بررسی شاخص‌های موثر بر هویت شهروندی و راهکارهای ارتقای آن در شهر تهران(مطالعه موردی منطقه 3 تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

معصومه رحمانی ¹ ()
عزت الله اصغری زاده ² ()
مهدیه اودرخانی ³ ()
مهدی پورقاسم میانجی ⁴ ()

تاریخ دریافت : 1393/04/18 تاریخ پذیرش : 1393/06/18 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: هویت شهروندی, وظایف شهروندی, احساس تعلق, اعتماد, شهرداری,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله به بررسی شاخص‌های موثر بر هویت شهروندی و راهکارهای ارتقاء آن در شهر تهران پرداخته شده است.مهم‌ترین مسئله‌ای که مورد پیگیری قرار می‌گیرد این است که شناخت نقش هویت افراد (جمعی، فردی، اجتماعی) ، شناخت نقش اعتماد به مسئولان، شناخت نقش احساس تعلق و شناخت نقش منشا عرفی وظایف شهروندی تا چه اندازه در ارتقای سطح هویت شهروندی تاثیرگذار است؟ و راهکارهای ارتقای هویت شهروندی بر مبنای شاخص‌ها کدامند؟ در راستای این اهداف و سؤالات به شناسایی مفهوم هویت شهروندی در ایران و جهان و بررسی مبانی نظری پژوهش اقدام نموده و نظرات و ایده‌های اندیشمندان دوره‌های مختلف تاریخی ومکاتب مختلف بیان شده است. روش پژوهش: به منظوراجرای پژوهش چهار فرضیه با استفاده از روش توصیفی تحلیلی از نوع پیمایشی و تکنیک پرسشنامه با حجم 37 سوال در نمونه‌ای به تعداد ٣٨٤ نفر از شهروندان شهر تهران در شهرداری منطقه 3 نمونه‌گیری در نظر گرفته شده است. یافته ها: زنان در مقابل مردان منطقه 3 وظایف شهروندی را بیشتر دارای منشا عرفی دانستته اند (50 درصد در مقابل 44.8 درصد مردان) و همچنین احساس تعلق در زنان (50درصد) بیشتر از مردان (46.5 درصد) می‌باشد. اما در مقابل مردان (31.8 درصد) در مقابل (25.3درصد) زنان اعتماد بیشتری به مسئولان داشته‌اند. همچنین در ابراز هویت فردی و جمعی مردان (28.7 درصد) نسبت به 27.2 درصد برای زنان, درسطح بالاتر بوده است. نتیجه گیری: بین زنان و مردان منطقه 3 از لحاظ میانگین هویت، اعتماد به مسئولان، احساس تعلق و منشآء عرفی وظایف شهروندی تفاوت وجود ندارد.اعتماد به مسئولین در گروه کارشناسی ارشد در منطقه 3 بیشتر از شهروندان این منطقه با مدرک کاردانی است.هم چنین احساس تعلق شهروندان منطقه 3 با مدرک دیپلم بیشتر از شهروندان منطقه 3 با مدرک کارشناسی است وتمام گروه‌های سنی از لحاظ احساس تعلق در یک گروه جای می‌گیرند و اعتماد به مسؤلان نسبت به احساس تعلق اهمیت بیشتری دارد و احساس تعلق نیز نسبت به منشأعرفی وظایف شهروندی اهمیت بیشتری دارد.

چکیده انگلیسی:

Research objective: This paper examines the effective indicators on citizenship identity and promotion strategies that will be discussed in Tehran. The most important   follow – up question is how the role of ( Social, individual and collective ) identity, trust to Authority, a sense of belonging and  the common origin of duties of citizens be effective in promoting citizenship? And what are their strategies? To achieve these   goals , concept of citizenship  identity , ideas and theories of different thinkers of Iran and over the word  has been studied and expressed. Methods: This research is based on four hypothesis through Descriptive – Analytical method and questionnaire technique , sample size to 384 citizens of 3 municipal district of Tehran is done. Results: Women vs. men aim the common origin of duties of citizens  more important (50% vs. 44.8 %) .A sense of belonging among women is more than men ( 50%  women vs. 46.5 % men). But the trust to authority among men is more than women (31.8% vs. 25.3%). Also the expression of individual and collective identity among men is higher than women ( 28.7% vs.  27.2%). Conclusion : Average of  (Social, individual and collective) identity, trust to authority, a sense of belonging and the common origin of duties of citizens among men and women are same.  Also among   Master Degree  group, trust is more important than Associate Degree group. A sense of belonging  is more among Diploma Degree group than Bachelor Degree group.  All ages group are same in a sense of belonging . Trust to authority is more important than sense of belonging and it is more important than the common origin of duties of citizens.  

منابع و مأخذ:

اشرف، احمد (1353) ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران، نامه علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 4،

شکویی، حسین (1367) جغرافیای کاربردی و مکتبهای جغرافیایی، نشربه شهر

فلامکی، محمد منصور (1367) فارابی و سیر شهروندی در ایران

اوفه، ‌کلاوس (‌1385)، ‌چگونه میتوان به شهروندان اعتماد داشت؟ در کتاب سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعة گرد آورنده کیان تاجبخش، تهران: شیرازه.

پیران، پرویز، (1376) مبانی مفهومی و نظری مشارکت زنان روستایی و نقش آن در گذار جوامع. تهران: موسسه‌ی پژوهش‌ها و برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی

تاجبخش، کیان (1386) / آرمانِ شهر؛ فضا، قدرت و هویت در اندیشه اجتماعی معاصر/ نشر نی/ تهران.

توسلی، غلام عباس و نجاتی حسینی، سید محمود (1383) واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران، مجله جامعه شناسی ایران، دوره پنجم، شماره 2.

جنکینز، ریچارد (1381) / هویت اجتماعی/ ترجمه تورج یاراحمدی/ نشر و پژوهش شیرازه/ تهران.

رفیع‌پور، فرامرز، (1380) آناتومی جامعه؛ مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی. تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم.

نجاتی حسینی، سید محمود (1380)؛ بررسی جایگاه مفهوم شهروندی درقانون شهرداری تهران:انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور

De la Paz, Gabriel (2008) Citizenship Identity and Social Inequality

Dِeschamps, Jean-Claude & Devos, Thierry (1998) “Regarding the relationship between social identity and personal identity”, In Stephen Worchel: Francisco J. Morales; Dario Paez; Jean-Claude

Deschamps (eds.) Social identity: International Perspectives. London: Sage.PP. 1-12.

Oldfield. A (1990) Citizenship: An Unnatural Practice ? In B. S turner And P. Hamilton (Ed) Citizenship Critical Concepts , London: Routledge

Oldfield. A (1990) Citizenship And Community: Civic Rebublicanism And The Modern World ,London: Rout Ledge