بررسی مقایسه‌ای میزان تجمع زیستی فلزات سنگین(نیکل، کادمیوم و سرب) در بافت نرم و پوسته میگو در مزارع پرورش میگوی استان بوشهر
محورهای موضوعی : فلزات سنگینسیدمحمدرضا فاطمی 1 , علی ماشینچیان 2 , محمد افشار نسب 3 , هانیه صدرالساداتی 4
1 - استادیار دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 - استادیار دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
3 - دانشیار موسسه تحقیقات علوم شیلاتی، ایران.
4 - (مسوول مکاتبات): دانشجوی کارشناسی ارشد زیست شناسی دریا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
کلید واژه: استان بوشهر, مزارع پرورش میگو, تجمع زیستی, میگو, نیکل, کادمیوم, سرب,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: در بررسی های انجام شده به منظور سنجش فلزات سنگین(نیکل، کادمیوم و سرب) در بافت های عضله و پوسته میگو که در آبان ماه سال 1388 در مزارع پرورش میگوی استان بوشهر صورت گرفت. روش بررسی: بافت عضله و پوسته نمونه‌های صید شده تفکیک و در دستگاه آون خشک شده و سپس پس از پودر شدن، توسط اسید هضم و به حجم رسیده شده و جهت سنجش میزان فلزات در بافت‌های مذکور از دستگاه جذب اتمی با شعله استفاده گردید. یافته‌ها: میانگین نتایج در عضله و پوسته برای کادمیوم 2/0 ، 5/0 ، سرب 92/1 ، 82/4 و نیکل 4/1 ، 5/5 میلی گرم بر کیلو گرم وزن تر بدست آمد. مقایسه نتایج فوق با استانداردهای جهانی نظیر سازمان بهداشت جهانی، وزارت کشاورزی شیلات و غذای انگلستان، انجمن‌بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا و اتحادیه اروپا نشان داد که غلظت این فلزات پایین‌تر از حد مجاز می‌باشد. از طرفی رابطه خطی معکوس بین میزان تجمع این سه فلز با گذشت زمان در بافت پوسته نشان داده شد. همچنین بین میزان تجمع فلز کادمیوم در بافت عضله با گذشت زمان رابطه خطی معکوس مشاهده شد. اما بین میزان تجمع فلزات سرب و نیکل در بافت عضله با گذشت زمان رابطه خطی مستقیم دیده شد. به‌علاوه بین میزان تجمع فلزات کادمیوم و سرب در بافت عضله با گذشت زمان رابطه معنی‌داری بدست آمد. همچنین بین میزان تجمع فلز کادمیوم در پوسته نیز با گذشت زمان رابطه معنی‌داری بدست آمد.
Background and Objective: The main objective of this research was to study three heavy metals (nickel, cadmium and lead) in the shrimp’s muscle tissue and shell. This research was conducted in shrimp farms of Bushehr Province in 2009. Method: Muscle tissues and the shells of the collected samples were separated, dried in oven and after grinding were digested in acid until they reached the volume, and then flame atomic absorption spectroscopy was used to assess the level of metals in the tissues and shells. Findings: The findings of this study show an average of 0.2 and 0.5 milligram per kilo (wet weight) of cadmium in tissue and shell; 1.92 and 4.82 milligram per kilogram (wet weight) of lead; and 1.4 and 5.5 milligram per kilogram (wet weight) of nickel in tissue and shell respectively. A comparison of the results with the international standards of the World Health Organization, British Ministry of Agriculture, Fishing and Food and Australian National Medical, Health and Research Association and that of the European Union shows that the concentration of these metals is below the permitted level. Meanwhile, the results show a reverse linear relationship between the accumulation of the three metals in shell texture and the passage of time. Also there is a reverse linear relationship between accumulation of cadmium in the muscle tissue and the passage of time. But a direct linear relationship was observed between accumulation of lead and nickel in the muscle tissue and the passage of time. Moreover, a significant relationship was found between accumulation of cadmium and lead in the muscle tissue and the passage of time. Also a significant relationship was found between accumulation of cadmium in the shell and the passage of time.
1- جلالی جعفری، بهیار و همکاران. مسمومیت ماهیان در اثر فلزات سنگین آب و اهمیت آن در بهداشت عمومی، چاپ اول، تهران، مان کتاب، 1386. 340ص.
3- صمدیار، حسن. تهیه مدل انتقال آلاینده‌ها در خلیج فارس(خور موسی) ناشی از فعالیت پتروشیمی بندر امام. کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، 1384؛ 304صفحه.
4- Manual of oceanographic observations and pollutant analyses methods (MOOPAM). ROPME, Kuwait, 1999.
5- امینی رنجبر، غلامرضا و فریبا ستوده نیا. تجمع فلزات سنگین در بافت عضله کفال طلائی دریای خزر در ارتباط با برخی مشخصات بیومتریک(طول استاندارد، وزن، سن و جنسیت). مجله علمی شیلات ایران. سال چهاردهم؛ شماره 3: صفحه 1-17.
6- Canli, M. and Atli, G. 2003. The relationship between heavy metal (Cd,Cr,Cu,Fe,Pb,Zn) levels and the size of six Mediterranean fish species, Vol. 121, pp.129-136. Environment Pollution.
7- پایدار، مریم و همکاران. سنجش میزان عناصر سنگین در شاه میگوی آب شیرین تالاب انزلی. مجله علمی شیلات ایران. سال دوازدهم؛ شماره2: صفحه1-14.
8- Paez-Osuna. F, L. Tron-Mayen.1995. Distribution of heavy metals in tissues of the shrimp Penaeus californiensis from the northwest coast of Mexico. Vol. 55, pp 209-215. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology.
