الگوسازی رابطه میان رویکرد قابلیت و رویکرد اجتماع‌محور مدیریت بحران

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

آرمین فیروزپور ¹ (دانشجو)
مسعود دارایی ² (دانشجو)
علی اصغر سعدآبادی ³ (دانشجو)

تاریخ دریافت : 1395/01/09 تاریخ پذیرش : 1395/03/01 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: واژگان کلیدی: اجتماع‌محوری, مدیریت بحران, روش تحلیل منطقی, روش تحقیق داده‌بنیاد, رویکرد قابلیت,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: نوسانات فراوان فراگرد مدیریت بحران در ایران و تلاش برای دستیابی به یک نظام مدیریت بحران اثربخش و اجرای موفق آن، همواره یکی از چالش‌های موجود در این زمینه بوده است. ارائه رویکرد نوین توسعه با عنوان "رویکرد قابلیت"، توسط آمارتیا سن، تنها دانشمند آسیایی برنده جایزه نوبل اقتصاد، از یک سو و مقبولیت "رویکرد اجتماع محور "، در میان صاحبنظران به مثابه یکی از جدید-ترین نظریه‌های مدیریت بحران، که با بهره‌گیری از رویکردهای مشارکتی و تمرکز بر ریشه‌‌یابی علل آسیب‌پذیری، دستیابی به توسعه پایدار را به منزله هدف نهایی خود مورد تاکید قرار داده است، از سوی دیگر، سبب شد تا در این مقاله تلاش شود ضمن ارائه مدلی مفهومی، به تبیین ارتباط متقابل این دو رویکرد پرداخته شود. روش پژوهش: این پژوهش در پرتو رویکردی هرمنوتیکی شکل گرفته است که در آن پژوهشگران به دنبال ارائه تفسیری پدیدارشناسانه به منظور ایجاد ادراکی درست از دو رویکرد قابلیت و اجتماع‌محوری هستند. بدین منظور و برای پیوند میان گزاره‌های انتزاع شده در فرآیند پژوهش و تحت تاثیر معرفت‌شناسی تعقلی، از روش تحلیلی _ منطقی استفاده و مدل نهایی پژوهش با به کارگیری روش تحقیق داده‌بنیاد، استخراج شده است. یافته‌ها: وجود رابطه‌ای هم‌افزا و تعاملی میان این دو رویکرد برای نیل به الگوی متعالی مدیریت بحران نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از وجود رابطه‌ای هم‌افزا و تعاملی میان این دو رویکرد است؛ در حقیقت می‌توان گفت رویکرد اجتماع‌محور، ابزار و پدیده‌ای موثر برای بسط رویکرد قابلیت در فراگرد توسعه اقتصادی است. متقابلا، عمق تئوریک و فلسفی رویکرد قابلیت می‌تواند به طراحی و مدیریت بهینه‌ رویکرد اجتماع‌محور مدیریت بحران منتج شود.

چکیده انگلیسی:

Introduction and results: Frequent fluctuations of disaster management process in Iran and efforts in order to achieve an influential disaster management system and its successful conduct is still one of the existing challenges in this field. The presentation of the modern approach of development  entitled “the Capability Approach” by Amarty a Sen, the one and only Asian scientist who won the Noble prize for economics, on one hand and the acceptance of “the Community- Based  approach” on the other hand, is considered as one of the newest theories of disaster management among the experts, which by exploiting the collaborative approaches and concentrating on stemming of vulnerability has placed emphasis on the achievement of stable development as its final goal. On the other hand, it caused efforts to be made in this article so while presenting a conceptual model, explain the mutual relation between these two approaches. Method: This project was shaped in the shadow of the hermeneutic approach, in which the researchers were seeking to present a phenomenological explanation in order to create a correct understanding of the two approaches of capability and community- based. For this purpose and to make a bond among abstract propositions in the process of this project and under the influence of rational epistemology, the analytical- logical method was applied and the final model of the project was rooted and extracted via applying research method. Findings: state the existence of a synergetic and interactive relation between these two approaches Conclusion: The results of the research state the existence of a synergetic and interactive relation between these two approaches. In reality, it can be stated that the community- based approach, is an effective tool and phenomenon for the expansion of the capability approach in the process of economic development. Mutually, the theoretic and philosophical depth of the capability approach can bring forth the optimum management and design of the community- based approach of disaster management.  

