مطالعه کمّی و کیفی نقش ایوان در خانه‌های سنتی و احیاء آن در کالبد تراس‌ ( مطالعه موردی: آپارتمان‌های میان مرتبه شهر تهران )

محورهای موضوعی : معماری

محمد علی خانمحمدی ¹ (استادیار گروه آموزشی معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران.)
سیروان عظیمی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش مسکن، دانشگاه علم و صنعت ایران)
یاسر رحمانیانی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش مسکن، دانشگاه علم و صنعت ایران.)
مختار حسینی ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه تهران.)

تاریخ دریافت : 1392/11/14 تاریخ پذیرش : 1393/11/13 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: آپارتمان, خانه, فضاهای چند عملکردی, احیاء ایوان, تراس,

چکیده مقاله :

گرچه روزگاری، خانه تلفیقی‌ بود از فضاهای متنوع با کیفیت‌های مختلف مانند؛ اتاق، حیاط، ایوان، رواق و مهتابی، که می‌توانستند به خوبی جوابگوی نیازهای عملکردی و روانی آدمی بوده و بر غنای معماری بیفزایند. اما امروزه با حذف حیاط و ایوان در طراحی واحدهای آپارتمانی و جایگزین کردن آنها با تراس‌های نامناسب، کارایی کیفی مسکن کاهش یافته‌است. هدف این پژوهش احیای ایوان‌های پیشین، در قالب تراس است. این پژوهش کیفی- تفسیری با استفاده از پرسش‌نامه، مصاحبه و مطالعه موردی، در پی یافتن پاسخ این پرسش است که چگونه می‌توان با مکانیابی صحیح، ابعاد بهینه و رعایت اصول طراحی، تراس را به عنوان یک فضای زنده، کارامد، چند عملکردی و کیفی در طراحی واحدهای آپارتمانی جدید در نظر‌گرفت. و اثبات می‎کند با اتخاذ راهکارهای مناسب طراحی، تراس می‌تواند عملکرد حیاط، نشیمن، غذا خوری، فضای خواب، مطبخ، جای بازی بچه ها و عامل ارتباطی با طبیعت را در بطن خود داشته باشد.

چکیده انگلیسی:

Nowadays the population growth and immigration caused expansion of cities a great concern in many ways, such asconstruction of new cities, vertical expansion of cities and residential complexes and rapid growth of apartments in largescales. The house which is the main part of the city once was a fusion of diverse spaces with quality and functionalitysuch as room, yard, Ivan, porch or terrace which could respond the functional and psychological needs of humans andthe architectural richness and improving the quality of life. For example indeed the residents integrated themselvesinto the space through making physical or visual connection between Ivan and yard and this will improve the quality oflife. Nowadays, due to removal of the yard and Ivan in apartment designs and its replacement with improper terraces(balcony), the efficiency of housing quality has decreased, and because this sort of imported housing is not in harmonywith its unique residents in many aspects such as privacy and possessing good perspective, therefore, the residentsliterally do not reside in them but accustomed to this type of living. In order to make living in the apartments harmoniousand compatible with that traditional and independent housing and also reduce its unfavorable agents, this study aimsto explore the role of frontal Ivan of the traditional and vernacular architecture and its revival in terrace format intoday’s apartment as a potential possibility of today’s life. This qualitative-interpretative investigation used the correlationmethod and used questionnaires, interviews and case studies to gather the data. The main question of this study isas follows: How we can make terrace as a living space, efficient, multi-functional and qualitative with correct location,optimum size and design principles? And what are the new solutions for adapting to unfavorable agents of terrace andholistic integration in one alternative for designing of terrace? The Results of analyzing 100 questionnaires and surveyof 400 terraces in three to five story apartments in Tehran are presented as the findings about determining of theappropriate and effective factors, the logic of establishment and effective principles of quality of which are the followings:designing overall windows between terrace and living room with zero O.K.B in order to reconciliation these two spacesin particular cases for enhancing living space and improvisation external windows for terrace in order to completethe above notion and also active using of it in cold days. Considering at least 2.5 meters depth for terrace in order tocreate a multifunctional place as a place for living, sleeping, dining, kids’ game and the possibility of planting flowersaiming at promoting the internal view and perspective, and also a connection with nature, empowering connection withgreen environment and the obviation of deprivation issue; that is a place capable of reviving Ivan and yard in smallerscales and new format. For ordering spare utensils and foodstuff, a cupboard should be installed in order to avoid visualdisarray of the building’s appearance as well as avoiding these appliances to get dirty.... Keywords: Apartments, Ivan, Housing Quality, Multi-Functional, Terrace

منابع و مأخذ:

1. آریان پور کاشانی، منوچهر.( 1383). فرهنگ جامع پیشرو آریان پور. تهران: نشرالکترونیکی و اطلاع رسانی جهان رایانه.


