تأثیر آبیاری بخشی منطقه ریشه و تراکم بوته بر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب ذرت علوفه‌ای

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

حسین صحرادی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدکرج، کرج، ایران)
فیاض آقایاری ² (استادیار، گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/06/06 تاریخ پذیرش : 1398/07/18 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: کارآیی مصرف آب, کم آبیاری, عملکرد علوفه, آبیاری جویچه‌ای یک درمیان,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تأثیر روش‌های مختلف آبیاری بخشی منطقه ریشه و تراکم بوته بر عملکرد و بهره وری مصرف آب گیاه ذرت علوفه‌ای، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 94-1393 در مؤسسه تحقیقات خاک و آب کرج اجرا شد. عامل روش آبیاری در 3 سطح شامل آبیاری کامل به صورت تمام جویچه‌ای، آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت یک در میان متناوب وآبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت یک در میان ثابت در کرت‌های اصلی و عامل تراکم بوته در 3 سطح شامل تراکم‌ 75000، 85000 و 95000 بوته در هکتار در کرت‌های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد بالاترین بهره وری مصرف آب عملکرد دانه در روش آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت یک در میان متناوب با 6/21 درصد افزایش نسبت به روش آبیاری تمام جویچه‌ای حاصل گردید. به طور کلی روش آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت متناوب نسبت به دیگر روش‌های آبیاری به منظور افزایش بهره وری آب برتری قابل توجهی داشت. بیشترین بهره وری آب عملکرد بیولوژیک‌تر (97/11 کیلوگرم در متر مکعب) و بهره وری آب عملکرد بیولوژیک خشک (91/3 کیلوگرم در مترمکعب) در تیمار آبیاری جویچه‌ای یک در میان متناوب و تراکم 85000 بوته در هکتار به ترتیب با افزایش 2/27 و 2/31 درصد نسبت به تیمار شاهد بدست آمد. بنابراین استفاده از روش آبیاری بخشی منطقه ریشه به صورت متناوب به همراه تراکم 85000 بوته در هکتار برای بهبود بهره وری مصرف آب ذرت علوفه ای در منطقه کرج توصیه می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

To study the effect of different methods of partial root-zone drying irrigation and plant density on yield and water productivity of forage corn a field experiment was carried out in split plot arrangement using randomized complete block design with four replications at soil and water research institute, Karaj, Iran in 2014-2015 growing year. Different irrigation methods in three levels: I1: conventional furrow irrigation, I2: intermittent alternate furrow irrigation, I3: the fixed alternate furrow irrigation that were located in the main plots and plant density in three levels: D1: 75000 plants per hectare, D2: density of 85,000 per hectare, D3: density of 95,000 plants per hectare that were located in the sub plots. Results showed that the highest water productivity of Grain yield was achieved in treatment of the intermittent alternate furrow irrigation which showed 21.6 % significant increase in comparison to conventional furrow irrigation. Generally, method of intermittent alternate partial irrigation was a significant advantage compared to other irrigation methods in order to increase water productivity. The highest water productivity for biological fresh yield (11.97 kg.m-3) and WP for biological dry yield (3.91 kg.m-3) was achieved in treatment of the intermittent alternate furrow irrigation and density of 85,000 plant per hectare that increased 27.2% and 31.2% as compared to control treatment, respectively. Thus, method of partial root-zone drying irrigation (intermittent alternate) and density of 85,000 plants per hectare to increase productivity of forage corn is suggested in Karaj area.

منابع و مأخذ:

آقایاری، ف.، خلیلی، ف. و اردکانی، م.ر. 1395. اثر روش­های متفاوت آبیاری و پلیمر سوپر جاذب بر عملکرد و بهره­وری آب ذرت (Zea mays L.). اکوفیزیولوژی گیاهی، 8(24) : 35-48.

افراسیاب. پ.، دلبری. م. و جعفری، ح. 1395. بررسی اثرات  مقادیر مختلف آبیاری، تراکم بوته و آرایش کاشت در روش آبیاری قطره ای- نواری  بر عملکرد، اجزاء عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت دانه­ای در اسلام آباد غرب. تحقیقات آب و خاک ایران، 47(4) : 731-741.

اکبری نودهی، د. 1393. تأثیر روش های آبیاری جویچه ای و کم آبیاری بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت علوفه ای در مازندران، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، 18(70): 245-254.

رضــایی اســتخروئیه، ع.، هوشــمند، ع.، برومندنســب، س. و خانجــانی، م. 1391.  تأثیر کم آبیاری و خشکی موضعی ریشه بر عملکرد و اجـزای عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه ذرت دانـه ای هیبریـد سـینگل کراس 704. نشریه آب و خاک(علوم و صـنایع کشـاورزی)، 26(6) : 1514-1521.

