تعیین رژیم‌های خشک و مرطوب بارش ماهانه با استفاده از شاخص بارش انگوت در ایستگاه اردبیل

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

رقیه آسیابی‌هیر ¹ (کارشناسی ارشد آبخیزداری، گروه منابع طبیعی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)
رئوف مصطفی زاده ² (استادیار، گروه منابع طبیعی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران  (مسوول مکاتبات))
سعید نبوی ³ (دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1395/06/03 تاریخ پذیرش : 1395/08/10 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: شاخص اقلیمی, تغییرات زمانی بارش, رژیم بارش, خشک‌سالی, ماه خشک,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: خشک‌سالی یکی از عوامل اصلی مشکلات اقتصادی و محیط زیستی است و مقدار بارش مهم‌ترین متغیر اقلیمی با تغییرات زمانی- مکانی است که دارای تاثیر جدی بر موجودیت منابع آب است. شاخص بارش انگوت یک شاخص برای تعیین چرخه اقلیمی بارندگی‌ها در دوره‌های خشک و مرطوب است. شاخص بارش انگوت تغییرات پارمتر اقلیمی بارش در هر ماه را برای تعیین دوره‌های بارانی و خشک مشخص می‌نماید. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی و محاسبه شاخص بارش انگوت در تحلیل دوره‌های خشک و مرطوب بارندگی در مقیاس ماهانه در ایستگاه اردبیل بود.روش بررسی: شاخص بارش انگوت براساس نسبت مقادیر متوسط روزانه بارش در یک ماه و مقادیر متوسط روزانه بارش در یک سال محاسبه شد و در ادامه بر اساس مقادیر شاخص مذکور، ماه‌های خشک و مرطوب مشخص شد و مقادیر ضریب همبستگی شاخص مذکور بر اساس آزمون پیرسون محاسبه و ارتباط آن با مؤلفه‌های بارش ماهانه مورد آزمون قرار گرفت.یافته‌ها: بر اساس نتایج، مقدار شاخص بارش انگوت در ماه اردیبهشت با مقدار عددی 33/2 تحت عنوان ماه مرطوب، ماه‌های آبان و فروردین به‌ترتیب با مقدار عددی 65/1 و 57/1 دارای رژیم بارش نرمال و بقیه ماه‌ها با مقدار شاخص کم‌تر از واحد، تحت عنوان ماه خشک طبقه‌بندی شد. هم‌چنین، شاخص بارش انگوت با ضریب تغییرات مقادیر بارش رابطه عکس (R2=0.408) و با مقادیر متوسط بارندگی ماهانه رابطه مستقیم (R2=0.998) و معنی‌دار داشت. بحث و نتیجه‌گیری: بیش‌ترین مقدار شاخص بارش انگوت مربوط به ماه‌های آبان و اردیبهشت بوده و شاخص انگوت با ضریب تغییرات مقادیر بارش رابطه عکس و با مقادیر متوسط بارندگی ماهانه رابطه مستقیم و معنی‌دار داشت. امکان تعیین رژیم بارش ماهانه براساس دامنه مقادیر شاخص انگوت فراهم شده است. مقایسه نتایج با سایر شاخص‌های معمول خشک‌سالی مانند شاخص بارش استاندارد در تحلیل خشک‌سالی و تعیین دوره‌های ماهانه خشک و مرطوب در سایر مناطق کشور نیازمند مطالعات بیش‌تری است.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Drought is the main causes of socioeconomic and environmental issues and the spatial and temporal variability of precipitation has a great influence on water resources availability. The Angot Precipitation Index (ratio between the average values of multiannual of precipitation over wet and dry periods) is an indicator to determine the precipitation variations. The API highlights the climate significance of every month to detect dry or rainy regime.Material and Methodology: This study aims to assess and calculation of API in analysis of dry-wet periods of monthly precipitation in Ardabil station. The API values were calculated based on average daily values of precipitation in a year. Based on API values, dry and wet months were identified and the relationship between API and monthly precipitation characteristics according to Pearson correlation coefficient.Findings: According to the results, the value of API was 2.33 for the May month as a wet month and the November and April months are determined as normal precipitation regime (1.65 and 1.57 values, respectively) and other months have been classified into dry months as the API is less than the unity. Also, the API had a negative correlation with precipitation coefficient of variation (R2=0.408), and a positive correlation is exist between average monthly precipitation amounts and the API (R2=0.998).Discussion and Conclusion: The maximum API index value was observed in November and May months. The results indicated that the amount of Angot index was inversely correlated with coefficient of variations; while a direct relationship is exist with average monthly precipitations. Application of Angot index allows the determination of monthly precipitation regime on the basis of the vale ranges of the calculated index. Comparing the results of other drought indices in determining wet and dry months in climatic zones of Iran needs further investigations.

