بررسی رابطه ی بین اخلاق کار و رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: معلمان شهر کرمان)
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
محمد حسن شمس الدینی مطلق
1
,
داریوش بوستانی
2
,
موسی سعادتی
3
1 - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران (نویسنده مسئول) (Email: mohamad.shams63@yahoo.com
2 - عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید باهنر کرمان و رئیس گروه پژوهشی جامعه شناختی مطالعات شهری روستایی
3 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسائل اجتماعی، دانشگاه کاشان، ایران
تاریخ دریافت : 1396/02/14
تاریخ پذیرش : 1398/02/21
تاریخ انتشار : 1397/08/01
کلید واژه:
اخلاق کار,
معلمان شهر کرمان,
رفتار شهروندی سازمانی,
چکیده مقاله :
با توجه به اینکه رفتار شهروندی سازمانی رفتاری منحصر به فرد، اختیاری و فرا وظیفه ای است در مجموع، عملکرد اثر بخش سازمان را افزایش می دهد، سازمان را به منابع بیشتر مجهز می کند و نیاز به مکانیسم های رسمی پرخرج را کاهش می دهد، لذا،پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی اخلاق کار با رفتار شهروندی سازمانی صورت پذیرفته است. روش تحقیق پژوهش حاضر، از نوع پیمایشی است، جامعه آماری تحقِیق حاضر، مشتمل بر کلیه معلمان شهر کرمان به تعداد 8839 نفر می باشد که از این تعداد، 396 نفر به صورت تصادفی طبقه ای، به عنوان حجم نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسشنامه بوده و جهت برآورد اعتبار و پایایی آن به ترتیب، از اعتبار صوری و تکنیک آلفای کرونباخ استفاده شده است. نرم افزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز، SPSS می باشد. یافته ها حاکی از آن است که بین جنسیت، تحصیلات، سابقه کار و مقطع تدریس پاسخگویان با رفتار شهروندی سازمانی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین متغیرهای دلبستگی و علاقه، پشتکار و جدیت، روابط انسانی و مشارکت در محیط کار رابطه معنی داری با رفتار شهروندی سازمانی حاصل آمد. نتایج رگرسیونی نیز، نشان داد متغیرهای مستقل توانسته اند 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.
چکیده انگلیسی:
Organizational Citizenship Behavior (OCB) is a conscious and completely voluntary behavior which totally enhances effectiveness of the organization, while it is not identified by official reward system. Organization will equip more resources and reduce the need for the official sources and expensive. The research examines the relationship between work ethic and organizational citizenship behavior through survey. From among all working teachers in Kerman, 396 were selected as statistical sample. Inferential results are indicative of significant relationship existing between the teachers' gender, work experience, Education, those levels they are teaching at with organizational citizenship behavior. On the other hand, no relationship exists between age, income and organizational citizenship behavior. Also, Results from the two-variable test represented a significant positive relationship existing between dependable, ambitious, Considerate and Cooperative with organizational citizenship behavior. Regression analysis showed that various dimensions of work ethic were capable of explaining 25% of organizational citizenship behavior.
منابع و مأخذ:
بهاری فر، علی؛ جواهری کامل، مهدی و محمدی، سید علی اکبر (1389)، رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی: تاثیر ارزش های اخلاقی، عدالت و تعهد سازمانی، پژوهش های مدیریت منابع سازمانی، دوره 1، شماره 1، صص 23-42.
جادری، جاسم (1391)، تاثیر خصوصی سازی بر ابعاد معنوی اخلاق کار، ماهنامه ی مهندسی مدیریت، سال 6 شماره 49، صص 58-61.
جواهری کامل، مهدی (1388)، تاثیر عدالت سازمانی، رابطه رهبر-عضو، اعتماد و توانمندسازی روانشناختی بر رفتار شهروندی سازمانی، ماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال ششم، شماره 24، صص 7-24.
چلپی، مسعود (1385)، تحلِیل اجتماعِی در فضاِی کنش، تهران، نشر نی.
دعایی، حبیب اله؛ مرتضوی، سعید؛ نوری، علی (1389)، مدل یابی تاثیر درک حمایت سازمانی بر رفتار شهروندی؛ مورد مطالعه: هتل پنج ستاره ی پارس، پژوهشنامه ی مدیریت اجرایی، سال 10، شماره 1، صص 13-33.
دلگشایی ، بهرام؛ توفیقی، شهرام و کرمانی، بهناز (1387)، رابطه ی جو سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان و مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی همدان، افق دانش: فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی گناباد، دوره 14، شماره 4، صص 60-69.
