شناسایی عوامل فرهنگی زمینه ساز گسترش طلاق از دیدگاه زنان و ارائه الگوی مدیریتی کاهش آن (مورد مطالعه: منطقه یک شهرداری تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

ساناز گلیجانی مقدم ¹ , سیدرضا صالحی امیری ² , کامران محمدخانی ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی مدیریت و برنامه ریزی امور فرهنگی گرایش خط مشی گذاری و تصمیم گیری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. [e-mail]
2 - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1399/07/19 تاریخ پذیرش : 1399/09/19 تاریخ انتشار : 1399/09/29

کلید واژه: طلاق, عوامل فرهنگی زمینه ساز طلاق, الگوی مدیریتی کاهش طلاق, زنان منطقه یک شهرداری تهران,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش، شناسایی عوامل فرهنگی زمینه ساز گسترش طلاق از دیدگاه زنان منطقه یک شهرداری تهران می‌باشد. پژوهش توصیفی پیمایشی، کاربردی و آمیخته می‌باشد. جامعه آماری شامل کلیه زنان منطقه یک شهر تهران و نمونه آماری با توجه به جامعه نامحدود با فرمول کوکران، شامل 492 نفر می‌باشد. ابتدا از طریق مصاحبه نیمه ساختمند از صاحبنظران و خبرگان جهت اخذ اعتبار روایی محتوایی، عوامل فرهنگی زمینه ساز طلاق با روش دلفی استخراج و در نهایت با تهیه دو پرسشنامه الف- محقق ساخته، ب- تناسب الگو پژوهش ادامه یافت و جهت اخذ اعتبار صوری بصورت آزمایشی از آزمون کرونباخ با 97/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل آماری پژوهش از آزمون ناپارامتریک دو جمله ای، آزمون فریدمن و برای تعیین تناسب الگو از آزمون t تک گروهی و تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری ترکیبی استفاده گردید. یافته‌ها به طور کلی با رویکرد آسیب شناسی رفتاری، ساختاری، زمینه‌ای (محیطی)، در ابعاد فرد، خانواده، دولت و جامعه مورد بررسی قرار گرفتند و هر یک از عوامل فرهنگی به ترتیب؛ نابرابری، عدم اعتقادات مذهبی، تضاد فرهنگی، سبک زندگی، گردشگری، فناوری اطلاعات و ارتباطات (فضای مجازی)، تحصیلات و عدم آموزش مهارت‌های زندگی، تجملات زندگی و شهری، مهاجرت، تهاجم فرهنگی و در نهایت رسانه‌ها شناسایی شدند و الگوی مدیریت فرهنگی در رفتارفردی، رفتارخانوادگی، ساختار نهادهای دولتی، محیط زمینه‌ای جامعه، جهت کاهش طلاق در میان زنان تدوین و ارائه گردید.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to identify the cultural factors underlying the spread of divorce from the perspective of women in District One of Tehran Municipality. Descriptive research is survey, applied and mixed. The statistical population includes all women in district one of Tehran and the statistical sample includes 492 people according to the unlimited population with Cochran's formula. First, through semi-structured interviews with experts to obtain content validity, the cultural factors underlying divorce were extracted by Delphi method, and finally by preparing two questionnaires: a- researcher-made, b- proportionality of the research model and to obtain formal validity experimentally It was obtained from Cronbach's test with 0.97. Statistical analysis of the study was non-parametric binomial test, Friedman test and to determine the fit of the model, one-group t-test and confirmatory factor analysis and combined structural equations were used. Findings were generally examined with the approach of behavioral, structural, contextual (environmental) pathology, in the dimensions of individual, family, government and society, and each of the cultural factors, respectively; Inequality, lack of religious beliefs, cultural conflict, lifestyle, tourism, information and communication technology (cyberspace), education and lack of life skills training, life and urban luxuries, migration, cultural aggression and finally the media were identified and the management model A culture on individual behavior, family behavior, the structure of government institutions, the context of society was developed and presented to reduce divorce among women.

منابع و مأخذ:

ابراهیم پور کومله، سمیرا، خزایی، کامیان (1394). آسیب‌های نو پدید؛ شبکه‌های اجتماعی مجازی در کمین خانواده ایرانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس.

آزاد ارمکی، تقی (1376).نظریه‌های جامعه شناسی، تهران : سروش.

آزاد ارمکی، تقی (1386). فرهنگوهویتایرانیوجهانیشدن، تهران، انتشارات تمدن ایرانی.

آزادارمکی، تقی (1389)، جامعه شناسی خانواده ایرانی، نشر سمت. تهران.

