مقایسه تطبیقی اثر شوکهای مصرف نفت خام بر انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی در ایران و کشورهای منتخب منا

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

محمدحسن قزوینیان ¹ (دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)
کامبیز هژبر کیانی ² (استاد گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران)
علی دهقانی ³ (استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)
فاطمه زندی ⁴ (استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)
خلیل سعیدی ⁵ (استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)

تاریخ دریافت : 1397/02/21 تاریخ پذیرش : 1397/10/06 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: مصرف نفت خام, انتشار دی اکسیدکربن, رشد اقتصادی, کشورهای منتخب منا, اقتصاد ایران,

چکیده مقاله :

نفت بعنوان یک منبع عظیم ثروت علاوه بر آن که می تواند در حکم موتور محرکه رشد اقتصادی کشورهای نفت خیز باشد، می تواند بعنوان مانعی در مسیر پیشرفت اقتصاد این کشورها عمل کند. افزایش مصرف نفت خام در بخش‌های مختلف اقتصادی موجب انتشار وسیع گازهای گلخانه‌ای، همچنین بروز آسیب‌های جهانی شده است. تعیین مقدار اثر این عامل تولید بر آلودگی‌های محیط‌زیستی اهمیت دارد. نفت خام یکی از عوامل تولید است و نقش مهمی در تولید ایفا می‌کند. باتوجه به اینکه سهم بزرگی از مصرف انرژی را مصرف فرآورده های عمده نفتی (نفت خام، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره) تشکیل می دهد، لذا در این مقاله سعی شده است به بررسی اثر شوکهای مصرف نفت خام بر انتشار دی اکسید کربن و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب منا با استفاده از رهیافت PVAR و همچنین کشور ایران با استفاده از روش VAR پرداخته شد و نتایج حاکی از آنست که ﺷﻮک افزایش مصرف نفت خام پس از یک کاهش نامحسوس در تولید ناخالص داخلی سرانه بطور متناسب منجر به افزایش آن در دوره های بعدی در کشورهای منتخب منا در طی دوره 1992 تا 2016 می گردد، همچنین اثر این شوک بر انتشار دی اکسید کربن هم بطور ملایم ابتدا منجر به افزایش انتشار دی اکسید کربن شده ولی در دوره های بعدی سبب کاهش آن شده و به سمت تعادل بلندمدت حرکت می کند.

منابع و مأخذ:

-            احمدیان، مجید(1378)، اقتصاد نظری و کاربردی نفت، چاپ اول، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس .

-            اشرف زاده، ح. و مهرگان، ن. (1389). اقتصاد سنجی پانل دیتا. تهران: مؤسسۀ تحقیقات تعاون دانشگاه تهران

-            بلالی حمید، زمانی امید، یوسفی علی (1392)، رابطه رشد اقتصادی و آلودگی زیست‌محیطی در بخش نفت با تاکید بر نوسانات قیمت آن (مطالعه موردی اقتصاد ایران). فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. ۱۳۹۲; ۱۸ (۳) :۴۹-۶۶

-            بهبودی داوود، اصغرپور حسین و قزوینیان محمدحسن (1388)، شکست ساختاری، مصرف انرژی و رشد اقتصادی ایران (1346-1384)، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، دوره 9، شماره 3، پاییز 1388، صفحه 53-84  

-            پورکاظمی، محمدحسین و ابراهیمی، الناز (1387)، بررسی منحنی کوزنتس زیست‌محیطی در خاورمیانه، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 34، صص 71-57.

-            دلخواه، علی اصغر (1390)، بررسی اثرات تغییر مصرف حاملهای انرژی بر انتشار دی اکسید کربن و gdp در ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.