روشه، گی (1375)، سازمان اجتماعی، ترجمه ی هما زنجانی زاده، تهران: انتشارات سمت.
زارع، حمید (1383)، نقش رفتار شهروندی سازمانی در عملکرد سازمانی، فرهنگ مدیریت، سال 6، شماره 6، صص 151-169.
زارعی متین و همکاران (1385)؛ شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی، فرهنگ مدیریت، سال 4، صص 31-63.
زین آبادی، حسن رضا و بهرنگی، محمدرضا (2009)، نگاهی به ضرورتها، ریشه ها، دیدگاه های نوین و نشانگان رفتارشهروندی سازمانی معلمان، دانشگاه تهران، اولین کنفرانس مدیریت رفتار شهروندی سازمانی.
سلیمانی، نادر؛ عباس زاده، ناصر؛ نیاز آذری، بهروز (1391)، رابطه اخلاق کار با رضایت شغلی و استرس شغلی کارکنان در سازمان آموزش فنی و حرفه ای در شهر تهران، فصلنامه ی علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال 3، شماره 1، صص 21-38.
طاهری دمنه، محسن؛ زنجیرچی، محمود؛ نجاتیان قاسمیه، مجید (1390)، نقش اخلاق کاری در ارتقای رفتار شهروندی سازمانی، فصلنامه اخلاق در علوم فناوری، سال 6، شماره 2، صص 30-39.
طبرسا، غلامعلی (1389)، ارائه مدل رفتار شهروندی سازمانی، چشم انداز مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 3، صص 103-117.
عبادللهی چنذانق، حمید؛ نجات، جعفر (1389)، ارزش ها و اخلاق کار (مطالعه ی موردی معلمان شهر رشت)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 4، شماره 3.
عباس زاده، محمد؛ مقتدایی، لیلا؛ طالب پور، اکبر و محمدپور، نیر (1390)، بررسی جامعه شناختی رفتار شهروندی سازمانی و عوامل مرتبط با آن، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 11، شماره 4، صص 114-142.
عبداللهی، بیژن و نوه ابراهیم، عبدالرحیم (1385)، توانمندسازی کارکنان (کلید طلایی مدیریت منابع انسانی)، نشر ویرایش.
عسکری، محمدهادی؛ کاظم پور، اسماعیل (1391)، رابطه ی اخلاق کاری و عملکرد کارکنان مدارس ابتدایی غرب استان مازندران در سال تحصیلی 89-90، مهندسی مدیریت، سال 5، شماره 4: 45-10.
کاویان، بهنام (1384)، بررسی اخلاق کار در بخش دولتی و خصوصی، تدبیر، شماره 45، صص 145-48.
معیدفر، سعید (1386)، اخلاق کار بعنوان مسئله ی اجتماعی، ماهنامه ی مهندسی فرهنگی، سال 2، شماره 6، صص 14-18.
هویدا، رضا و نادری، ناهید (1388)، بررسی سطح رفتار شهروندی سازمانی کارکنان، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، سال9 شماره1، پیاپی33 ، صص 103-118.
وبر، ماکس (1374)، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، مترجم انگلِیسِی؛ تالکوت پارسونز؛ مترجم فارسی؛ عبدالمعبود انصاری، تهران، انتشارات سمت.
گیدنز، آنتونی (1387)، جامعه شناسی، ترجمه ی منوچهر صبوری، نشر نی.
Arslan M (2001), the work ethic values of protestant British, Catholic Irish and Muslim Turkish mangers, Journal of business ethics, Vol. 31, No. 4, pp. 321-329.
- Belogolovsky,Elena ,somech, An (2010) Teachers organizational citizership behavior Examiuing the: boundarg between in–role behavior form the perspectivc of teachers,principls and parents, Teaching and Teacher Education 26, pp. 914-923.
- Bogler, Ronit & Anit Somech (2004) Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools, Teaching and Teacher Education 20, pp. 277–289.
- Bolino M.C, Harvey J & Bacharch D. J (2012), a self-regulation approach to understanding citizenship behavior in or ganizationses, Organization behavior and human dicision processes xxx, pp. 1-12.
- Bragger J. D; Rodriguez-Srednicki O; Kutcher E. J; Indovino L& Rosner E (2005), Work-Family conflict, Work-Family culture and organizational citizenship behaviors, Journal of Business and Psycology, , Vol. 20, No. 2, pp. 303-324.
