بررسی تطبیقی ماهیت وآثار شبهات رافع مجازات در فقه، نظام کیفری ایران و آمریکا
محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفریهادی رهبری 1 , علی صفاری 2 , سید مصطفی محقق داماد 3 , محمد آشوری 4 , محمد علی مهدوی ثابت 5
1 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران. hadirahbari.law@gmail.com
2 - استادیارگروه حقوق دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. (استاد راهنما و نویسنده مسئول): alisaffary2020@gmail.com
3 - استاد گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. (استاد راهنمای دوم): mdamad@ias.ac.ir
4 - استاد گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (استاد مشاور): m-ashouri@srbiau.ac.ir
5 - استادیارگروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (استاد مشاور): m-mahdavisabet@srbiau.ac.ir
کلید واژه: قاعده درا, شبهه حکمی, شبهه موضوعی, سقوط مجازات, مسئولیت کیفری,
چکیده مقاله :
یکی ازموانع تحقق جرم و مسئولیت کیفری، وجود شبهات حکمی و موضوعی نزد متهم ونیزشبهات قاضی دراحراز وقوع جرم است. این امر که در حقوق اسلامی تحت عنوان قاعده درا از آن یاد می شود به این معنا است که چنانچه مرتکب نسبت به حکم یا موضوع جرم دچار شبهه گردد و یا قاضی در احراز وقوع جرم و انتساب آن به متهم دچار شک و شبهه شود، مسئولیت کیفری ونیز صدور حکم مجازات منتفی خواهد بود. در این مقاله سعی شده تا جایگاه این نهاد ونیز ظرفیت‌ها و کارکردهای آن درنظام کیفری ایران و معادل آن درحقوق کیفری آمریکا به همراه نقاط اشتراک وتفاوت آن مورد بررسی قرارگیرد. از سوی دیگر به جهت روشن تر شدن جایگاه ومجاری شبهات متهم و قاضی، نسبت و تعامل این مفهوم با اصول کیفری مشابه نظیر برائت و تفسیر به نفع متهم که ازیکدیگر متمایز می‌باشند، با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای، مورد تحلیل و نقدقرار گرفته است. هدف ازتالیف این مقاله بازشناسی مفهوم شبهات وآثار آن با رویکرد تطبیقی است تا از رهگذر این شناخت، پاره‌ای ازنقص‌ها و خلاء‌های موجود درنظام کیفری ایران مرتفع گردد و مقررات جزایی دراین حوزه مورد اصلاح قرارگیرد.