-            شهبازی کیومرث،  اصغرپور حسین و محرم زاده کریم (1391)، تأثیر مصرف فرآورده‌های نفتی بر رشد اقتصادی در استان های کشور ، مجله مدلسازی اقتصادی، مقاله 2، دوره 6، شماره 17، بهار 1391، صفحه 25-44

-          فطرس، محمدحسن و نسرین دوست، م.(1388)، بررسی رابطه آلودگی هوا، آلودگی آب، مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران ، مطالعات اقتصاد انرژی، سال 6، شماره 21، صص 113-135

-          قزوینیان، محمد حسن (1386). بررسی شکست ساختاری در رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.

-            کریمی، شهناز (۱۳۹۰)، بررسی رابطه بین مصرف انرژی، رشد اقتصادی و قیمت نفت در کشورهای صادرکننده نفت، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

-            کهنسال، محمدرضا و شایان مهر، سمیرا (1395)، آثار متقابل مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی محیط زیست: کاربرد الگوی معادلات همزمان فضایی داده های تابلویی، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال پنجم، شماره 91 ، تابستان 1395

-            ملکی، رضا (1378)، بررسی رابطة علیّت بین مصرف انرژی و تولید داخلی در ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی .

-            مهرآرا، محسن و امیری، حسین و حسنی، محمد (1391)، رابطه مصرف انرژی و درآمد: آزمون فرضیه زیست محیطی کوزنتس با استفاده از رویکرد مدلهای رگرسیونی انتقال ملایم پانل، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی سال بیستم، شماره 62 ، تابستان 1391

-            مهدوی عادلی محمد ، نظری روح الله، (1393)، رشد اقتصادی، انرژی و محیط زیست، مجله فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی­های اقتصادی سابق)، دوره11 ، شماره 1، بهار 1393، صص 19-40

- Alkhathlan, Khalid, Javid, Muhammad. (2015), Carbon emissions and oil consumption in Saudi Arabia, Renewable and Sustainable Energy Reviews 48, (2015), 105–111

     - Al-mulali, Usama (2011), Oil consumption, CO2 emission and economic growth in MENA countries, Energy 36 (2011) 6165-6171.

- Andreano M., Laureti, S.  Lucio, P. (2013), Economic growth in MENA countries: Is there convergence of per-capita GDPs? Journal of Policy Modeling 35 (2013) 669–683.

- Ang, J. B. (2008), Economic development, pollutant emissions and energy consumption in Malaysia, Journal of Policy Modeling 2008, 30, 271-8.

-Antonakakis N., Chatziantoniou, I., and Filis G. (2015), Energy Consumption, CO2 Emissions, and Economic Growth: A Moral Dilemma. Renewable and Sustainable Energy Reviews, Band, 68 ,Seiten 808-824.

- Anwar, S. and Nguyen, L.P. (2010) ,Absorptive Capacity, Foreign Direct Investment- linked Spillovers and Economic Growth in Vietnam, Asian Business and Management, 9, 553-570. 

- Baltagi, B. H. (2005) Econometric Analysis of Panel Data (third ed.) John Wiley. & Sons

- Bildirici, M. E. and Bakirtas, T. (2016), the relationship among oil and coal consumption, carbon dioxide emissions, and economic growth in BRICTS countries, Journal of Renewable and Sustainable Energy 8, 045903 (2016); https://doi.org/10.1063/1.4955090

- Burcu O. (2013), the nexus between carbon emissions, energy consumption and economic growth in Middle East countries: A panel data analysis, Energy Policy 62, 1138–1147

- Farhani, S., Chaibi, A., Rault, C. (2014), CO2 emissions, output, energy consumption, and trade in tunisia. Economic Modelling 38, 426-434.

- Holtz Eakin, D., Newey, W., Rosen, H. (1988), Estimating Vector Autoregression with Panel Data; Econometrica; 56; pp: 1371-1395.

- - IPCC (2014), Climate change 2014, synthesis report, summary for policymakers, URL https://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/syr/AR5_SYR_FINAL_SPM.pdf

- IRBD (1992), World Development Report 1992: Development and the Environment, New York: Oxford University Press

- International renewable energy agency (2016), Renewable Energy Benefits: measuring of economics, www.irena.org

- Johansen, S. (1988), “Statistical Analysis of Cointegrated Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12, PP, 231-4.