- Buchholz, Rogene. R (1978), the work ethic reconsidered, Industrial and labor relations review, Vol. 31, No. 4, pp. 450-459.
- Burns T& Carpenter J (2008), Organizational citizenship and student achievement, Journal of cross- disciplinary perspectives in educations, Vol. 1, No. 1, pp. 51-58.
- Ebadollahi Chanzanagh, Hamid & Nejat, Jafar (2010) Values and work ethic in Iran: a case study on Iranian teachers, Procedia Social and Behavioral Sciences 5, pp. 1521–1526.
- Esnard C& Jouffre S (2008), Organizational citizenship behavior: social valorization amoung pupils and the effect on teachers; judgments, European journal of psychology of education, Vol XXIII, No.3, 255-274.
- Johnson S. K, Holladay C. S& Quinones M. A (2009), Organizational citizenship behaviors in performance evaluations: Distributive justice orlnjustice? Journal of Business and Psycology, Vol. 24, No. 4, pp. 409-418.
- Khaola P (2008), Organizational citizenship behaviors Witin learning invironments, Intenational journal of management education 7(1), pp. 73-80.
- Mansor A, Darus A& Dali M. H (2013), Mediating effect of self- efficacy on self- leadership and teacher’s organizational citizenship behaviors: A conceptual framework, International journal of economics business and management studies, Vol. 1, No. 1, pp. 1-11.
- Meriac, John P (2012), Work ethic and academic performance: Predicting citizenship and counterproductive behavior, learning individual differences 22, pp. 549-553.
- Meriac, John. P, Poling T. L& Woehr D. J (2009), Are there gender differences in work ethic? An examination of the measurement equivalence of the multidimensional work ethic profile, Personality and individual differences 47, pp. 209-213.
- Moorman, R. H (1991) Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions in Xuence employee citizenship? Journal of Applied Psychology, 76, pp. 845–855.
- Oplatka I (2009), Organizational citizenship behaviors in Teaching;The consequences for teachers, pupils, and the school, International Journal of Educational Management, Vol. 23 No. 5, pp. 375-389.
- Petty, C. G, and Hill, R. B. (2005) Work ethic characteristics: Perceived Work ethics of supervisors and workers, journal of industrial teacherducation, Vol. 42, N. 2, pp. 5-22.
- Podsakoff Philip M; MacKenzie, Scott B; Julie Beth Paine, and Daniel G. Bachrach (2000) Organizational Citizenship Behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research, Journal of Management, Vol. 26, No. 3: 513-563.
- Pogson C. A, Cober A. B, Doverspike D& Rogers J. R (2003), Differences in self- reported work ethic across three career stages, Journal of vocational behavior 62, pp. 189-201.
- Polat, Soner (2009) Organizational citizenship behavior (OCB) display levels of theteachers at secondary schools according to the perceptions of theschool administrators, Procedia Social and Behavioral Sciences 1, pp. 1591–1596.
- Porter, Gayle (2010), Work ethic and ethical work: Distortions in the American dream, Journal of Business ethic 96, pp. 535-550.
- Ryan, John. J (2002), Work values and organizational citizenship behaviors: values that work for empioyees and organizations, , Journal of Business and Psycology, Vol. 17, No. 1, pp. 123-132.
- Soleimani, N. Niazazari,B (2011) A study on the relationship between job ethics with job satisfaction and job stress among the staff of vocational education organization in Tehran, International Conference on social science and humanity IPEDR, V. 1,N. 2, pp. 503-506.
- Yahaya A, Yahaya N, Maalip H, Ramli J&Kamal Md M (2012), The Relationship Between the Occupational Stress, Organizational Commitment , and Job Satisfaction With Organizational Citizenship Behavior, Archives des sciences, Vol. 65, No. 3, pp. 55-73.
_||_
بهاری فر، علی؛ جواهری کامل، مهدی و محمدی، سید علی اکبر (1389)، رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی: تاثیر ارزش های اخلاقی، عدالت و تعهد سازمانی، پژوهش های مدیریت منابع سازمانی، دوره 1، شماره 1، صص 23-42.
جادری، جاسم (1391)، تاثیر خصوصی سازی بر ابعاد معنوی اخلاق کار، ماهنامه ی مهندسی مدیریت، سال 6 شماره 49، صص 58-61.
جواهری کامل، مهدی (1388)، تاثیر عدالت سازمانی، رابطه رهبر-عضو، اعتماد و توانمندسازی روانشناختی بر رفتار شهروندی سازمانی، ماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال ششم، شماره 24، صص 7-24.