منابع و مأخذ:

1. Mostafazadeh, R., Shahabi, M., Zabihi, M. Analysis of meteorological drought using Triple Diagram Model in the Kurdistan Province, Iran. Geographical Planning of Space, 2015; 5(17): 129-140. (In Persian)


2. Mishra, A.K. and Singh, V.P., 2010. A review of drought concepts. Journal of Hydrology, Vol. No. 1. pp.202-216.


3. Parchami, N., Mostafazadeh, R., Esmali Ouri, A., Imani, R. Spatial variations of hydrological drought in different time scales in rivers of Ardabil province. Hydrogeomorphology, 2023; 9(33): 36-21. doi: 10.22034/hyd.2022.51550.1637. (In Persian)


4. Daddeh F, Mostafazadeh R, Esmali-Ouri A, Rasenezami S, Ghorbani A. Determining the of Seasonal Distribution of Monthly Rainfall Occurrence in some Rain Gauge Stations of Ardabil Province using Circular Statistics. Journal of Watershed Management Research, 2022; 13 (26) :1-9. (In Persian)


5. Grecu, F., Ghiţă, C. and Cîrciumaru, E., 2011. Land Vulnerability to Geomorphological Hazard Induced by Pluviometric Criteria (Romanian Plain).Revista de Geomorfologie, Vol. 13. pp. 59-66.


6. amini, H., Mostafazadeh, R., Ahmadi, M. Assessing Spatial-Temporal Changes of Rainfall Variability Indices in Ardabil Province Rain gauge stations. Journal of Environmental Science and Technology, 2021; 23(1): 225-240. doi: 10.30495/jest.2020.32551.4044 (In Persian)


7. Azarakhshi, M., Farzadmehr, J., Eslah, M., Sahabi, H. An Investigation on Trends of Annual and Seasonal Rainfall and Temperature in Different Climatologically Regions of Iran. Journal of Range and Watershed Managment, 2013; 66(1): 1-16. doi: 10.22059/jrwm.2013.35324. (In Persian)


8. Apostol, L. and Vieru, D.N., 2011. Annual variation of average monthly precipitation amounts at the Botosani meteorological station. Environment and Sustainable Development, Vol. No. 1, pp. 191-196.


9. Rusu, T., Moraru, P.I., Coste, C., Cacovean, H., Chețan, F. and Chețan, C., 2014. Impact of climate change on climatic indicators in Transylvanian Plain, Romania. Journal of Food, Agriculture & Environment, Vol. No. 1. pp. 469-473.


10. Ashabokov, B.A., Bischokov, R.M. and Derkach, D.V., 2008. Study of changes in the regime of atmospheric precipitation in the Central Northern Caucasus. Russian Meteorology and Hydrology, Vol. No. 2, pp.125-129.


11. Constantin, D.M. and Vătămanu, V.V., 2015. Considerations upon the dryness and drought phenomena in the Caracal Plain, Romania. Scientific Papers Series-Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, Vol. No 1, pp.119-122.


12. Eivazi, M., Mosaedi, A., Meftah-Halqi, M., & Hesam, M. Study of annual and seasonal rainfall trends in semi-arid areas of Golestan province, 1^{st I}nternational Conference on Water Crisis, 2017, Zabul. Iran. . (In Persian).


13. Strat, D. and Nistor, S., 2012. The intra-annual and seasonal regime of precipitation in Târgu Jiu Depression (Gorjului Subcarpathians) over the 1961-2007 period. Analele Universităţii din Oradea, Fascicula: Protecţia Mediului, Vol. 18. pp. 476-483.


14. Jahangir, M. H., Asghari Koleshani, F., Sataryan asil, K. Comparative study of drought meteorological (SPI) and hydrological (SSI) indices based on the best cumulative distribution function for Urmia Basin. Water and Soil Management and Modelling, 2022; 2(4): 53-63. doi: 10.22098/mmws.2022.10810.1089 . (In Persian)


15. Abdi, M., Nohtani, M., Dehghani, M., Khaksefidi, A. Determining the changes in flood potential caused by drought periods in the Dehak watershed of South Khorasan province. Water and Soil Management and Modelling, 2023; 3(1): 149-164. doi: 10.22098/mmws.2022.11296.1118 . (In Persian)


16. Jahangir, M. H., Hosseindoost, M. S., Arast, M. Assessment of drought condition in Guilan Province using the Keetch–Byram Drought Index (KBDI) in accordance with the Percent of Normal Precipitation Index (PNPI). Water and Soil Management and Modelling, 2021; 1(4): 57-67. doi: 10.22098/mmws.2021.9407.1038 . (In Persian)


17. Janbozorgi, M., Hanifepour, M., Khosravi, H. Temporal changes in meteorological-hydrological drought (Case study: Guilan Province). Water and Soil Management and Modelling, 2021; 1(2): 1-13. doi: 10.22098/mmws.2021.1215. (In Persian)


18. Mostafazadeh R, Asiabi-hir R, Nabavi S.S. Determining the variations of monthly wet and dry regimes using Angot index in Ardabil Province. Journal title 2023; 23 (69) :15-31. (In Persian)


19. Dragotă, C., Micu, M. and Micu, D., 2008. The relevance of pluvial regime for landslides genesis and evolution. Case-study: Muscel Basin (Buzău Subcarpathians), Romania. Present environment and sustainable development, Vol. 2. pp.242-257.