پناغی، لیلی و همکاران (1395)، جستجوی الگوهای سلامت خانواده ایرانی، فصلنامه خانواده پژوهی سال دهم شماره 46 تابستان 1395 صص 179-196.

تقوی، نعمت الله ( 1379). جامعه شناسی خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

خبرگزاری برنا، (1395)، ماجرای خانم‌های پایتخت نشین که دوست دارند جدا شوند، همه چیز توافقی.خبرگزاری برنا کد خبر406884.

رحمانی فیروزجاه، علی؛ سهرابی، سعیدیه (1394). خوانش و رمزگشایی مخاطبان زن از فیلم‌های عامه پسند شبکه‌های ماهواره.مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، ستا13 شماره4 زمستان 1394صص7-28.

رحمت اللهی، فرحناز (1385)آسیبشناسیزندگیزناشوییدرشهراصفهانوارائه مدلیجهتآسیبشناسیزندگیزوجین.پایان نامه کارشناسی ارشد.دانشگاه اصفهان.اصفهان

رندال ای. شوماخر و ریچارد جی. لومکس (--)؛ مقدمه‌ای بر مدل‌سازی معادله ساختاری؛ ترجمه قاسمی وحید؛ تهران.

روشه، گی (1379)، کنش اجتماعی، ترجمع هما زنجانی زاده، مشهد. انتشارات دانشگاه فردوسی. چاپ چهارم، 1389.

ساروخانی، باقر (1370)، دایرهالمعارفعلوماجتماعی، تهران: انتشارات کیان.

ساروخانی، باقر (1370)، مقدمه‌ای بر جامعه شناسی خانواده، تهران، انتشارات سمت.

ساروخانی، باقر (1376). طلاق. پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن. تهران. دانشگاه تهران.

ساروخانی، باقر (1386)، جامعهشناسیارتباطات، تهران، انتشارات اطلاعات.

ساروخانی، باقر؛ ترکمان، فرح؛ اسکافی، مریم؛ (1394)، اثر شبکه‌های اجتماعی بر طلاق عاطفی در شهر مشهد، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، بهار و تابستان1394صص225-250.

سرمد، زهره، عباس بازرگان و الهه حجازی (1385)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، انتشارات آگاه

سیدعلی تبار، سیدهادی؛ پورآوری، مینو؛ حبیبی عسگر آباد، مجتبی؛ محمدعلی پور، زینب (1394)، مقایسه نگرش به روابط فرازناشویی و جهت گیری مذهبی کاربران و غیر کاربران شبکه اجتماعی فیس بوک، فصلنامه خانواده پژوهی سال یازدهم شماره 43 پاییز 1394 صص 297-308.

صالحی امیری، سیدرضا (1392)، آسیب شناسی فرهنگی در ایران. انتشارات ققنوس.

عبدال سلیم، حاجی لی دوجی، خوجعلی منصور (2012)، شبکه‌های اجتماعی، دانشگاه غیرانتفاعی شمس گنبد.

عبدالملکی، مریم؛ آزاده، منصوره اعظم؛ قاضی نژاد، مریم (1394)، رابطه استفاده از رسانه‌های جهانی و بازاندیشی مدرن با گرایش به روابط فرا زناشویی در بین زوجین شهر قروه، فصلنامه خانواده پژوهی سال یازدهم شماره 43 تابستان 1394 صص 309-332.

قاسمی، وحید (1389). مدل سازی معادلات ساختاری در پژوهش‌های اجتماعی با کاربرد Amos، انتشارات: جامعه شناسان.

کاملی، محمدجواد (1381). بررسیوضعیتطلاقجوانان (گزارش ملی جوانان).

کـاملی، م (1386). بررسی توصیفی علل و عوامل مؤثر در بروز آسیباجتماعی طلاق در جامعـه ایران با توجه به آمار و اسناد موجود. فصلنامه دانش انتظامی. دورهی 9، شمارهی 3.

کلارک استوارت، آلیسون؛ برنتانو، کرنلیا (1392)، طلاق؛ علل و پیامدها، مترجمان: دکتر سعیدصادقی، مجتبی ناجی، محمودمحمدزاده، دکتر نفیسه کریمیان.انتشارات پیغام دانش (چاپ پنجم).

کلانتری و همکاران (1390)، در فرا تحلیلی از آثار و پیامدهای طلاق..

کلانتری، خ. (1388). مدل­سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی اقتصادی. تهران: فرهنگ صبا.

کلانتری، عبدالحسین؛ روشنفکر، پیام (1393)، طلاق در ایران، انتشارات جامعه شناسان، چاپ اول1393.

