پتانسیل‌یابی اراضی مستعد کشت گردو در استان تهران با روشFuzzy AHP
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری
مسعود سلیمانی
1
(گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
سعید حمزه
2
(گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران)
رامین پاپی
3
(گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
کلید واژه: سامانه اطلاعات جغرافیایی, پارامترهای اقلیمی, پهنه‌بندی, گردوی ایرانی, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی,
چکیده مقاله :
گردو به‌عنوان یکی از محصولات پربازده، نقش قابل توجهی در وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزان در بسیاری از مناطق کشور دارد و با توجه به بازده اقتصادی این محصول در سال های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر سطح زیر کشت آن هستیم. درخت گردو بسیار به شرایط آب و هوایی وابسته است، بنابراین لازم است قبل از کشت آن که نیاز به سرمایه گذاری اولیه نسبتاً بالایی دارد، اقداماتی در خصوص شناسایی مناطق مناسب و مستعد کاشت صورت گیرد. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی و شناسایی اراضی مستعد برای کاشت گردو در سطح کل استان تهران جهت حصول بازده تولید مطلوب می باشد. بدین‌منظور از پارامترهای اقلیمی (شامل دما، رطوبت نسبی، بارندگی و سرعت باد) مربوط به 12 ایستگاه سینوپتیکی در داخل استان و 8 ایستگاه در استان های مجاور با طول دوره آماری 11 سال (2004 تا 2014 میلادی)، توپوگرافی و کاربری اراضی به‌منظور مکان یابی و پهنه بندی مناطق مستعد کشت گردوی ایرانی استفاده شده است. ابتدا از تمامی پارامترهای مورد نظر لایه اطلاعاتی رستری تولید شد. سپس با بررسی مطالعات پیشین و نظر کارشناسان در ارتباط با خصوصیات فیزیولوژیکی و نیازهای رویشی درخت گردو، آستانه های مطلوب و نامطلوب جهت رشد درخت تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تهیه پرسشنامه میزان ارجحیت و تأثیرگذاری هریک از پارامتر ها محاسبه شد. در ادامه با استفاده از تابع عضویت فازی کلیه لایه های اطلاعاتی نرمال سازی شده و در نهایت از طریق ابزار هم پوشانی فازی در محیط نرم افزار ArcGis، نقشه پهنه بندی نهایی تهیه و استخراج گردید. مطابق با این نقشه، از میان کل اراضی استان تهران 9562/243882 هکتار معادل 82/17 درصد جهت کاشت گردوی ایرانی دارای استعداد بسیار مناسب می باشد. همچنین نتایج نهایی حاکی از آن است که از میان پارامترهای مؤثر بر رشد گردو سه عامل دما، رطوبت نسبی و جهت شیب از تأثیر و اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
As a highly productive product, walnut plays an important role in the social and economic condition of farmers in various regions across Iran, and there has been a dramatic increase in the area under cultivation of this product in recent years due to its economic return. Walnut trees are highly sensitive to the climate conditions. Therefore, before Cultivation of this product, which requires a relatively high initial investment, it is necessary to take certain measures to identify and assess suitable lands for planting walnut trees. Therefore, this study aims to identify and assess suitable lands for planting walnut in the entire of Tehran province that would result in a desirable production efficiency. For this purpose, this study uses climatic parameters (including temperature, relative humidity, precipitation, and wind speed) from 12 synoptic stations within Tehran Province and 8 stations from adjacent provinces for an 11-year statistical period (from 2004 to 2014), topography, and land use for site selection and zoning of suitable regions for cultivation of Persian walnut. First, raster data layers were generated using all the parameters under study. Then, through a review of literature and expert views on physiological properties and growth requirements of walnut, the desirable and undesirable thresholds for its cultivation were determined. Next, analytic hierarchy process (AHP) and a researcher-made questionnaire were used to calculate the effectiveness and priority of each parameter. Furthermore, a fuzzy membership function was used to normalize the data layers. Finally, the final zoning map was prepared and extracted using fuzzy overlay tools in ArcGIS. According to this map, an area of 243882.9562 hectares, equal to 17.82% of the entire area of Tehran Province proved very suitable for cultivation of Persian walnut. Moreover, the findings indicate that the three parameters of temperature, relative humidity, and aspect have a special significance and effect on the growth of walnut trees.
_||_
