بررسی توزیع شوری در پروفیل خاک زراعی کشت شده تحت آبیاری قطره ای

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

لیلا میرزایی الموتی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)،)
بیژن نظری ² (استادیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره))
عباس ستوده نیا ³ (دانشیار گروه علوم و مهندسی آب. دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره))
هادی رمضانی اعتدالی ⁴ (دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)،)

تاریخ دریافت : 1398/11/26 تاریخ پذیرش : 1399/11/28 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: ذرت علوفه‌ای, شوری, آبیاری نواری, مصرف آب, عملکرد محصول,

چکیده مقاله :

حفاظت از منابع آب و خاک در کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک در گروه توجه جدی به مسئله‌ی شوری است. پژوهش حاضر در قالب طرح بلوک‌های کاملا تصادفی به منظور بررسی تجمع نمک در خاک در آبیاری قطره‌ای انجام شد. تیمارهای مورد آزمون شامل آبیاری با سیستم نوار پلاکدارسطحی، نوار پلاکدار نیمه زیرسطحی با عمق نصب 10 سانتیمتر از سطح خاک، نوار زیپدارسطحی، نوار زیپدار نیمه‌ زیرسطحی با عمق نصب 10 سانتیمتری از سطح خاک و نوار زیپدارسطحی با مالچ بود. شوری آب آبیاری 2 دسی‌زیمنس بر متر همراه با کشت گیاه ذرت علوفه‌ای صورت گرفت. نتایج بیانگر بیشترین تجمع نمک در عمق 15 تا 20 سانتیمتری و در فاصله عرضی 10 تا 15 سانتیمتری از گسیلنده‌ها بود. همچنین بین واریانس-های شوری در فاصله صفر، 15 و 30 سانتیمتری از گسیلنده‌ها و در عمق صفرتا 20 سانتیمتری از سطح خاک در هر پنج تیمار در سطح 05/0 درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت ولی در بقیه اعماق که شامل 20 تا 40 و 40 تا 60 سانتیمتری بود اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. طبق نتایج در سیستم آبیاری قطره‌ای نواری در بافت سیلت لوم، تجمع نمک عمدتاً در فاصله صفر تا 15 سانتیمتری نوارها و عمق صفر تا 20 سانتیمتری از سطح خاک اتفاق می افتد و باید برای آبشویی آن اقدام نمود. در این تحقیق تیمار زیپدارسطحی با مالچ از نظر بالابودن عملکرد محصول و مصرف آب کمتر نسبت به سایر تیمارها برتری داشت و به طور میانگین نسبت به سایر تیمارها 39/10 درصد مقدار تجمع نمک را کاهش داد.

چکیده انگلیسی:

Conservation of soil and water resources in arid and semi-arid countries is a serious concern for salinity. The present study was carried out in a completely randomized block design to investigate soil salt accumulation in tape irrigation. Treatments included: “surface plaque tape”, “semi-subsurface plaque tape in 10 cm depth of soil”, “surface tape”, “semi-subsurface tape in 10 cm depth of soil” and “surface tape with mulch”. Salinity of irrigation water was 2 dS/m with Forage Maize cultivation. The results of salinity analysis indicate that salt distribution in 15-20 cm depth soil and in 10-15 cm space from dripper had highest value. Also in confidence level of 95 %, in all of treatment in 0, 15 and 30 cm space of dripper and 0-20 cm depth of soil level there were different in salt but in another depth (20-40 and 40-60 cm) there weren’t any different also, in use of drip tape irrigation system in soil texture silt-loam discrete kind of tape and location of installation, mainly salt distribution happen between 0-15 cm space of dripper and 0-20 cm depth of soil level and we have to do leaching. In this research, surface tape with mulch treatment had the highest yield and lowest water use between studied treatments. This treatment reduced the amount of salt accumulation by 10.39% on average compared to other treatments.

منابع و مأخذ:

تابعی، م. برومندنسب، س. سلطانی محمدی، آ و حیدرنصرالهی، ع. 1394. شبیه­سازی توزیع شوری در خاک تحت آبیاری قطره­ای تیپ با آب شور با استفاده از مدل Swap. نشریه آب و خاک، 29(3): 603-590.

جواد زرین، ا. صبوری فرد، م. احمدی هلیلی، م. بنیادوندی، ا و قاسمی م. 1396. بررسی پراکنش مکانی شوری در اعماق مختلف پروفیل خاک با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). سومین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش­ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی ، محیط زیست و گردشگری، تبریز، دبیرخانه دایمی کنفرانس. 

جواد زاده شاخلی، ف. خالدیان، م. نوابیان، م و شاهین رخسار، پ. 1394. شبیه­سازی شوری خاک تحت منبع خطی در یک خاک ناهمگن و در شرایط غیر ماندگار. نشریه پژوهش­های حفاظت آب و خاک، 22(4). 216-203.

کریم­زاده، ح. رضایی، ر و مهرابی، ش. 1395. بررسی تاثیر خاک، پساب و لجن فاضلاب بر برخی ویژگی­های رویشی گیاه قره­داغ. نشریه حفاظت منابع آب و خاک 5 (4). 94-82.

