بررسی قابلیت داده های ماهواره ای در تهیه نقشه درصد تاج پوشش گیاهی مناطق خشک و نیمه خشک (مطالعه موردی پناهگاه حیات وحش موته)

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

وحید راهداری ¹ (دانشجوی بورسیه دکتری، عضو هیات علمی دانشگاه زابل، دانشکده منابع طبیعی*(مسئول مکاتبات) .)
علیرضا سفیانیان ² (استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.)
سید جمال الدین خواجه الدین ³ (دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.)
سعیده ملکی نجف آبادی ⁴ (دانشجوی بورسیه دکتری، عضو هیات علمی دانشگاه زابل، دانشکده منابع طبیعی.)

تاریخ دریافت : 1388/11/08 تاریخ پذیرش : 1388/06/27 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: داده ماهواره, پناهگاه حیات وحش موته, شاخص گیاهی, ضریب خاک, درصد پوشش گیاهی,

چکیده مقاله :

فناوری دورسنجی و بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای از ابزار‌های موثر در زمینه مطالعات علوم مرتع و پوشش گیاهی است. یکی از کاربردهای داده های ماهواره تهیه نقشه درصد تاج پوشش گیاهی می باشد. در این مطالعه جهت تهیه نقشه درصد تاج پوشش گیاهی پناهگاه حیات وحش موته از تصویر ماهواره IRS-P6، سنجنده LISS III در خرداد سال 1385 استفاده گردید. ابتدا تصحیحات مورد نیاز بر روی تصاویر اعمال شد. به منظور ایجاد همبستگی بین درصد تاج پوشش گیاهی و داده های ماهواره، داده های 290 پلات با پراکنش مناسب در منطقه برداشت شد. شاخص های گیاهی از تصویر ماهواره ای تهیه شد و با انجام آنالیز رگرسیون ساده خطی میزان همبستگی بین شاخص های گیاهی و داده های میدانی محاسبه گردید و برای هر شاخص مدل پوشش گیاهی به دست آمد و نقشه درصد تاج پوشش گیاهی تهیه شد. نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان داد که شاخص گیاهی SAVI دارای بیشترین همبستگی با تاج پوشش گیاهی معادل 78/0 بود و جهت تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی انتخاب گردید. با استفاده از مدل تهیه شده از شاخص SAVI نقشه درصد تاج پوشش گیاهی در چهار طبقه 10%<، 20%-10، 40%-20 و بیشتر از 40% تهیه شد. نتایج این مطالعه نشان داد که بیشتر قسمت های منطقه توسط پوشش کمتر از 10% و 20%-10 پوشیده شده است. شاخص SAVI با اعمال ضریب خاک، اثر بازتابش خاک پس زمینه را کم می کند. در این مطالعه شاخص های گیاهی NDVI، TSAVI1 و RVI نیز دارای ضرائب همبستگی بالایی (78/0، 77/0 و 76/0) بودند.

چکیده انگلیسی:

IntroductionRemote sensing provides the basic data to undertake inventory of land resources specially vegetationmapping.Material and MethodsIn this study for producing vegetation cover percentage map in Mouteh wild life sanctuary, IRS-P6,LISS III data was used for June 2006. First geometric and atmospheric correction was done.Vegetation cover sampling was done with 290 plots in heterogeneous cover areas and Data werecollected from overall region. Vegetation Indices were produced using satellite image. Simple linearregression was done between plots information and vegetation indices and models were produced foreach index and vegetation maps were produced using each index model.ResultsResults showed that SAVI index had highest correlation with field sampling equal 0.78 and it wasused for vegetation cover percentage mapping. Using SAVI model vegetation cover was classified infour classes: 0-10%, 10-20%, 20-40% and 40%<.Disscusion And ConclusionsResults showed that 10%> and 10-20% crown cover were dominate in region. SAVI index with soilcoefficient reduced soil background reflectance effects. In this study NDVI, TSAVI1 and RVI hadhigh correlation (0.77, 0.78 and 0.76).

منابع و مأخذ:

1. Huete, A. R., 1988. a Soil-adjusted vegetation index. Remote sensing of environment, Vol.25, pp.295-309


2. Esteman, J, R., 2000.  idrisi for windows user guid version 1/0. Clark University, 1995.


3. Alexander, R. and A. C. Millington., 2000. Vegetation Mapping. John Wiley and sons, Inc. New York


4. علوی پناه، سید کاظم، احسانی، امیر هوشنگ و امیدی، پروی. بررسی بیابانزایی و تغییرات اراضی پلایای دامغان با استفاده از داده های ماهواره ای چند زمانه و چند طیفی. مجله بیابان در سال 1383، جلد 9 ، شماره 1
   
   
   1. Memarian, H, Balasundram, S.K., 2012.Validation of CA-Markov for Simulation of Land Use and Cover Change in the Langat Basin, Malaysia. Journal of Geographic Information System, 4, 542-554
   
   
   2. Masoud, A. A., K, Koike., 2006. Arid land sanitization detected by remotely-sensed land cover changes: A case study in the siwa region, NW Egypt. Arid Environment,Vol.66,pp.151-167
   
   
   3. Rondeaux, G & F, Baret., 1996. Optimization of soil-adjusted vegetation indices, Remote sensing of environment. Vol.55, pp.98-107
   
   
   4. دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده منابع طبیعی، طرح جامع پناهگاه حیات وش موته، 1383.
   