چلپی، مسعود (1385)، تحلِیل اجتماعِی در فضاِی کنش، تهران، نشر نی.
دعایی، حبیب اله؛ مرتضوی، سعید؛ نوری، علی (1389)، مدل یابی تاثیر درک حمایت سازمانی بر رفتار شهروندی؛ مورد مطالعه: هتل پنج ستاره ی پارس، پژوهشنامه ی مدیریت اجرایی، سال 10، شماره 1، صص 13-33.
دلگشایی ، بهرام؛ توفیقی، شهرام و کرمانی، بهناز (1387)، رابطه ی جو سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان و مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی همدان، افق دانش: فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی گناباد، دوره 14، شماره 4، صص 60-69.
روشه، گی (1375)، سازمان اجتماعی، ترجمه ی هما زنجانی زاده، تهران: انتشارات سمت.
زارع، حمید (1383)، نقش رفتار شهروندی سازمانی در عملکرد سازمانی، فرهنگ مدیریت، سال 6، شماره 6، صص 151-169.
زارعی متین و همکاران (1385)؛ شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی، فرهنگ مدیریت، سال 4، صص 31-63.
زین آبادی، حسن رضا و بهرنگی، محمدرضا (2009)، نگاهی به ضرورتها، ریشه ها، دیدگاه های نوین و نشانگان رفتارشهروندی سازمانی معلمان، دانشگاه تهران، اولین کنفرانس مدیریت رفتار شهروندی سازمانی.
سلیمانی، نادر؛ عباس زاده، ناصر؛ نیاز آذری، بهروز (1391)، رابطه اخلاق کار با رضایت شغلی و استرس شغلی کارکنان در سازمان آموزش فنی و حرفه ای در شهر تهران، فصلنامه ی علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال 3، شماره 1، صص 21-38.
طاهری دمنه، محسن؛ زنجیرچی، محمود؛ نجاتیان قاسمیه، مجید (1390)، نقش اخلاق کاری در ارتقای رفتار شهروندی سازمانی، فصلنامه اخلاق در علوم فناوری، سال 6، شماره 2، صص 30-39.
طبرسا، غلامعلی (1389)، ارائه مدل رفتار شهروندی سازمانی، چشم انداز مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 3، صص 103-117.
عبادللهی چنذانق، حمید؛ نجات، جعفر (1389)، ارزش ها و اخلاق کار (مطالعه ی موردی معلمان شهر رشت)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 4، شماره 3.
عباس زاده، محمد؛ مقتدایی، لیلا؛ طالب پور، اکبر و محمدپور، نیر (1390)، بررسی جامعه شناختی رفتار شهروندی سازمانی و عوامل مرتبط با آن، مجله جامعه شناسی ایران، دوره 11، شماره 4، صص 114-142.
عبداللهی، بیژن و نوه ابراهیم، عبدالرحیم (1385)، توانمندسازی کارکنان (کلید طلایی مدیریت منابع انسانی)، نشر ویرایش.
عسکری، محمدهادی؛ کاظم پور، اسماعیل (1391)، رابطه ی اخلاق کاری و عملکرد کارکنان مدارس ابتدایی غرب استان مازندران در سال تحصیلی 89-90، مهندسی مدیریت، سال 5، شماره 4: 45-10.
کاویان، بهنام (1384)، بررسی اخلاق کار در بخش دولتی و خصوصی، تدبیر، شماره 45، صص 145-48.
معیدفر، سعید (1386)، اخلاق کار بعنوان مسئله ی اجتماعی، ماهنامه ی مهندسی فرهنگی، سال 2، شماره 6، صص 14-18.
هویدا، رضا و نادری، ناهید (1388)، بررسی سطح رفتار شهروندی سازمانی کارکنان، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، سال9 شماره1، پیاپی33 ، صص 103-118.
وبر، ماکس (1374)، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، مترجم انگلِیسِی؛ تالکوت پارسونز؛ مترجم فارسی؛ عبدالمعبود انصاری، تهران، انتشارات سمت.
گیدنز، آنتونی (1387)، جامعه شناسی، ترجمه ی منوچهر صبوری، نشر نی.
Arslan M (2001), the work ethic values of protestant British, Catholic Irish and Muslim Turkish mangers, Journal of business ethics, Vol. 31, No. 4, pp. 321-329.
- Belogolovsky,Elena ,somech, An (2010) Teachers organizational citizership behavior Examiuing the: boundarg between in–role behavior form the perspectivc of teachers,principls and parents, Teaching and Teacher Education 26, pp. 914-923.
