تعیین میزان اثر بخشی استفاده از سامانه‌های اسکادا در مدیریت بحران شرکتهای آب و فاضلاب شهری (مطالعه موردی شرکت آب و فاضلاب شهری استان البرز)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

مجید کلانتری ¹ , افسانه زمانی مقدم ²

1 -
2 -

تاریخ دریافت : 1393/04/18 تاریخ پذیرش : 1393/06/18 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: مدیریت بحران, اسکادا, اثربخشی,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: مدیریت بحران داری جنبه‌های زیادی است که یکی از مهمترین آنها ضرورت بهره گیری از دانش و فن آوریهای نوین به منظور جمع‌آوری اطلاعات صحیح و پاسخ مناسب در زمان لازم به فرایندهای بحران زا است. ابزار تحقق چنین هدفی، سامانه‌های اتوماسیون صنعتی می‌باشند و جامع‌ترین شکل این سامانه‌ها که بصورت جامع الاکناف و با هدف مدیریت سیستم درمدار بهره برداری درشرایط بحران و اضطرار طراحی شده است سامانه‌های اسکادا نام دارند. این مقاله با هدف بررسی تعیین میزان اثربخشی استفاده ازسامانه‌های اسکادادرمدیریت بحران شرکتهای آب و فاضلاب شهری (مطالعه موردی شرکت آب و فاضلاب شهری استان البرز) نگارش گردیده تا با پایش وضعیت تاسیسات درمدار بهره برداری دارای سامانه‌های اسکادا و مقایسه آنها با تاسیساتی که فاقد اسکادا است، نقش و اثر آنها در مدیریت بحران مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. روش پ‍ژوهش:نوع روش پژوهش بکار گرفته شده از نوع توصیفی و پس رویدادی می‌باشد. در این پژوهش، وضعیت شاخصهای مرتبط با مدیریت بحران در شهرهای دارای سامانه اسکادا سنجیده می‌شود و در صورت معنا دار بودن ارتباط نسبت به شهرهایی که فاقد این سامانه هستند می‌توان نتیجه گرفت که با استقرار سامانه اسکادا وضعیت مدیریت بحران در تاسیسات در مدار بهره برداری شرکتهای آب و فاضلاب شهری استان البرز ارتقا یافته است یا خیر. یافته ها:نتایج این تحقیق نشان می‌دهد استقرار سامانه اسکادا بر مدیریت قبل و حین بحران و همچنین مدیریت جامع بحران شرکت آب و فاضلاب شهری استان البرز موثر است و در عین حال تاثیری بر مدیریت پس از بحران این شرکت ندارد. نتیجه گیری:بر اساس یافته‌های تحقیق و مطابق تحلیل‌های آماری صورت گرفته، از میان سه مرحله مدیریت قبل، حین و پس از بحران بیشترین تاثیرگذاری استقرار سامانه اسکادا بر مدیریت حین و قبل از بحران بوده است. لذا نظر به آن که همواره پیشگیری بهتر از درمان است و در این پژوهش، به موازات تایید اثر بخشی استقرار سامانه اسکادا در مدیریت حین بحران، اثربخشی استقرار این سامانه، در فرایند مدیریت قبل از بحران به اثبات رسید، بهره گیری از اینگونه سامانه‌های نظارتی، ضرورتی انکار ناپذیر مینماید که باید در دستور کار شرکتهای آب و فاضلاب شهری سراسر کشور قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Introduction and research objectives: Crisis management has many aspects, which include the need to use the new advances and technologies for collection of correct information and for appropriate and timely response to crisis creating processes. Industrial automation is the means of realizing this goal and the most comprehensive forms of these systems, which have been designed with a holistic approach to management of systems in operation during crisis and emergencies are the SCADA systems. This article has been written with the objective of reviewing the effectiveness level of SCADA systems in the crisis management of urban water and wastewater companies (case study of Alborz Provincial Water and Wastewater Company), to be able to analyze their role and impact on crisis management by monitoring the condition of installations in operation circuit equipped with SCADA as compared to those devoid of such systems. Methodology: The methodology in this research is descriptive and post event approach. The reason for this view is that given the financial weaknesses of the urban water and wastewater companies, the high costs of installing the SCADA system and the lack of proper planning (for setting up or completing the ongoing SCADA projects Findings: The results of this study demonstrate the effectiveness of SCADA system on pre and during crisis management as well as the comprehensive crisis management of the Alborz Water and Wastewater Company, while it has no impact on the post crisis management of the Company. Conclusion: Based on the research findings and the data analysis conducted, among the three stages of pre, during and post crisis management, the SCADA system leaves its greatest impact before and during the crisis. As prevention is always better than cure and since in this project in parallel to confirming the effectiveness of SCADA system in managing the crisis during its occurrence has been demonstrated, the use of such control systems appears to be an undeniable necessity, which ought to be included in the agenda of every water and wastewater company in the country.  

منابع و مأخذ:

مهرانگیز یقین لو، مریم خلیلی عراقی. (1383). بحران ومدیریت بحران-بررسی آثار مثبت و منفی بحران در سازمانها، تهران: نشریه تدبیر. (خرداد 1383 - شماره 145)

حمیدرضا رضوانی (1387). مدیریت بحران سازمانی. تهران. نشریه تدبیر. (مرداد 1387 -شماره 170)

تشیعی، کلانتری (1384). تله متری و کنترل از راه دور در آب و فاضلاب. تهران. نشریه شهراب. (آذر 1384-شماره63)

عطایی فر. (1392). مدیریت خشکسالی و برنامه جامع کنترل سیل در کشور ژاپن. مشهد:اتشارات امید مهر

حجتی. (1387). طراحی سیستم اسکادا برای مدیریت منابع آب. تهران:مطالعات کتابخانه‌ای شرکت مهاب قدس

یونسلو. (1388). برنامه‌ریزی و و اکنش اضطراری به تاسیسات آب. تهران: مطالعات کتابخانه‌ای معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور

حسنی. (1386). مستندسازی زلزله بم وبروات وتهیه دستورالعمل مدیریت بحران زلزله درتأسیسات آب شرب کشور. تهران: معاونت امور خدمات مشاوره مدیریتی مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت (وابسته به وزارت نیرو)

کنترل سازان فراینداول. (1391). مطالعات راهبردی طرح ملی دیسپاچینگ آب و فاضلاب. تهران: مطالعات کتابخانه‌ای معاونت بهره برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور

دکتر علی اکبر رضایی، مریم بختیاری. (1389). مدیریت بحران. تهران:انتشارات یادآوران