بررسی نقش عوامل زمین شناسی و اثرات آن بر جوامع انسانی(مطالعه موردی شهرستان ورزقان)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

محمدرضا زندمقدم ¹ (گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان ، سمنان ، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/01/31 تاریخ پذیرش : 1401/03/31 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: عوامل زمین شناسی,  سکونتگاه‌های انسانی, شهرستان ورزقان, زلزله,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: نقش و اهمیت عوامل زمین شناسی در مطالعات و برنامه ریزی‌های آمایشی و سرزمینی امروزه از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا در این پژوهش نیز به بررسی ویژگی‌های عوامل زمین شناسی و تاثیر آن بر روی سکونتگاه‌های انسانی کل منطقه شهرستان ورزقان که به عنوان اصلی ترین هدف تحقیق حاضر مطرح می‌باشد، پرداخته شده است. روش پژوهش: جامعه آماری این تحقیق را تعداد 60 نفر از کارشناسان زمین شناسی، تشکیل داده اند. از آنجایی که جامعه آماری در این تحقیق محدود بوده، نمونه گیری با استفاده از روش تمام شماری، صورت گرفته و کل جامعه آماری به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته می‌شود. در بخش ادبیات تحقیق با استفاده از کتب و سایر بانک‌های اطلاعاتی مطالب لازم جمع آوری شده و در بخش آماری با استفاده از نتایج به دست آمده با روش اکتشافی از پرسشنامه ای که بر مبنای طیف 5 گزینه ای لیکرت تنظیم شده است. یافته‌ها:سپس با بهره گیری از نرم افزار اطلاعات جغرافیایی (GIS) و همچنین با استفاده از نقشه‌های زمین شناسی و گسل‌های منطقه و شهرستان ورزقان به پهنه بندی خطرات، پدیده‌های زمین شناسی پرداخته شده است. نتیجه‌گیری: در نهایت میزان آسیب پذیری سکونتگاه‌ها از پدیده‌های زمین شناسی به طور کیفی مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Introduction and Aim: The role and importance of geological factors in the studies and planning of land use and planning today has a special position and importance, therefore, in this research, the characteristics of geological factors and their effect on the human settlements of the entire Varzeghan city are investigated. which is considered as the main goal of the current research, has been discussed. Method: The statistical population of this research was made up of 60 geological experts. Since the statistical population in this research is limited, sampling is done using the full enumeration method and the entire statistical population is considered as a statistical sample. In the literature section of the research, the necessary materials were collected using books and other information banks, and in the statistical section, the results obtained with the exploratory method of a questionnaire based on a 5-point Likert scale were collected. Findings: Then, by using geographic information software (GIS) and also by using geological maps and faults of Varzeghan region and city, the zoning of risks and geological phenomena has been done. Conclusion: Finally, the vulnerability of settlements to geological phenomena has been qualitatively investigated.      

منابع و مأخذ:

احمدی، حسن، (1367)، ژئومورفولوژی کاربردی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.

احمدی، قادر. پورحسن­زاده، محمدحسین. سلیمان­نژاد، امیرحسین (1399)، تحلیلی بر تاب­آوری اجتماعات شهری در برابر زلزله (مطالعات موردی: شهرهای اردبیل، تبریز و ارومیه)، آمایش محیط، دوره 13، شماره 49، صص 133-109.

اکبراقلی، فرحناز و ولایتی، سعدالله، 1386، بررسی جایگاه عوامل طبیعی در استقرار سکونتگاه‌های روستایی، جغرافیا (انجمن جغرافیایی ایران) سال پنجم بهار و تابستان 1386 شماره 12 و 13.

آقانباتی، سید علی، (1383)، زمین شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی.

بذرافشان، جواد. طولابی نژاد، مهرشاد. طولابی نژاد، میثم (1397)، تحلیل فضایی تفاوت‌های تاب آوری در نواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (موردمطالعه: شهرستان پل­دختر)، پژوهش­های روستایی، دوره نهم، شماره 1، صص 135-119.

برقی، حمید. هاشمی، صدیقه. جعفری، نسرین (۱۳۹۶)، سنجش تاب آوری محیطی روستاهای در معرض خطر زلزله (مطالعه موردی: دهستان معجزات در شهرستان زنجان)، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی روستایی، دوره 6، شماره 1، پیاپی 17، صص 97-81.

بهرام سلطانی، کامبیز، 1371، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی، محیط زیست، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

پوراحمد، احمد. زیاری، کرامت­الله. صادقی، علیرضا (1397)، تحلیل فضایی مولفه­های تاب­آوری کالبدی بافت­های فرسوده شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 10 شهرداری تهران)، فصلنامه علمی -–پژوهشی برنامه­ریزی فضایی (جغرافیا)، سال هشتم، شماره اول، پیاپی 28، صص 130-111.

تقوی زواره، محمد. صارمی، محمدرضا. رفیعیان، مجتبی (1399)، سنجش آسیب­پذیری فضاهای شهری در برابر مخاطرات طبیعی با رویکرد تاب­آوری کالبدی، مطالعه موردی: محله زرگنده تهران، دوفصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت بحران، شماره هجدهم، صص 137-127.

 ثروتی، محمدرضا، (1381)، ژئومورفولوژی منطقه ای ایران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.