منابع و مأخذ:

اردلان، علی و شمسی تیمن (1386)؛ راهنمای مدیریت بلایای جامعه‌محور مبتنی بر مشارکت زنان، تهران، سازمان غیر دولتی همیاران غذا.

اشراقی، علی. وحید محمودی و علی‌اصغر پورعزت. (1390). "الگوسازی رابطه میان قابلیت افراد و حکومت الکترونیک". فصلنامه اقتصاد تطبیقی. سال دوم. شماره دوم: 20-1.

تسنیمی، عباسعلی(1390)؛ "تأمّلی بر ضرورت مدیریت بحران و مدیریت کاهش خطرپذیری زلزله"، فصلنامه دانش مدیریت بحران.شماره1. 37-15.

جهانگیری، کتایون(1387)؛ الگوی جامعه‌محور در مدیریت بلایا در کشورهای منتخب و ارائة الگویی برای ایران، پایان‌نامه برای اخذ مدرک دکتری تخصصی. دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.

دانایی‌فرد، حسن. سد مهدی الوانی و عادل آذر. (1383). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع. تهران. صفار.

سن، آمارتیا. (1385). توسعه به مثابه آزادی. (وحید محمودی). تهران. دانشگاه تهران.

سن، آمترتیا. (1386). نابرابری اقتصادی. (وحید محمودی و عزت‌الله عباسیان). تهران. پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.

فیروزپور، آرمین. (1391)؛ مطالعه برای بهبود رویکرد محله‌محور به مدیریت بحران در شهر تهران، پایان‌نامه برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

محمودی، وحید. (1385). پژوهش‌های راهبردی در توسعه اقتصادی ایران. تهران. مرکز تحقیقات استاتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.

 

Alkire. S. (2005). "Why the Capability Approach?". Journal of human development. 6(1). 115-133.

Allen, Katrina (2006). "Community Based Disaster Preparedness and Climate Adaptation: Local Capacity Building in the Philippines", Disasters, 30(1): 81-101.

Anand. S. & A. Sen. (2000). "The Incom Component of Human Development Index". Journalof Human Development. 1(1). 83-106.

Baltar, Fabiola & Ignacio Brunet (2012). "Social Research 2.0: Virtual Snowball Sampling Method Using Face book", Internet Research, 22(1): 57–74.

Bankoff, G. & D. Hilhorst (2004). "Seeing is Believing: Differing Perceptions of Disaster Preparedness and Management in the Philippines", Annals of American Geography.

Bertot, J. C. (2003). "The Multiple Dimensions of the Digital Divide". Government Information Quarterly. 20. 185-191.

Falk, K. (2013). Preparing for Disaster: A Community Based Approach, 2nd Rev. Danish Red Cross, Copenhagen.

Fischer, H.W. (2001). "The Deconstruction of the Command and Control Modle: a Post Modern Analysis", Paper Presented at the Annual Meeting of the European Sociological Association, Helsinki.

Glaser, B. & A. L. Strauss. (1967). The Discovery of Grounded Theory. Ney York. Aldine.

Glaser, B. (1978). The Oretical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory. California. Sociology Press.

Lister, S. & W. Nymugasira (2003)."Design Contradiction in the New Architecture of Aid: Reflections from Uganda on the Roles of Civil Society Organizations", Development Policy Review, 21(1): 93-106.

Meeks, M. (2006). Grounded Theory. San Francisco University Press.

Nussbaun, M. (1988). Nature, Functioning and Capability: Aristotele on Political Distribution. Oxford.

Patterson, Olivia; Fredrick Weil & Kavita Patel (2010). "The Role of Community Disaster Response: Conceptual Models", Springer, 29: 127-141.

Robbins. Stephen P, Timothy A. Judge. (2009). Organizational behavior. (13^th Edition). Pearson- Prentice Hall.

Robeyns, I. (2000). "An Unworcable Idea or a Promising Alternative? Sen's Capability Approach Re- Examind". Center for Economic Studies, Discussion paper Series.

Robeyns, I. (2003). "The Capability Approach: An Interdiciplinary Introduction". International Confrence on the Capability Approach, Italy: Pavia.

Robeyns, I. (2005). "The Capability Approach: A Theoritical Survey". Journal of Human Development. 6. 93-117

Sen, A. (1993). Capability and Well – Being: In the Quality of Life. Clarendon Press.

Sen, A. (1999). Development as Freedom. Knpof.

28.Walliman, N. (2000). Your Research Project: A Step- by- Step Gruide for the First Time Research. Sage.