تبیین مولفه های تاثیر گذار بر ژئوپلیتیک مرز ایران وعراق

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

زهرا صابر ¹ , فرهام گودرزی ² , غلامرضا ادبی مهذب ³

1 - دکتری جغرافیای سیاسی، مدرس موسسه آموزش عالی دامون فومن، فومن ،ایران
2 - دانشجوی دکتری روابط بین الملل
3 - کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دبیر آموزش و پرورش شهرستان دزفول

تاریخ دریافت : 1398/09/24 تاریخ پذیرش : 1399/11/03 تاریخ انتشار : 1399/05/01

کلید واژه: مرز, ژئوپلیتیک مرز, عراق, ایران,

چکیده مقاله :

روابط کشور- ملت های همسایه حول محور عوامل سرزمینی و غیر سرزمینی همواره بخشی از واقعیت های تاریخ سیاسی جهان را به خود اختصاص داده است. در این بین جغرافیا و ژئوپلیتیک هر منطقه نقش مهمی را در کیفیت روابط میان واحدهای سیاسی- فضایی هم جوار ایفا نموده است.عراق از منظر ژئوپلیتیک، مهم ترین همسایه ایران به شمار می رود چنانکه بیشترین طول مرز مشترک ایران با این کشور می باشد و مسائل مرزی یکی از زمینه های ژئوپلیتیکی همیشگی مناسبات دو کشور را تشکیل می دهد. لذا نگارندگان در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای به گردآوری اطلاعات پرداخته و با ارائه نقشه های GIS درصدد تبیین مولفه های تاثیر گذار بر ژئوپلیتیک مرز ایران وعراق بر آمده اند. یافته های تحقیق که در سه محور "مولفه های طبیعی، انسانی و اقتصادی" مورد تحلیل قرار گرفته حاکی از آن است، مولفه های طبیعی در قالب توپوگرافی و رودخانه های مرزی، مولفه های انسانی در قالب تاریخ و قدمت،تحولات هویتی و نژادی و پراکنش مذهب و مولفه های اقتصادی در قالب بازارچه های مرزی، گمرکات و توریسم، بر ژئوپلیتیک مرز ایران و عراق تاثیرگذار می باشند.

چکیده انگلیسی:

Neighbor-nation relations around the territorial and non-territorial factors have always been a part of the realities of world political history. Meanwhile, the geography and geopolitics of each region has played an important role in the quality of relations between neighboring political and spatial units. And border issues are one of the perennial geopolitical areas of the two countries' relations. Therefore, the authors of this paper, using descriptive-analytical method and library method, have collected the data and presented GIS maps to explain the factors affecting the geopolitics of Iran-Iraq border. The findings of the study, which are analyzed in the three axes of "natural, human and economic components", suggest that natural components in the form of topography and boundary rivers, human components in the form of history and antiquity, identity and racial changes and The distribution of religion and economic components in the form of border markets, customs, and tourism affect the geopolitics of the Iran-Iraq border