عابدی کوپایی، ج و ملکیان، ر.1384. مدیریت آب آبیاری با استفاده از مدل Saltmed. کارگاه فنی آبیاری سطحی مکانیزه. 318-302.

مومنی، ع. 1389. پراکنش جغرافیایی و سطوح شوری منابع خاک ایران. مجله پژوهش­های خاک، 24(3): 215-203.

میرزایی الموتی، ل. نظری، ب. رمضانی اعتدالی، ه و ستوده­نیا، ع. 1397. بررسی توزیع نمک در آبیاری قطره­ای نواری تیپ با استفاده از آب شور. نخستین همایش راهبردهای مدیریت منابع آب و چالش­های زیست ­محیطی در دانشگاه ساری.

وحیدی، ع. 1381. تاثیر شوری آب و دور آبیاری بر توزیع املاح خاک در آبیاری قطره­ای. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان.

همایی، م، 1381. واکنش گیاهان به شوری. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، صفحه 97.

Al-Omran, A. 2008. Effect of saline water and drip irrigation on tomato yield in sandy calcareous soils amended with natural conditioners. International Salinity For.

Amer, K.H. 2010. Corn crop response under managing different irrigation and salinity levels: Agricuitur Water Manage. 97 (1553-1563). and furrow method. Journal of Tropical Agriculture. 9(3): 194-202.

Chengfu ,Y. Shaoyan, F' Juan, W. Zailin, H and Quanyi, J. 2018. Effects of irrigation water salinity on soil salt content distribution, soil physical properties and water use efficiency of maize for seed production in arid Northwest China. Int J Agric & Biol Eng, 2018; 11(3): 137–145.

Datta, A. Ullah, H and Ferdous, Z. 2017. Water management in rice. In: BS Chauhan, K Jabran, G­­­­ Mahajan (Eds.), Rice Production Worldwide. Springer.2017; 255-277.

Droogers, P. Salemi, H.R and Mamanpoush, A. 2000. Exploring basin scale salinity irrigation system advantages, American Society of Agricultural Engineers, 50(4), doi.

Jingang, L. Zhongyi, Q. Jin, Ch. Fan, W and Qiu, J. 2018. Effect of different thresholds of drip irrigation using saline water on soil salt transporation and maize yield.water 2018, 10, 1855.

Kang, Y. Chen, M and Wan, S. 2010.  Effects of drip irrigation with saline water on waxy maize (Zea mays L. var. ceratina Kulesh) in North China Plain:  Agric. Water Manage. (97) 1303–1309.

Kang, Y.H. 1998. Microirrigation for the development of sustainable agriculture. CASE, 14 (Suppl.), 251–255 (in Chinese with English abstract).

Meixian, L. Jingsong, Y. Xiaoming, L. Guanming, L. Mei, Y and Wang, J. 2013. Distribution and dynamics of soil water and salt under different drip irrigation regimes in northwest china. Irrig Sci. 31:675-688.

Murtaza, G. Ghafoor, A and Qadir, M. 2006. Irrigation and soil management strategies for using saline-sodic water in a cotton-wheat rotation.  Agricultural Water Management. 81: 98-114.

Oron, G. Demalach, Y. Hoffman, Z. Keren, Y. Hartmann, H and Plazner, N. 1990. Wastewater disposal by subsurface trickle irrigation. Proceedings, Fifteenth Biennial Conference, IAWPRC, Kyoto, Japan, Jul 29-Aug. 3, pp. 2149-2158.

Phene, C.J. Davis, K.R; Hutmacher, R.B; Bar-Yosef, B and Meek, DW. 1990. Effect of high  frequency surface and subsurface drip irrigation on root distribution of sweet corn. Irrigation Science. 12: 135-140.

Singh-Saggu, S and Kaushal, M.P. 1991. Fresh and saline water irrigation through drip and furrow method.Int. j. Top. Agric. 9(3): 194-202.

Takinel, O. Kanber, R. Diker, K. 2002. The Potential Use of Drip Irrigation Systems for unsaturated soil during unsteady absorbtion. Soil Sci. Am. J. 52(2): 340-345.

Xiuping, W. Zhizhong, X. Xuelin, L. Yahui, L. Guangming, L and Zhe, W. 2019. Salt leaching of heavy coastal saline silty soil by controlling the soil matricpotential. Soil and eater research.(3): 132-137.

Yitayew, M and Reynolds, C. 1977.  The cost saving: The Low-Head gravity -flow bubbler irrigation system advantages, American Society of Agricultural Engineers, No. 972184: 3.

Zhijuan, Q. Hao, F.Ying, Z. Aizheng, Yand Zhongxue, Z. 2018. Spatial distribution and simulation of soil moisture and salinity under mulched drip irrigation combined with tillage in an arid saline irrigation district, northwest China. Agricultural Water Management.Vol 201, P 219-231.

Zhang, C. Jia, Lm; Shen, Y and Ma, C. 2019. The Influence of Straw Mulch on the Transport and Distribution of Water and Salt in Indirect Drip Irrigation with Saline Water. Springer. 227-239.

Zhai, Y. Yang, Q and Hou, M. 2015. The effects of saline water drip irrigation on tomato yield, quality and blossom-end rot incidence --- A 3a Case Study in the South of China. PLoS ONE. 10 (11): e0142204. DOI: 10.1371/journal.pone.0142204