سالمی، ح.، توکلی، ع. و حیدری، ن.1393.  اثرات کم آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای و بهره­وری آب در شبکه آبیاری نکوآباد اصفهان . نشریه بوم شناسی کشاورزی. 6(4) : 858-869.

سپاسخواه، ع. 1385 . کم آبیاری به روش جویچه­ای یک در میان. هشتمین سمینار کمیته ملی آبیاری وزهکشی. آبان ماه تهران، https://www.civilica.com/Paper-INCID08-INCID08_015.html

سرائی تبریزی، م.، بابازاده، ح.، پارسی نژاد، م. و مدرس ثانوی، س.ع.م. 1389. بهبود کارایی مصرف آب سویا با استفاده از آبیاری بخشی منطقه (Partial Root Drying). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، 52 (14): 1-14.

صمصامی پور، م.، افراسیاب، پ.، امداد، م.، دلبری، م. و کاراندیش، ف. 1394. ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه‌ای در مدیریت آبیاری جویچه‌ای یک در میان متناوب. مجله تحقیقات آب و خاک ایران. 46(1) : 11-18.

کریمی، ز.، اشرف مهرابی، ع.، براری، م. و ناصری، ر. 1389. واکنش عملکرد علوفه تر و کارایی مصرف آب به نوع آبیاری و روش کاشت در ذرت سیلویی SC26. دومین همایش ملی کشاورزی و توسعه پایدار(فرصتها و چالشهای پیش رو)، اسفندماه شیراز. https://www.civilica.com/Paper-NSASD02-NSASD02_127.html

ولی فر، ع.، معافپوریان، غ.، تدین، م.س. و اشرف منصوری، غ.  1392. اثرات تغذیه بهینه پتاسیم و مدیریت های مختلف آبیاری بر کاهش مصرف آب ذرت. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی. 5(14) : 45-58.

هنر، ت. و سپاسخواه، ع.ر.  ۱۳۷۵. اصلاح و کاربرد مدل (CRPSM) برای مدیریت آبیاری ذرت، هشتمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی، آبان ماه تهران، https://www.civilica.com/Paper-INCID08-INCID08_002.html

Farre, I. and Faci, J.M. 2009. Deficit irrigation in maize reducing agricultural water use in a Mediterranean environment, agricultural water management, 383-394.

Jose, C., lnma, F., Phillippe, D. and Faci, M. 2000. Simulation of maize yield under water stress with the EPIC phase and CROPWAT Modeles. Agron. J. 92: 669- 679.

Kang, S.Z., Shi, P., Pan, Y.H., Liang, Z.S. and Hu, X.T. 2000. Soil water distribution, uniformity and water use efficiency under alternate furrow irrigation in arid areas. Irrig. Sci. 19(4): 181-190.

Krank, H. and Genkoglan,C. 2003. Effects of deficit irrigation on the yield and growth of the succeeding corn crop under Harran Plain conditions. Ziraat- Fakultesi-Dergisi,Ataturk Universities. 34(2): 117-123.

Norwood, C.A. 2000. Water use and yield of limited-irrigated and dryland corn. Soil Science Society American Journal 64: 365–370.

Oktem, A., Simsek, M. and Oktem. A.G. 2003. Deficit irrigation effects on sweet corn (Zea ays saccharata dry matter production in a semiarid climate.Agricultural of water management. 95: 895 – 908.

Rafiee, M. and Shakarami, G. 2010. Water Use Efficiency of Corn as Affected by Every Other Furrow      Irrigation and Planting Density. World Appl. Sci. J. 11(7): 826-829.

Shapiro, A.C. and Wortmann, S.C. 2006. Corn response to nitrogen rate, row spacing, and plant density in eastern Nebraska. Agron. J. 98: 529-535.

Sepaskhah, A.R. and Ghasemi, M. 2008. Every-other-furrow irrigation with different intervals for sorghum.Pakistan Journal of Biological Sciences, 11:9.1234-1239.

Sepaskhah, A.R. and Khajehabdollahi, M.H. 2005. Alternate furrow irrigation with different irrigation intervals for maize (Zea mays L.). Plant Production Science, 8(5): 592-600.

Smith, M., Kivumbi, D. and Heng, L.K. 2002. Use of the FAO CROPWAT Model in Deficit Irrigation Practice. Water Reports no. 22. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, pp 17-28.

Stoll, M., Loveys, B. and Dry, P. (2000). Improving water use efficiency of irrigated horticultural crops, J. Exp. Bot, 51, 1627–1634.

Zhang, Z.H., Cai, H.J. and Yang, R. 2004. Water requirements and crop coefficients of drip-irrigated crop under mulch in Minqin Vountry Oasis. Trans. CSAE 20 (5), 97–100.