کوزر، لویس؛ روزنبرگ، برنارد (1387)، نظریه‌های بنیادی جامعه شناسی، ترجمه فرهنگ ارشاد. تهران نشر نی.

کوئن، بروس (1370) در آمدی بر جامعه شناسی، ترجمه محسن ثلاثی تهران فرهنگ معاصر.

گنجی، محمد؛ نیازی، محسن؛ ملک پورشهرکی، علیرضا (1394). بررسی تاثیر اعتیاد به فناوری‌های نوین ارتباطی (اینترنت و ماهواره) بر از هم گسیختگی خانوادگی در شهر کرد.مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 4، شماره 1 بهار 1394صص167-194.

گی روشه (1379) جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه‌ی عبدالحسین نیک‌گهر

گیدنز، آنتونى (1386)، جامعه‏شناسى، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نى، 1386.

گیدنز، آنتونی (1386)، مبانیجامعهشناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.

مدیری، فاطمه؛ مهدوی، محمدصادق (1394)، ارزش‌های پست مدرن خانوادگی در شهر تهران، فصلنامه خانواده پژوهی سال یازدهم شماره 43 پاییز 1394 صص 296-281.

مساواتی آذر، مجید (1375) خانواده‌های مهاجر روستایی و زمینه‌های طلاق، جمعیت، سال 5 شماره 15 و16.

مسترحمی، سیدعیسی؛ محمدپورمیر، زهرا (1395)، نقش حجاب در پیشگیری از طلاق با تاکید بر نقش رسانه. نخستین همایش ملی الگوی خانواده سالم با محوریت پیشگیری از طلاق. دانشگاه سمنان1395.

موسوی، مهری سادات (1395)، بازنمایی معنایی طلاق توافقی، فصلنامه خانواده پژوهی سال دوازدهم شماره 46 تابستان 1395 صص 287-304.

نوابخش، مهرداد؛ پوریوسفی، حمید (1385)، نقش دین و باورهای مذهبی بر سلامت روان، پژوهش دینی، شماره چهاردهم. زمستان 1385 صص71-93.

هومن، ح. (1388). مدل­یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم­افزار لیزرل. چاپ سوم، تهران: سمت.

Aldous,j,.and dumon, w. (1990). Family policy in the 1980s: controversy and consensus. Journal of marriage and the family,52,1136-1151.

Bramlett,m.d.,and mosher,w.d. (2002). Cohabitation, marriage, divorce and remarriage in the united states. National center for health statists vital health statists,23-22.

Chen, Yuchuan (2017) A study of Rorschach variables assessing interpersonal relationships among married and divorced individuals.ALLIANT INTERNATIONAL UNIVERSITY, 2017, 83 pages. Dissertations & Theses – Gradworks.

Cherlin, a.j. (1998). Marriage and marital dissolution among black American’s journal of comparative family,29,147-158.

Clarke,s.c. (1995). Advance report of final divorce statics, 1989 and 1990. Monthly vital statistics report,43.

Durko, Angela M. Stone, Matthew J.  (2017)Even lovers need a holiday: Women's reflections of travel without their partners. Tourism Management Perspectives. Volume 21, January 2017, Pages 18–23.

 Frisco,m.l,.and Williams,k. (2003). Perceived housework equity, marital happiness, and divorce in dual-earner households. Journal of family issues,24,51-73.

Ganong, Lawrence, Coleman, Marilyn (2017) Pathways to Stepfamily Living. Stepfamily Relationships, Development, Dynamics, and Interventions.p37-60.

Gottman,j,m. (1994a). an agenda for marital therapy. In s.m. Johnson and l.s. Greenberg. The heart of the matter: perspective on emotion marital therapy (pp.256-293).

Gottman,j,m. (1994b). what predicts divorce? The relationship between marital processes and marital outcome. Hillsdale,n.j.: Erlbaum.

Gottman,j.m. (1998). Toward a process model of men in marriages and families. In a booth and a.c.crouter. men in families: when do they get involved? Pp.149-192.

Kreider, r.m., and fields,j.m. (2001). Number, timing, and duration of marriage and divorces: fall 1996.p70-80.

Lee, M (2002). A Model of children’s post-divorce behavioral adjustment in maternal and dual residence arrangements. Journal of family issues.23, 672-382.

McDaniela, Brandon T. Drouinb, Michelle. Cravensc, Jaclyn D (2017).Do you have anything to hide? Infidelity-related behaviors on social media sites and marital satisfaction. Computers in Human Behavior. Volume 66, January 2017, Pages 88–95

Nimkoff,m,f,.and ogburn,w.f. (1934).the family. Boston: Houghton Mifflin.