعی، م. رسانه ها و سلامت اجتماعی. (1391)؛ Available at: http://msaei.blogfa.com
سلیمان، س.، خسروی، ف.، حداد، ز (1392). ارزیابی سواد رسانه ای دانشجویان و دانش آموزان شهر تهران، مجله جهانی رسانه، دوره 8، شماره 2، شماره پیاپی 16، پاییز و زمستان، صص 74-52.
سورین، و.، تانکارد، ج. (1384). نظریه های ارتباطات. ترجمه علیرضا دهقان، انتشارات دانشگاه تهران.
شجاعی، م.، امیرپور، م. (1391). بررسی وضعیت سواد رسانه ای دانشجویان خراسان شمالی در جامعه اطلاعاتی. فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال سوم، شماره هفتم، ص 43-56.
فاضلیان دهکردی، م.، محمدی، ا. (1394). بررسی تاثیر سواد رسانه ای بر مصرف کالاهای فرهنگی زنان 15-39 سال. کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی. تهران.
فدایی مهربانی، م. (1386). شهرنشینی، رسانه و سلامت اجتماعی (نقش رسانه های جوامع در حال گذار در سلامت اجتماعی شهروندان). فصلنامه پژوهش های ارتباطی، شماره 49.
فیروز بخت، م.، ریاحی، م.، تیرگر، آ. (1395). بررسی عوامل موثر بر سلامت اجتماعی زنان: یک مطالعه مروری در مجلات فارسی. مجله مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دوره 4، شماره 3، ص 190-200.
قاسمي، ط. (1385). سواد رسانه‌اي رويكردي جديد به نظارت، فصلنامه رسانه، ص 97.
مک کوئیل، د. (1389). درآمدی بر نظریه های ارتباطات جمعی، ترجمهی: پرویز اجلالی، تهران، نشر مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها. تهران.
مک کوییل، د. (1385). مخاطب شناسی. ترجمه مهدی منتظر قائم، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
مک کوییل، د. (1380). درآمدی بر نظریه های ارتباط جمعی. ترجمه پرویز اجلالی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
نیکو، سعیدیان، سرکیسیان و شیخ. (1381). شناخت مخاطب تلویزیون با رویکرد استفاده و رضامندی. تهران، انتشارات سروش.
Choi, D., Yoo, W., Noh, Gh., Park, K. (2017). The impact of social media on risk perceptions during the MERS outbreak in South Korea. Copmputers in human behavior 72 (2017) 422-431.
Keyes, C.M., Shapiro, A (2004). Social Well-Being in the U.S: A Descriptive Epidemology. In orvill Brim, Carol D. Ryff & Ronald C. Kessler (Eds), Healthing Are you? A National Study of Well-being of Midlife. University of Chicago Press.
Larrieta-Rubin de Celis, I., Fernandez de Bobadilla-Guemez, S., Alonso-Almeida, M.M., Velasco-Balmaseda, E. (2016). Women's Occupational Health and Safety Management: An Issue for Corporate Social Responsibility. Safety Science 91 (2017) 61-70.
Rahman, M., Curtis, S., Chakraborty, N., Jamil, K. (2017). Womwn's Television Watching and Reproductive Health Behavior in Bangladesh. SSM – Population Health 3 (2017) 525-533.
Wei, L., Gao, F., (2016). Socila Media, Social Integration and Subjective Well-being among New Urban Migrants in China. Telematics and Informatics (2016)
[1] Social Well-being
[2] Anomic
[3] Keyes
