شروط محدودکننده و ساقط کننده مسوولیت بیمه گر در بیمه مضاعف (با تاکید بر حقوق انگلیس)

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

زهرا بختیاری ¹ (دانشجوی دوره دکتری تخصصی رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق ,الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران[e-mail])
محسن ایزانلو ² (دانشیار، گروه حقوق اسلامی و خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.( استاد راهنما و نویسنده مسئول): [e-mail])
غلامعلی سیفی زیناب ³ (استادیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.( استاد مشاور)[e-mail])
منصور امینی ⁴ (دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. (استاد مشاور): [e-mail])

تاریخ دریافت : 1399/02/27 تاریخ پذیرش : 1399/02/27 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: بیمه مضاعف, شرط فرار, شرط مازاد, شرط تناسب, استرداد حق بیمه,

چکیده مقاله :

در بیمه‌های اموال یا مسؤولیت، بیمه‌گذار ممکن است برای خطر واحد، موضوع واحد و مدت زمان واحد بیش از یک بیمه نامه اخذ کند و به موجب همۀ آنها مطالبۀ خسارت نماید، این نوع بیمه، بیمه مضاعف نامیده می‌شود. در نظام حقوقی کامن لا، اینکه بیمه‌گذار چند بیمه نامه اخذ کند، کاملاً قانونی است اما به موجب قانون بیمه ایران، بیمه مضاعف به دلیل تقابل آن با اصل منع دارا شدن غیر عادلانه و اصل غرامت و حسن نیت منع شده است. در نظام کامن لا در قراردادهای بیمه، شروطی مانند شرط فرار، شرط تناسب و شرط مازاد درج می‌شود، که در صورت وجود بیمه نامه دیگر، دریافت خسارت را محدود کند، علت درج این شروط در قراردادها، جلوگیری از تقلب و دارا شدن ناعادلانۀ بیمه‌گذار است که در نتیجه باعث می‌شود، بیمه‌گذار نتواند بیش از خساراتی را که متحمل شده دریافت کند. در مواردی که بیمه گران مطابق شروط قراردادی، مسؤولیت خود را در پرداخت مستثنی یا محدود می‌کنند، بیمه‌گذار حق دارد، مازاد حق بیمه ای را که فراتر از میزان مسؤولیت نهایی هر بیمه‌گر پرداخته است، در موارد بیمه مضاعف مسترد کند.