   
   5. برهانی، مجید. مقایسه روش های برآورد پوشش و تراکم درمنه زارهای استپی استان اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم مرتع داری، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده منابع طبیعی، 1380.
      
      
      1. Khajedin, S. J., 1995. Asurvey of the plant communities of the Jazmorian, IRAN, using Landsat MSS data. University of reading.
      
      
      2. راهداری، وحید، ملکی، سعیده. مقایشه روش های طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی مناطق خشک و نیمه خشک. کنفرانس ژئوماتیک 1388.
      
      
      3. زاهدی فرد، ندا، خواجه الدین، سید جمال الدین. کاربرد داده های رقومی سنجنده TM در تهیه نقشه کاربری اراضی حوضه آبخیز رودخانه بازفت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی در سال 1383، سال 8، شماره 2.
         
         
         1. Luna,A,R,Cesar,A.R.,"Land use, land cover changes and costal lagoon surface reduction associated with urban growth in northwest Mexico" Landscape Ecology, Vol.18, pp.159-171, 2003
         
         
         2. درویش صفت، علی اصغر. برآورد صحت نقشه های موضــوعی پایگاه داده GIS. پنجمین همایش سامانه های اطلاعات جغرافیایی: 1377، تهران، ایران.
         
         
         3. راهداری، وحید، ملکی، سعیده، آبتین، الهام، پیری، حلیمه. بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی پناهگاه حیات وحش هامون با استفاده از سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی. مجله سنجش از دور و GIS ایران، سال سوم، شماره دوم، 1390
         
         
      
      
   
   

 

 

 

1. Huete, A. R., 1988. a Soil-adjusted vegetation index. Remote sensing of environment, Vol.25, pp.295-309


2. Esteman, J, R., 2000.  idrisi for windows user guid version 1/0. Clark University, 1995.


3. Alexander, R. and A. C. Millington., 2000. Vegetation Mapping. John Wiley and sons, Inc. New York


4. علوی پناه، سید کاظم، احسانی، امیر هوشنگ و امیدی، پروی. بررسی بیابانزایی و تغییرات اراضی پلایای دامغان با استفاده از داده های ماهواره ای چند زمانه و چند طیفی. مجله بیابان در سال 1383، جلد 9 ، شماره 1
   
   
   1. Memarian, H, Balasundram, S.K., 2012.Validation of CA-Markov for Simulation of Land Use and Cover Change in the Langat Basin, Malaysia. Journal of Geographic Information System, 4, 542-554
   
   
   2. Masoud, A. A., K, Koike., 2006. Arid land sanitization detected by remotely-sensed land cover changes: A case study in the siwa region, NW Egypt. Arid Environment,Vol.66,pp.151-167
   
   
   3. Rondeaux, G & F, Baret., 1996. Optimization of soil-adjusted vegetation indices, Remote sensing of environment. Vol.55, pp.98-107
   
   
   4. دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده منابع طبیعی، طرح جامع پناهگاه حیات وش موته، 1383.
   
   
   5. برهانی، مجید. مقایسه روش های برآورد پوشش و تراکم درمنه زارهای استپی استان اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم مرتع داری، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده منابع طبیعی، 1380.
      
      
      1. Khajedin, S. J., 1995. Asurvey of the plant communities of the Jazmorian, IRAN, using Landsat MSS data. University of reading.
      
      
      2. راهداری، وحید، ملکی، سعیده. مقایشه روش های طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی مناطق خشک و نیمه خشک. کنفرانس ژئوماتیک 1388.
      
      
      3. زاهدی فرد، ندا، خواجه الدین، سید جمال الدین. کاربرد داده های رقومی سنجنده TM در تهیه نقشه کاربری اراضی حوضه آبخیز رودخانه بازفت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی در سال 1383، سال 8، شماره 2.
         
         
         1. Luna,A,R,Cesar,A.R.,"Land use, land cover changes and costal lagoon surface reduction associated with urban growth in northwest Mexico" Landscape Ecology, Vol.18, pp.159-171, 2003
         
         
         2. درویش صفت، علی اصغر. برآورد صحت نقشه های موضــوعی پایگاه داده GIS. پنجمین همایش سامانه های اطلاعات جغرافیایی: 1377، تهران، ایران.
         
         
         3. راهداری، وحید، ملکی، سعیده، آبتین، الهام، پیری، حلیمه. بررسی تغییرات کاربری و پوشش اراضی پناهگاه حیات وحش هامون با استفاده از سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی. مجله سنجش از دور و GIS ایران، سال سوم، شماره دوم، 1390