2. اسلامی، سید غلامرضا: ایروانی، هوتن. (1387). تراکم ساختمانی و توسعه درون زا، نمونه موردی شهر اصفهان. هویت شهر، 3، 3-11.


3. اردلان، نادر و بختیار، لاله.( 1382). حس وحدت.( حمید شاهرخ، مترجم). تهران: نشر خاک.


4. بییر، آن. آر. و هیگینز، کاترین.( 1381). برنامه ریزی محیطی برای توسعه زمین.( سید حسین بحرینی و کیوان کریمی، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.( نشر اثر اصلی 2000).


5. پاکزاد، جهانشاه.( 1386). مقالاتی در باب مفاهیم معماری و طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.


6. پوردیهیمی، شهرام.( 1390). فرهنگ و مسکن. فصل نامه مسکن و محیط روستا، شماره 134. ص 3 – 18.


7. پیرنیا، محمد کریم.( 1387). سبک شناسی معماری ایرانی.( تدوین غلامحسین معماریان). تهران: سروش دانش.


8. جوادی، آسیه.( 1363). معماری ایران به قلم 33 پژوهشگر. تهران: نشر مجدد.


9. حبیبی، سید محسن.( 1383). از شار تا شهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


10. حسینی، سید باقر: حیدری، مهتاب.( 1387). تغییر کالبد مسکن روش مستقیمی در توسعه کالبد بافت فرسوده. فصل نامه معمار و ساختمان. 46- 52.[L1] 


11. دفتر مقررات ملی ساختمان.( 1384).مبحث دوم مقررات ملی ساختمان: نظامات اداری. تهران: انتشارات نشر توسعه ایران.


12. دفتر مقررات ملی ساختمان.( 1392).مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان: الزامات عمومی ساختمان. تهران: انتشارات نشر توسعه ایران.


13. دهخدا، علی اکبر.( 1324).  لغت نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


14. دی. ک. چینگ، فرانسیس.( 1379). فرهنگ تصویری معماری.( محمد احمدی نژاد، مترجم). تهران: نشر خاک.( نشر اثر اصلی 1997).


15. رفیعی سرشکی، بیژن: رفیع زاده، ندا: رنجبرکرمانی، علی محمد.( 1382). فرهنگ مهرازی( معماری)ایران. تهران: چاپخانه مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.


16. سجادی  قائم مقامی، پروین السادات: پوردیهیمی، شهرام: ضرعامی، اسماعیل.( 1389). اصول پایداری در مجتمع های مسکونی. دو فصل نامه­ی صفه. شماره 51، 103- 118.


17. سرتیپی پور، محسن.( 1390). پدیدار شناسی مسکن روستا.  فصل نامه مسکن و محیط روستا، شماره 133، 3- 14.


18. نوربرگ شولتز، کریستیان.( 1392 ). مفهوم سکونت.( امیر یار احمدی، مترجم). تهران: نشر آگه.( نشر اثر اصلی 1941).


19. شیرازیان، محمد حسین؛ حسینی، سید باقر؛ و نوروزیان ملکی، سعید. (1391). مطالعه تطبیقی جداره­های خارجی در ساختمان­های مسکونی تهران با روش تحلیل سلسله مراتبی. هویت شهر. 18، 61-70.


20. شیعه، اسماعیل.( 1384). با شهر و منطقه در ایران. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.


21. صارمی، علی اکبر: رادمهر، تقی زاده.( 1376). ارزش های پایدار در معماری ایران؛ تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی


22. عمید، حسن.( 1342). فرهنگ عمید؛ تهران: انتشارات جاویدان.


23. محمد مرادی، اصغر.( 1374). مجموعه مقالات تاریخ معماری و شهر سازی ایران.( جلد اول). تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.


24. محمودی، عبدالله.( 1384). بازنگری اهمیت ایوان در خانه­های سنتی( با نگاه ویژه به بم). فصل نامه هنرهای زیبا، شماره 22، 53- 62.


25. معین، محمد.( 1353). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.


26. نائینی، فرشته.( 1381). حیات در حیاط (حیاط در خانه های سنتی ایران). تهران: نشر نزهت.

27. Big. (2013). Retrieved May, 2013, from http://www. Big. Dk/ projects/ dong

1. Gecomuseum (2013). Retrieved May, 2013, from http//www. Gecomuseum. Com/ index. Phpoption= com_ content&task= view&id= 75


2. Kim, Gon  &  Tai Kim, jeong.( 2010).  Luminous impact of balcony floor at atrium spaces with different well geometries. Building and Environment .


3. Long man dictionary.( 2008). Pearson education.


4.   Towers ،G.) 2005). An introduction to urban housing desing at home in the city. Elsevier