مکان‌یابی مناطق مستعد توسعه اکوتوریسم بر اساس اصول آمایش سرزمین با بهره‌گیری از روش‌های تحلیل سلسله مراتبی و تصمیم‌گیری چند شاخصه

محورهای موضوعی : جنگلداری

مژده میرزاآقایی ¹ , ساسان بابایی کفاکی ² , هادی کیادلیری ³

1 - کارشناس‌ارشد رشته جنگلداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه جنگلداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه جنگلداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/06/19 تاریخ پذیرش : 1396/11/12 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: ارزیابی چندمعیاره, اکوتوریسم, تحلیل سلسله مراتبی, کلاردشت,

چکیده مقاله :

روش های مختلفی برای مکان یابی مناطق مستعد توسعه اکوتوریسم توسط محققین مختلف پیشنهاد شده که با توجه به شرایط منطقه ای از نقاط ضعف و قوت مختلفی برخوردار هستند. بدیهی است استفاده از روش های کمی و کاهش دخالت کارشناسی در فرآیند تصمیم گیری و ارزیابی می تواند نتایج بهتری ارایه کند. بنابراین در این پژوهش به منظور ارزیابی برای توسعه اکوتوریسم از روش ارزیابی چند شاخصه (MADM) مبتنی بر منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است. به این منظور یکی از مناطق جنگلی شمالی کشور که دارای ظرفیت های متنوع در زمینه اکوتوریسم می باشد (جنگل های منطقه کلاردشت) انتخاب و موضوع در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا معیارها و شاخص های اکولوژیک مطالعه به روش فازی، کمی و نرمال شدند. همچنین وزن عوامل با روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید. سپس با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزنی (WLC) کلیه لایه ها تلفیق شدند و توان منطقه برای اکوتوریسم پهنه بندی گردید. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که روش WLC کارآیی بیشتری نسبت به مدل مخدوم در فرآیند مکان یابی مناطق تفرجی در منطقه مورد مطالعه دارد، چرا که استفاده توام از منطق فازی و روش AHP در تعیین ارجحیت و وزن معیارها نسبت به یکدیگر شرایط منطقی تر و انعطاف پذیرتری را برای ارزیابی به روش WLC فراهم می کند. در این روش به کارگیری همزمان معیارها و شاخص های اکولوژیکی- اقتصادی و اجتماعی نیز ممکن می باشد. از جمله مهمترین نتایج به دست آمده از این مطالعه، تاثیر متغیر وضعیت جنگل بر تقاضای اکوتوریسم می باشد. همچنین راه سازی در منطقه موجب جذابیت منطقه از دید بازدیدکنندگان می شود و افزایش تقاضای اکوتوریسم را در پی دارد، از طرف دیگر تخریب جنگل و محیط زیست و کاهش کیفیت آنها باعث می شود تقاضای اکوتوریسم منطقه کاهش پیدا کند.

چکیده انگلیسی:

Various methods have been suggested for locating areas for ecotourism development by different researchers, which have different strengths and weaknesses according to the conditions of the region. Obviously, using quantitative methods and reducing expert interference in the decision making process and evaluation can provide better results. Therefore, in order to evaluate ecotourism development, a multi attribute evaluation method based on fuzzy logic and hierarchical process (AHP) has been used. For this purpose, one of the northern forest areas of the country that has various capacities in the field of ecotourism, such as the Kelardasht forests, was selected and studied in the region. At first, ecological criteria and indicators were identified and quantitatively and normalized by fuzzy method. Also, the weight of the indices was determined by hierarchical analysis method(AHP) then, using Weighted Linear combination(WLC) method all the information layers were combined and the ecological potential of the area was mapped for ecotourism. The results show that the WLC is the suitable and efficient method for locating recreational areas in the study area. Because the simultaneous use of fuzzy logic and the AHP method for determining the weight of the indices provides one more logical condition for evaluation lands by the WLC method. Meanwhile, in this method. One of the most important results of this study is the effect of forest condition on ecotourism demand. Also, road construction in the region has attracted visitors from the region and has led to an increase in demand for ecotourism. On the other hand, forest and environmental degradation will reduce demand for ecotourism in the area.