بررسی تغییرات تولید و مصرف گونه درمنه دشتی (Artemisia sieberi) در مراتع استپی خشکه رود ساوه

محورهای موضوعی : جنگلداری

صدیقه زارع کیا ¹ (استادیار پژوهشی بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.)
مرتضی اکبرزاده ² (استادیار پژوهشی بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.)
نیلوفر زارع ³ (کارشناس‌ارشد پژوهشی بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1394/12/06 تاریخ پذیرش : 1395/12/09 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: تولید, مراتع استپی, مدیریت مرتع, Artemisia sieberi,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تغییرات تولید و مصرف گونه مرتعی درمنه دشتی (Artemisia sieberi) در طول فصل رویش و چرا، سایت خشکه‌رود ساوه انتخاب گردید. بدین منظور طی سال های 87 تا 89 از ابتدای فصل رویش تولید علوفه در داخل قطعات محصور و علوفه باقی مانده آنها در عرصه‌های چرا شده توسط دام، با فواصل یک ماهه برداشت شده و از تفاضل آنها، میزان مصرف گونه تعیین شد. سپس اعداد و ارقام حاصل از تاثیر سال های مورد مطالعه و ماه های برداشت بر تولید و مصرف در منطقه مورد مطالعه ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تولید علوفه در سال های مورد بررسی که بارندگی های متفاوتی نیز داشته‌اند، نوسان داشته‌ است. در سال 88 که سالی ترسال بود، بیشترین مقدار علوفه تولید شد که نسبت به میانگین (119 کیلوگرم در هکتار) حدود 8 درصد زیادتر و در سال 87 (خشکسالی) کمترین مقدار علوفه تولید شد که نسبت به میانگین 10 درصد کمتر بود، تولید شد. سهم این گونه در تولید مرتع بالا بود و در متوسط تولید علوفه سه سال حدود 21 درصد مربوط به گونه درمنه دشتی بود. در متوسط سه سال، اوج تولید مرتع در فروردین ‌ماه (مرحله رویشی) بود و تولید در ماه خرداد (مرحله رویشی) دارای کمترین مقدار بود. به طور متوسط 51 درصد از تولید گونه در طول فصل چرا توسط دام استفاده شد. بیشترین مصرف علوفه مرتع در ماه آبان (مرحله بذردهی) و زمان خشک شدن گیاه و همچنین در فروردین ماه در ابتدای رویش گیاه انجام گردید. به طور کلی گونه درمنه اغلب در پاییز و اوایل فروردین مورد چرای دام قرار می‌گیرد. با توجه به مصرف قابل توجه این گونه توسط دام و مقدار بالای تولید، منبع تامین علوفه خوبی در مراتع قشلاقی می‌باشد و با توجه به ثابت نبودن مقدار تولید در سال های مختلف، پیشنهاد می‌گردد در مدیریت مرتع تدوین طرح‌های مرتعداری، متوسط درازمدت خوب تولید مورد توجه قرار گیرد.