انسان‌شناسی عرفانی در سنت یهودی با تأکید بر زُهر

محورهای موضوعی : مسیحیت

مژده شریعتمداری ¹ (گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران)
طاهره حاج ابراهیمی ² (گروه ادیان و عرفان، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
فاطمه لاجوردی ³ (گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/02/27 تاریخ پذیرش : 1399/02/27 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: انسان‌شناسی عرفانی, قبالا, زوهر, سفیروت, آدم قدیم,

چکیده مقاله :

این عبارت توراتی که انسان شبیه خدا آفریده شده است، اساس تعلیمات دانشمندان یهود دربارۀ وجود آدمی است. از این عبارت چنین برداشت می‌شود که انسان بر همۀ مخلوقات جهان فضیلت دارد و عالی‌ترین نقطه در کار آفرینش است. از این رو همواره موضوع انسان و مسیر آفرینش او، ابعاد وجودی و جایگاهش در نظام هستی از موضوعات مورد توجه متفکران یهودی و پژوهشگران حوزه یهودیت بوده است. در این میان کتاب زُهر به عنوان مهم‌ترین اثر ادبی و عرفانی قرون وسطی، موضوع اصلیش نمایش انسان و حقایق الهی است. این اثر به عنوان تفسیر اسفار پنج‌گانه تورات تا حدودی دسترس‌ناپذیر و دشواریاب در برابر ما قرار دارد، همان‌طور که شایستة اثری دربارۀ حکمت باطنی است. در این نوشتار سعی شده است که با بیان جنبه‌های شناخت آدمی در سنت توراتی یهودی، به عنوان پیشینه و پایه‌های انسان‌شناسی یهودی، و بررسی جریان قبالا به عنوان اصلی‌ترین سنت عرفان یهودی در بیان دیدگاه‌های انسان‌شناسی عرفانی یهود، زمینه را برای بیان دیدگاه‌های زُهر از انسان فراهم کنیم.

چکیده انگلیسی:

The principle that man is in the image of God is the basis of the teachings of Jewish scholars about the existence of mankind. From this phrase of Torah, it is understood that the man is virtuous for all the creatures of the world, and it shows that it is the highest point in the creation of creatures. Therefore, the subject of mankind and the path of his creation, his existential dimensions and his position in the system of being have always been the subject of interest by Jewish scholars and scholars in the field of Judaism. Among these, Zohar that considered to be the most important literary-mystical work of the Middle Ages, its main theme is the representation of man and divine realities. This work, as an interpretation of the five books of the Torah, is somewhat inaccessible and silent to us, as it deserves to be a work of esoteric wisdom. In this research, it has been attempted to explain the aspects of human cognition in the Jewish tradition as the background and foundations of Jewish anthropology, and to investigate the Kabbalah as the main tradition of Jewish mysticism in expressing the views of the Jewish mystical anthropology, provide the views of the Zohar from human beings.

منابع و مأخذ:

• اپستاین، ایزیدور، یهودیت بررسی تاریخی، ترجمة بهزاد سالکی، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، 1393ش.


• جلالی مقدم، مسعود، کرانه‌های هستی انسان در پنج افق مقدس، امیرکبیر، تهران، 1390ش.


• حاج ابراهیمی، طاهره، خدا، جهان و انسان در اندیشهء فیلون و ابن عربی، علمی و فرهنگی، تهران، 1392ش.


• شولم، گرشوم، گرایش ها و مکاتب اصلی عرفان یهود، ترجمه علیرضا فهیم، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، 1392ش.


• عهد عتیق، ترجمه پیروز سیار، هرمس، تهران، 1394ش.


• کهن، آبراهام، خدا، جهان، انسان و ماشیح در آموزه‌های یهود، ترجمه امیرفریدون گرگانی، تهران، المعی، 1382ش.


• کهن، آبراهام، گنجینه‏ای از تلمود، ترجمه امیرفریدون گرگانی، تهران، اساطیر، 1390ش.


• Abrahams, Israel, “Man, Nature of (in the Bible)”, Encyclopedia Judaica, Fred Skolnik (editor-in-chief), 2nd ed., Thomson Gale, vol.13, 2007.


• Abramovich, Henry, “Death”, 20^th centry Jewish religious thought, Arthur A. Cohn and Paul Mendes-Flohr (ed.), Usa, Charles Scribner’s Son, 2009.


• Barton, George A., “Soul: Jewish Concept”, Encyclopedia of Religion and Ethics, James Hasting (ed.), Morrison Pub, New York, vol.11, 1920.


• Davidson, William L., “Image of God”, Encyclopedia of Religion and Ethics, James Hasting (ed.), Morrison Pub, New York, vol.7, 1920.


• Friedman, Theodore, “Man, Nature of (In Rabbinic Thought)”, Encyclopedia Judaica, Fred Skolnik, editor-in-chief, 2nd ed., Thomson Gale, vol.1, 2007.


• Giller, Pinchas, Reading the Zohar, London, Oxford University Press, 2001.


• Hertzberg, Arthur, Judaism, Free Press, New York, 1991.


• Ivry, Alfred L, “Body and Soul”, Encyclopedia Judaica, Fred Skolnik (editor-in-chief), 2nd ed., Thomson Gale, vol.4, 2007(1).


• Idem, “Soul”, Encyclopedia Judaica, Fred Skolnik, (editor-in-chief), 2nd ed., Thomson Gale, vol.19, 2007(2).


• Lachower, Yeruḥam Fishel, The wisdom of the Zohar: an anthology of texts, The Littman Library of Jewish Civilization, London, Washington, 1991.


• Lynch, W.E., “Man, Biblical Concept”, New Catholic Encyclopedia, Berard L. M (Executive Editor), 2^nd, Thomson Gale, vol.9, 2003.


• Manhar, Nurho De, The Sepher Ha-Zohar. Or The Book of Light, Biblio Bazaar, New York, 2008.


• Schaya, Leo, “Creation, the Image of God”, Seeing God everywhere, Essays on Nature and Sacred, Edited by Barry McDonald, World Wisdom Inc. Canada, 2003.


• Schaya, Leo, The Universal Meaning of Kabbalah, Sophia Perennis, New York, 2005.


• Scholem, Gershom, On the Kabbalah and its Symbolism, New York, Schocken books, 1974.


• Scholem, Gershom, Major Trends in Jewish Mysticism, Schocken Books Inc, New York, 1995.


• Sherbok, Dan Cohn, fifty key Jewish thinkers, Uk, Routledge, 2007.


• The Zohar, H. Sperling & M. Simon(trans.), Rebecca Benner pub, New York, 1934.


• Wexelman, David M, Kabbalah: The Splendor of Judaism, USA, Jason Aronson, 2001.