توزیع اندازه ذرات حاصل از فرسایش خاک‌های اطراف دریاچه ارومیه جمع‌آوری شده بوسیله نمونه‌گیر BSNE
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری
فاطمه ذبیحی
1
(گروه علوم خاک- دانشکده کشاورزی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات تهران)
مهرداد اسفندیاری
2
(گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران)
محمدرضا دلالیان
3
(استادیار-گروه علوم و مهندسی خاک- دانشکده کشاورزی-دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تبریز- تبریز- ایران)
ابوالفضل معینی
4
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
کلید واژه: ذرات معلق, کانون گرد و غبار, نیمرخ عمودی, فرسایش بادی, ارتفاع از سطح زمین,
چکیده مقاله :
در سال‌های اخیر دریاچه ارومیه بعلت کاهش شدید تراز آب خود، به یکی از منابع اصلی گرد و غبار در ایران تبدیل شده است. یکی از اطلاعات ضروری برای تصمیم‌گیری درخصوص چگونگی رفتار با این مسأله، آگاهی از توزیع اندازه ذراتی است که در ارتفاعات مختلف از سطح زمین در حال حرکت است. جهت به تله انداختن ذرات گرد و غبار حاصل از فرسایش بادی خاک‌های اطراف دریاچه ارومیه یکی از کانون‌های گرد و غبار واقع در جنوب شرق دریاچه ارومیه در فاصله 30 کیلومتری جاده تبریز- آذرشهر انتخاب و از نمونه‌گیرهای BSNE (Big Spring Number Eight) استفاده گردید. 14 عدد دیرک که بر روی هر کدام چهار نمونه‌گیر در ارتفاع‌های 15/0، 5/0، 1 و 2 متری از سطح زمین قرار گرفته شده بود، در الگویی دایره‌ای شکل نصب گردید. نمونه‌گیرها در 12 دوره زمانی (از اسفند 1394 تا بهمن 1395) تخلیه شده و و توزیع اندازه ذرات و نیمرخ عمودی ذرات جمع‌آوری گردیده تعیین شد. نتایج نشان داد مقدار درصد ذرات ریز (15/0 - 053/0 میلی‌متر) بیشتر از ذرات درشت (1- 25/0 میلی‌متر) است. بیشترین مقدار ذرات ریز در ارتفاعات 100 و200 سانتی-متری و بیشترین مقدار ذرات درشت در ارتفاع 15 سانتی‌متری از سطح زمین دیده شد. با افزایش ارتفاع از سطح زمین، وزن ذرات جمع-آوری شده کاهش یافت. رابطه توانی بهترین تابع برای تشریح تغییرات وزن ذرات جمع‌آوری شده و ارتفاع از سطح زمین بود. نتایج نشان-دهنده همبستگی منفی بین مجموع بارندگی ماهانه و وزن ذرات جمع‌آوری شده بود.
Recently, the Lake Urmia has become one of the key dust sources in Iran due to a sharp drop in its water level. One of the essential information to decide how to deal with this problem is to know the distribution of the particles size carried at different heights above the soil surface. In order to trap the dust particles of the Lake Urmia area soils erosion, one of dust centers that was located in the southeastern of the Lake Urmia in 30 kilometers distance from the Tabriz-Azarshahr road was selected and the BSNE samplers (Big Spring Number Eight) were used. 14 pole, each of which had 4 samplers at 0.15, 0.5, 1 and 2 m heights above the soil surface were installed in a circle pattern. The samplers were evaluated in 12 interval periods (March 2016-February 2017) and the particle size distribution and the vertical profile of gathered particles were determined. Results showed that the amount of fine particles (0.15-0.053 mm) was greater than the coarse particles (1-0.25 mm). The highest amount of the fine particles was obtained at 100 and 200 cm and of the coarse particles was obtained at 15 cm height above the soil surface. When the height above the soil surface increased, the weight of gathered particles decreased. The power function was the best to explain changes between the weight of gathered particles and the height above the soil surface. There was a negative correlation between monthly rainfall and the weight of gathered particles.
_||_
