تأمّلی بر آثار اعتراض به آرای داوری‏های خارجی و بین ‏المللی و موارد ابطال آن در نظام حقوقی ایران و اسناد بین ‏المللی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

مجتبی زاهدیان ¹ , احسان بزمی مایوان ²

1 - استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق ، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و زبان‌های خارجه، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول): [e-mail]
2 - 2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و زبان‌های خارجه، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/01/05 تاریخ پذیرش : 1401/04/06 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: اعتراض, محاکم ملّی, ابطال, بطلان, داوری,

چکیده مقاله :

در دهه های اخیر، داوری به عنوان روشی کارآمد به منظور فیصله ی مسالمت آمیز اختلافات بین المللی مطرح گردیده است. با این وجود، سیطره و نظارت محاکم ملّی بر فرآیند داوری و همچنین رأی صادره از جانب آن، کماکان به قوت خویش باقی است. به رسمیت شناخته شدن حق اعتراض به رأی داور در اسناد بین المللی همچون کنوانسیون داوری ایکسید و قانون داوریِ تجاریِ بین المللی در نظام حقوقی ایران، مهمترین جلوه ی نظارت محاکم ملّی بر فرآیند داوری است؛ اگرچه حمایت بایسته از جریان داوری، ایجاب می نماید که جهات اعتراض، تا حد امکان، حداقلی باشد. با درنظرگرفتن درخواست تجدیدنظر از رأی داور و درخواست ابطال آن به عنوان مهمترین مصادیق اعتراض به آرای داوری های خارجی و بین المللی، تبیین و ارزیابی آثار مترتّب بر آنها، اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. مطالعه توصیفی - تحلیلی موضوع مزبور، مؤیّد آن است که مداخله ی غیرماهویِ محاکم ملّی و همچنین عدم اجرای فراسرزمینیِ رأی داوریِ ابطال شده از مهم ترین آثار مترتّب بر اعتراض به آرای داوریِ خارجی و بین المللی است. درخصوص جهات (موارد) ابطال آرای داوری های خارجی و بین المللی نیز بایستی گفت که توسعه جهات مزبور در نظام حقوقی ایران - که در قالب موارد ابطال و بطلان رأی در قانون داوریِ تجاریِ بین المللی منعکس گردیده است - تهدیدی جدی در راستای توسعه بهینه داوری و نهادینه ساختن آن در عرصه روابط اجتماعی، اقتصادی و بین المللی است که عزم بایسته قانونگذار کشور به منظور انجام اصلاحات در این تأسیس حقوقی را اقتضاء می نماید.

چکیده انگلیسی:

In recent decades, arbitration has emerged as an effective method for the peaceful settlement of international disputes. However, the dominance of national courts over the arbitration process, as well as its rulings, remains strong. Recognition of the right to challenge the arbitrator's award in international instruments such as the ICSID Arbitration Convention and the International Commercial Arbitration Law in the Iranian legal system is the most important manifestation of national courts' oversight of the arbitration process; However, support for the arbitration process requires that the grounds for objection be as minimal as possible. Explaining Evaluating the effects on them seems inevitable. The descriptive-analytical study of this issue confirms that the non-substantial intervention of the national courts as well as the non-extraterritorial implementation of the annulled arbitral award are the most important effects on the objection to foreign and international arbitral awards. Regarding the aspects (cases) of annulment of foreign and international arbitrations, it should be said that the development of these aspects in the Iranian legal system - which is reflected in the cases of annulment and invalidity of the award in the International Commercial Arbitration Law - is a serious threat to development. Optimal arbitration and its institutionalization in the field of social, economic and international relations, which requires the determination of the country's legislator to make reforms in this legal establishment.