- Bogler, Ronit & Anit Somech (2004) Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, professional commitment and organizational citizenship behavior in schools, Teaching and Teacher Education 20, pp. 277–289.
- Bolino M.C, Harvey J & Bacharch D. J (2012), a self-regulation approach to understanding citizenship behavior in or ganizationses, Organization behavior and human dicision processes xxx, pp. 1-12.
- Bragger J. D; Rodriguez-Srednicki O; Kutcher E. J; Indovino L& Rosner E (2005), Work-Family conflict, Work-Family culture and organizational citizenship behaviors, Journal of Business and Psycology, , Vol. 20, No. 2, pp. 303-324.
- Buchholz, Rogene. R (1978), the work ethic reconsidered, Industrial and labor relations review, Vol. 31, No. 4, pp. 450-459.
- Burns T& Carpenter J (2008), Organizational citizenship and student achievement, Journal of cross- disciplinary perspectives in educations, Vol. 1, No. 1, pp. 51-58.
- Ebadollahi Chanzanagh, Hamid & Nejat, Jafar (2010) Values and work ethic in Iran: a case study on Iranian teachers, Procedia Social and Behavioral Sciences 5, pp. 1521–1526.
- Esnard C& Jouffre S (2008), Organizational citizenship behavior: social valorization amoung pupils and the effect on teachers; judgments, European journal of psychology of education, Vol XXIII, No.3, 255-274.
- Johnson S. K, Holladay C. S& Quinones M. A (2009), Organizational citizenship behaviors in performance evaluations: Distributive justice orlnjustice? Journal of Business and Psycology, Vol. 24, No. 4, pp. 409-418.
- Khaola P (2008), Organizational citizenship behaviors Witin learning invironments, Intenational journal of management education 7(1), pp. 73-80.
- Mansor A, Darus A& Dali M. H (2013), Mediating effect of self- efficacy on self- leadership and teacher’s organizational citizenship behaviors: A conceptual framework, International journal of economics business and management studies, Vol. 1, No. 1, pp. 1-11.
- Meriac, John P (2012), Work ethic and academic performance: Predicting citizenship and counterproductive behavior, learning individual differences 22, pp. 549-553.
- Meriac, John. P, Poling T. L& Woehr D. J (2009), Are there gender differences in work ethic? An examination of the measurement equivalence of the multidimensional work ethic profile, Personality and individual differences 47, pp. 209-213.
- Moorman, R. H (1991) Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions in Xuence employee citizenship? Journal of Applied Psychology, 76, pp. 845–855.
- Oplatka I (2009), Organizational citizenship behaviors in Teaching;The consequences for teachers, pupils, and the school, International Journal of Educational Management, Vol. 23 No. 5, pp. 375-389.
- Petty, C. G, and Hill, R. B. (2005) Work ethic characteristics: Perceived Work ethics of supervisors and workers, journal of industrial teacherducation, Vol. 42, N. 2, pp. 5-22.
- Podsakoff Philip M; MacKenzie, Scott B; Julie Beth Paine, and Daniel G. Bachrach (2000) Organizational Citizenship Behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research, Journal of Management, Vol. 26, No. 3: 513-563.
- Pogson C. A, Cober A. B, Doverspike D& Rogers J. R (2003), Differences in self- reported work ethic across three career stages, Journal of vocational behavior 62, pp. 189-201.
- Polat, Soner (2009) Organizational citizenship behavior (OCB) display levels of theteachers at secondary schools according to the perceptions of theschool administrators, Procedia Social and Behavioral Sciences 1, pp. 1591–1596.
- Porter, Gayle (2010), Work ethic and ethical work: Distortions in the American dream, Journal of Business ethic 96, pp. 535-550.
- Ryan, John. J (2002), Work values and organizational citizenship behaviors: values that work for empioyees and organizations, , Journal of Business and Psycology, Vol. 17, No. 1, pp. 123-132.
- Soleimani, N. Niazazari,B (2011) A study on the relationship between job ethics with job satisfaction and job stress among the staff of vocational education organization in Tehran, International Conference on social science and humanity IPEDR, V. 1,N. 2, pp. 503-506.
- Yahaya A, Yahaya N, Maalip H, Ramli J&Kamal Md M (2012), The Relationship Between the Occupational Stress, Organizational Commitment , and Job Satisfaction With Organizational Citizenship Behavior, Archives des sciences, Vol. 65, No. 3, pp. 55-73.