- Kahia, M., Kadria, M. and Ben Aissa, M. (2016), what impacts of renewable energy consumption on CO2 emissions and the economic and financial development? A Panel data Vector Autoregressive (PVAR) approach, IEEE

- Katsuya I. (2017), CO2 emissions, renewable and non-renewable energy consumption, and economic growth: evidence from panel data for developing countries, International Economics, http://dx.doi.org/10.1016/j.inteco.2017.02.001

- Kuznets S. (1955), Economic growth and income equality, American Economic Review1955, 49-28.

- Long, Xingle a,b,n , Naminse, Eric Yaw a,c , Jianguo Du a , Zhuang ,Jincai (2015), Nonrenewable energy, renewable energy, carbon dioxide emissions and economic growth in China from 1952 to 2012 , Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52 (2015) 680–688.

- Lim, Kyoung-Min, Lim, Seul-Ye and Seung-Hoon Yoo (2014),  Oil Consumption, CO2 Emission, and Economic Growth: Evidence from the Philippines,  Sustainability 2014, 6, 967-979

- Love, I., Ziccino, L. (2006), Financial Development and Dynamic Investment Behaviour: Evidence from Panel VAR; Quarterly Review of Economics and Finance, 46; pp: 190-210.

-Magazzino, C.( 2014), A Panel VAR Approach of the Relationship among Economic Growth, CO2 Emissions, and Energy Use in the ASEAN-6 Countries, International Journal of Energy Economics and Policy Vol. 4, No. 4, 2014, pp: 546-553

-  Magazzino, C. (2016), Economic Growth, CO2 Emissions and Energy Use in the South Caucasus and Turkey: a PVAR analyses, International Energy Journal 16 (2016) 153-162   

-Nguyen, A.N., Nguyen, T. (2007), Foreign direct investment in Vietnam: an overview and analysis of the determination of spatial distribution, Working PaperDevelopment and Polices Research Center, Hanoi, Vietnam.

- Oganesyan M. (2017), Carbon Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in the BRICS, Master Thesis in Economics, Jonkoping university, June 2017   

-Omri, A.  )2013(, CO2 emissions, energy consumption and economic growth nexus in MENA countries: evidence from simultaneous equations models. Energy Econ. 40, 657–664.

- Papiez. M )2013) ,CO2 emissions, energy consumption and economic growth in the Visegrad Group countries: a panel data analysis, 31st international conference on mathematical methods in economics, 696-701

     - Saboori, Behnaz, Rasoulinezhad, Ehsan and Sung, Jinsok (2017), The nexus of oil consumption, CO2 emissions and economic growth in China, Japan and South Korea, Environ Sci Pollut Res DOI 10.1007/s11356-017-8428-4

- Shim, J. H. (2006), the reform of energy subsidies for the enhancement of marine sustanability, case study of South Korea, University of Delaware

- Stambuli ,Benedict Baraka (2014), Oil Consumption and Economic Growth Nexus in Tanzania Co integration and Causality Analysis, International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences March 2014, Vol. 3, No. 2

-Tiwari, A. K. (2011), energy consumption, CO2 emissions and economic growth: evidence from INDIA, Journal of International Business and Economy, 12(1): 85-122

    - Wang, Kuan-Min (2012), Modelling the nonlinear relationship between CO2 emissions from oil and economic growth, Economic Modelling 29 (2012) 1537–1547.

-Zuo, Y., Ying-ling, S. and Yu-zhuo, Z. (2017), Research on the Sustainable Development of an Economic-Energy-Environment (3E) System Based on System Dynamics (SD): A Case Study of the Beijing-Tianjin-Hebei Region in China, Sustainability 2017, 9, 1727; doi:10.3390/su9101727 .