اثر بازارگرایی صادرات و جهت‌گیری راهبردی بر عملکرد صادراتی از طریق قابلیت پویای مدیریت دانش

محورهای موضوعی : مدیریت بازاریابی

غفار تاری ¹ (استادیار، گروه مدیریت، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران)
مریم عبدلی ² (دانش آموخته دکتری مدیریت بازرگانی، پردیس بین‌الملل واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/02/11 تاریخ پذیرش : 1399/08/05 تاریخ انتشار : 1399/11/01

کلید واژه: قابلیت‌های پویای مدیریت دانش, عملکرد صادراتی, بازارگرایی صادرات, جهت‌گیری راهبردی,

چکیده مقاله :

مشکلات ناشی از اقتصاد تک محصولی و تکیه بر درآمدهای نفتی سبب ایجاد اقتصادی متأثر از عوامل خارجی بالأخص درآمدهای ناپایدار نفتی شده است. با این ویژگی اقتصاد ایران، میتوان به اهمیت و نقش صادرات غیر نفتی در کشور پی برد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر بازارگرایی صادرات و جهت‌گیری راهبردی بر عملکرد صادراتی با نقش میانجی قابلیت پویای مدیریت دانش در صنعت صنایع غذایی می‌باشد. این مطالعه با استفاده از طرح پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شرکت‌های صادراتی صنایع غذایی کلان شهر تبریز به تعداد 135 شرکت می‌باشد که مدیران بازاریابی این شرکت‌ها بصورت تمام شمار به عنوان نمونه انتخاب شده است. برای گردآوری اطلاعات متغیر مدیریت دانش از پرسش‌نامه (ویلار و همکاران، 2014)، جهت‌گیری راهبردی از پرسش‌نامه (تئودوسیو و همکاران، 2012)، بازارگرایی صادرات از پرسش‌نامه (هونگ و قوباخلو، 2013) و عملکرد صادرات از پرسش‌نامه (مورای و همکاران، 2011) استفاده شده است. پایایی همه متغیرها در دامنه قابل قبول قرار دارند و پایایی کل پرسش‌نامه برابر با 93/0 می‌باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش کمترین مربعات جزیی و نرم‌افزار PLS-Graph استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که جهت‌گیری راهبردی و بازارگرایی صادرات بصورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق قابلیت پویای مدیریت دانش بر عملکرد صادرات تأثیر دارد. با استفاده از نتایج تحقیق، پیشنهادهایی جهت بهبود عملکرد صادراتی شرکت‌های صنایع غذایی ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

The problems caused by the economy of a single product and relying on oil revenues have created an economy driven by external factors, in particular, unsustainable oil revenues. With this characteristic of Iranian economy, the importance and role of non-oil exports in the country can be realized. The purpose of this study was to investigate the effect of export market orientation and strategic orientation on export performance with mediating effect of knowledge management dynamic capabilities in the food industry. This study was conducted using a descriptive-correlation study design. The statistical population of this research is 135 companies of Tabriz metropolitan food export companies and marketing managers of these companies are selected as sample. (Villar et al, 2014) questionnaire was used to collect knowledge management data, (Theodosiou et al, 2012) for strategic orientation, (Hong and Ghobakhloo, 2013) for market orientation of export and (Murray et al, 2011) questionnaire was used to collect export performance data. The reliability of all variables is acceptable and the total reliability of the questionnaire is 0.93. The least squares and PLS-Graph software were used to analyze the data. The results of the research showed that the strategic orientation and market orientation of exports affect export performance directly and indirectly through the dynamic ability of knowledge management. Using the research results, suggestions have been made to improve the export performance of food industry companies.

منابع و مأخذ:

ابراهیم‌پور ازبری، م.، اکبری، م. و هوشمند چایجانی، م. (1396)، "بررسی تأثیر بازارگرایی صادراتی و دانش صادراتی بر عملکرد صادراتی با تعدیل‌گری پویایی بازار (مورد مطالعه صنعت خودروسازی)"، نشریه علمی راهبردهای بازرگانی، دوره 24، شماره 10، صص. 1-20.

 

بحرینی‌زاد، م. (1394)، "تحقیقی درباره تأثیر بازار محوری بر عملکرد صادرات: مطالعه شرکت‌های تولیدکننده و صادرکننده از گمرکات استان بوشهر"، نشریه علمی راهبردهای بازرگانی،دوره 12، شماره 6، صص. 73-86.

 

رضایی دولت‌آبادی، ح. و خائف‌الهی، ا.ع. (1385). "الگوی برای تعیین میزان تأثیر بازارگرایی بر عملکرد کسب‌وکار با توجه به قابلیت­های بازاریابی در صنایع شیمیایی"، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره 1(44)، صص. 131-160.

 

عزیزی، ش.، ملکی‌زاده، و. و جمالیه بسطامی، ب. (1390). "الگو عملکرد صادراتی با رویکرد توانمندی­های بازاریابی در صنعت نرم­افزار ایران"، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 3، شماره 6، صص. 45-62.

 

کریمی علویچه، م.ر. و اشرف حصاری، ع. (1395)، "رابطه فعالیت­های مدیریت دانش و عملکرد صادراتی در شرکتهای کوچک و متوسط صادرکننده خدمات فنی و مهندسی"، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، دوره 8، شماره 15، صص. 57-74.

 

محترم، ر. و موثق، م. (1397)، "بررسی تأثیر بازارگرایی صادرات و انطباق آمیخته بازاریابی بر عملکرد صادراتی (مطالعه موردی: شرکت­های صادرکننده محصولات غیرنفتی)"، مدیریت بازرگانی (دانش مدیریت)، دوره 10، شماره 1،صص. 165-186.

 

مهربانی، و. و طیب­نیا، ع. (1392). "ساختار بازار داخلی و عملکرد صادراتی بنگاه­های صنعتی ایران"، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، دوره 21، شماره 68، صص. 29-48.

 

نوروزی، ح.، عبداله‌پور، س.، گنجعلی‌وند، س. و معصومی، س.غ. (1397)، "تأثیر بازارگرایی صادرات بر افزایش صادرات در صنعت خشکبار"، مدیریت کسب‌وکارهای بین‌المللی، دوره 1، شماره 3، صص. 103-123.

 

Acikdilli, G., Mintu-Wimsatt, A., Kara, A. & Spillan, J.E. (2020). “Export market orientation, marketing capabilities and export performance of SMEs in an emerging market: a resource-based approach”, Journal of Marketing Theory and Practice, DOI: 10.1080/10696679.2020.1809461.

 

Adams, P., Freitas, I.M.B. & Fontana, R. (2019). “Strategic orientation, innovation performance and the moderating influence of marketing management”, Journal of Business Research, Vol. 97, PP. 129-140.

 

Alegre, J., Pla-Barber, J., Chiva, R. & Villar, C. (2012). “Organizational learning capability, product innovation performance and export intensity”, Technology Analysis & Strategic Management, Vol. 24(5), PP. 511-526.

 

Amato, S., Esposito Vinzi, V. & Tenenhaus, M. (2004). “A global goodness-of-8t index for PLS structural equation modeling. Oral Communication to PLS Club”, HEC School of Management, France, March 24.