بررسی کارآمدی قوانین و مقررات حقوقی ناظر بر آلودگی هوا در ایران

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

داریوش کریمی ¹ (استادیار حقوق محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.)
نگین موسوی مدنی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست،، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1394/03/27 تاریخ پذیرش : 1394/09/09 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: آلودگی هوا, حفاظت محیط زیست, حقوق محیط زیست, قوانین و مقررات داخلی, کلان شهر,

چکیده مقاله :

آلودگی هوا در سطوح ملی و بین المللی، آثار زیان باری بر محیط زیست انسانی و طبیعی بر جای میگذارد. رشد تکنولوژی و شهرنشینی به تبعات خود افزایش حجم گسترده ای از انواع آلاینده ها در هوا را موجب شده و به دلیل مضر بودن آن برای سلامتی عموم و محیط زیست، حساسیت دولت مردان را در رابطه با اتخاذ تدابیر و تمهیداتی خاص، به منظور جلوگیری از آلوده نمودن هوا و تخریب محیط زیست بر انگیخته است. در ایران نیز در سالیان اخیر به ویژه در کلان شهرها این آلودگی افزایش قابل توجهی داشته و به نوبه خود باعث ورود خسارات جبران ناپذیر بر سلامتی اشخاص و کیفیت اموال شده است. به نظر می رسد که قوانین و مقررات حقوقی آلودگی هوا در ایران تا حدودی برای رفع آلودگی هوا کفایت می کند. در واقع مشکل استمرار آلودگی هوا از قوانین و مقررات مربوطه نیست، بلکه از مجریان قانون است که به وظایف خود در این راستا به درستی عمل نمی کنند. از سویی، با توجه به این که امکان جبران خسارت ناشی از آلودگی هوا به دلیل ماهیت و ویژگی خاص آن به میزان کمتری قابل جبران است، در نتیجه بسیاری از خسارات حاصل از آلودگی هوا جبران نشده باقی میماند. اما برای کارآمدی قوانین و مقررات حقوقی آلودگی هوا در سطح داخلی هنوز راه حل هایی وجود دارد. از این رو، در این مقاله تلاش بر این است که آلودگی هوا در کلان شهر های ایران از منظر کارآمدی قوانین و مقررات حقوقی مورد بررسی قرار گرفته و از سوی دیگر، راه کارهای کنترلی و قابل اعمال در این زمینه ارایه گردد.

چکیده انگلیسی:

Air pollution in the national and international levels, have adverse effects on human and natural environment. Technology development and urbanization, consequently, have led to increase of a wide variety of pollutants in the air. Being harmful to public health and the environment, they have raised the concerns of authorities to take specific measures to prevent contamination of air and environmental degradation. In recent years, in Iran especially in major cities, such pollution has increased significantly and it has caused irreparable damage to the health of individuals and the quality of properties. It seems that laws and regulations are somewhat sufficient to meet air pollution in Iran. In fact the problem of continuity of air pollution is not due to laws and regulations, but the law enforcers who are not doing their duties properly are the main problem. On the other hand, since the possibility of compensation for damage caused by air pollution, because of its nature and characteristic, is somehow low, much of this damage remains uncompensated. However, there are still some solutions to effectiveness of laws and regulations for air pollution, at the local level. Thus thispaper attempts to addressair pollution in metropolises of Iran in terms of effective laws and regulations and also to introduce applicable methods in this regard.

منابع و مأخذ:

1-      اعتمادی.سید یوسف،1383،سیر تحول قوانین منابع طبیعی و محیط زیست، انتشارات بهنامی ، چاپ اول.

2-      منصوری. نبی­الله ­و جمشیدی قاسم­آبادی. امیر،1390، انسان و محیط­زیست، چاپ اول،تهران،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

3-      http://www.asrekhodro.com/

4-      http://www.farsnews.com/    

5-      تقی­زاده انصاری. مصطفی،1387،حقوق محیط­زیست در ایران ،چاپ دوم ،تهران ،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها.

6-      http://www.aftabir.com/

7-      شرکت کنترل کیفیت هوا وابسته به شهرداری تهران ، 1393.

8-      http://www.khabar online.ir

9-   حسینی اکبر نژاد.حوریه ، 1389،پایش حمل و نقل شهری و کاهش آلودگی هوا(مطلوب زیست محیطی کلان شهرها) ،  مجله پژوهش های حقوقی شهر دانش ، شماره 18.

10- ورهاشمی.عباس، تقوی. لعبت،خلعتبری. یلداو زارعی. سحر،1389، آلودگی هوای تهران و حق شهروندان بر محیط زیست سالم،مجله پژوهش­های حقوقی، شماره 18.

11-  سازمان حفاظت محیط زیست،1391، قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست.

12-  مشهدی. علی،1392، حقوق آلودگی هوا (مطالعه تطبیقی)، چاپ اول، تهران، انتشارات خرسندی.

13-  عباسپور. مجید،1383، مهندسی محیط زیست، تهران، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.

14-  عبدالهی. محسن، مشهدی. علی و فریادی. مسعود،1391، حقوق حفاظت از هوا،چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.

15-  گلکار. فروغ و فرهمند. علیرضا،1389، آلودگی های محیط زیست، چاپ اول، تهران، انتشارات ماندگار.