تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگری شهرستان خلخال در استان اردبیل با استفاده از مدل راهبردی SWOT

محورهای موضوعی : طراحی محیط زیست

بهروز سبحانی ¹ (استاد جغرافیای طبیعی، اقلیم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
وحید صفریان زنگیر ² (دکتری جغرافیای طبیعی، اقلیم شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران)
آنیتا مجیدی هروی ³ (دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/10/20 تاریخ پذیرش : 1398/10/21 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: توسعه‌گردشگری, مدل SWOT, شهر خلخال, واژگان کلیدی: راهبردهای استراتژیک, عوامل محیطی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: گردشگری یکی از بزرگ‌ترین و پربازده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی در دنیا است، که توسعه آن نیازمند شناخت و آگاهی کافی از مسائل و عوامل موثر اقصادی، اجتماعی و فرهنگی در هر منطقه است. یکی از این مناطق گردشگری در ایران شهرستان خلخال در استان اردبیل است که به‌واسطه ساختار توپوگرافی و زمین‌شناسی، مملو از مکان‌های گردشگری از لحاظ اکوتوریستی است. روش بررسی: ایـن پژوهش با استفاده از مدلSWOT و رویکردی توصیفی- تحلیلی و با مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای که هدف از آن امکان‌سنجی پتانسیل‌های گردشگری شهرستان خلخال در استان اردبیل است. یافته‌ها: تجزیه‌و تحلیل‌های حاصل از مدل فوق در این پژوهش نشان می‌دهد که در تحلیل ماتریس، نقاط قوت برابر 61/1، ضعف برابر 26/1، فرصت برابر 77/1و مقدار تهدید برابر 19/1 است، پتانسیل‌های گردشگری شهرستان خلخال، در اولویت اول استراتژی ‌هـای تهاجمی و در اولویـت دوم برنامـه‌ریـزی استراتژی‌های رقابتی قرار می‌گیرند. بدین منظور، نخست استراتژی‌های اولیه SO با مقدار 38/3 و سپس استراتژی‌هـایOW با مقدار 03/3 در مـاتریس SWOT در اولویت اول و دوم قرار می‌گیرند، نمایانگر بهترین استراتژی‌های در گردشگری پایدار ناحیه خلخال شناخته می‌شود. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر مسئولین باید سعی کنند از نقاط قوت و فرصت نهایت استفاده را برده و به سمت این راهبردها گام بردارند؛ در راهبردهای تدافعی (WT) با امتیاز 45/2، راهبردهای محافظه‌کارانه (TS) با امتیاز 8/2، نمایانگر ضعیف‌ترین راهبرد در گردشگری پایدار ناحیه خلخال شناخته می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Tourism is one of the largest and high-yielding economic activity in the world, the development of which requires sufficient knowledge of the issues and economic factors, Social and cultural development in each region. One of the city's tourist areas in Khalkhal in Ardebil province, due to topographical and geological structure, is full of tourist sites in terms of ecotourism. Materials and Methodology: This research uses SWOT model and descriptive-analytical approach and field studies and libraries whose purpose is to assess the tourism potentials of Khalkhal city in Ardabil province. Results: Analysis of the above model in this study shows that in the matrix analysis, strengths are 1.61, weaknesses are 1.26, opportunities are equal to 1.77 and the amount of threat is equal to 1.19, tourism potentials of Khalkhal city, in the first priority aggressive strategies are the second priority in planning competitive strategies. For this purpose, first the initial strategies of SO with a value of 3.38 and then the strategies of OW with a value of 3.03 in the SWOT matrix are in the first and second priority, indicating the best strategies in sustainable tourism in Khalkhal region. Discussion and Conclusion: According to the results of the present study defensive strategies (WT) with a score of 2.45, conservative strategies (TS) with a score of 2.8, represents the weakest sustainable tourism strategy in the area known Khalkhal.  

منابع و مأخذ:

• ضرابی،اصغر، علیزاده‌اصل، جبار، بهاری، عیسی،1393، تحلیلی بر زیرساخت‌های گردشگری در مقصد اکوتوریستی بند ارومیه با استفاده از روشSWOT، نشریه علمی–پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی،سال 18، شماره 48، تابستان 1393، صص 210 – 177.


• سبحانی،بهروز، 1389، شناخت پتانسیل‌های گردشگری منطقه آبگرم سردابه در استان اردبیل با روش SWOT، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شماره 4، صص 128-113.


• ﻟﻴﺎﻗﺘﻲ، ﻫﻮﻣﺎن، ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ،کورش،ﻣﺤﻤﻮدی، ﺣﺴﻴﻦ،کوچکزاده، ﻣﺤﺴﻦ، اﻣﻴﺪوار، ﭘﮕﺎه، 1389، واﻛﺎوی ویژگی‌ها و اﻟﮕﻮیﻓﺮاﻏﺖ در ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﺷﻬﺮی مطالعه‌یﻣﻮردی: ﺗﻬﺮان، مجله‌ی محیط‌ شناسی، ﺳﺎلﺳﻲوششم، ﺷﻤﺎره 55، صص36-25.


• طاهری‌دمنه، محسن،فرمانی، سکینه و رضا مستوفی‌الممالکی، 1390، بررسی چالش‌های موجود در صنعت گردشگری شهر شیراز در ارتباط با محدودیت مراکز اقامتی، فصلنامه مطالعات شهری و منطقه‌ای، سال دوم شماره 8، بهار.


• سرایی، محمدحسین، شمشیری، مسلم، 1392، بررسی وضعیت گردشگری در شهر شیراز در راستای توسعه پایدار با استفاده از فنSWOT، جغرافیا و برنامه‌ریزیمحیطی، سال 24، پیاپی 49، شماره 1، بهاره 1392، صص 88-69.


• نادری، ‌مهدی، کریم، اذاتی، مهری، یعقوبی فراتی، احمد، روستایی، مریم، 1392، واکاوی اثرات گردشگری در روستای ابیانه با استفاده از فنSWOT، فصلنامه تحقیقات ، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 4، زمستان 1392، شماره پیاپی 111، صص 44-31.


• انتظاری، مژگان، آقایی پور، 1393، بررسی پتانسیل‌های اکوتوریسم و ژئوتوریسمی منطقه نمونه گردشگری بیستون با استفاده از فنSWOT، مجله پژوهشی و برنامه‌ریزی شهری، سال پنجم، شماره 16، بهار 1393، صص 75-88.


• ضرابی، اصغر، صدیف اسلامی پریخانی، 1390، سنجش تأثیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست‌محیطی توسعه گردشگری (مطالعه موردی شهرستان مشکین‌شهر)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 75، صص 52-37.


• مهدی‌زاده، عباس؛ طالب پور، مهدی؛ فتحی، مهرداد، 1393، بررسی وضعیت گردشگری ورزشی در شهر مشهد بر اساس تحلیلSWOT پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال دوم، شماره 4، بهار 1393، صص 36-23.


• Snaith, T and Haley, A.,1999, : Residents opinions of tourism development in the historic city of York, England, Tourism Management 20.


• Weaver, David, and Laura. Lawto 2002, tourism maagment, edi. Wiley (second edition).


• Quattrone, G.:2002, Urban Development Strategies: The Tourism City Network Institute di Pianificazione e Gestione Del Territorio, Turin, 20-30.


• Deng, Jinyang, Brianking & Ihomas Bauer 2004, Evaluatig natural attractions for tourism, Annals of Tourism Research, Vol.29, And Issue2: 422438.


• Zahedi, SH 2004: Ecological understanding: a prerequisite of sustainable ecotourism. Department of Managmet, Allameh Tabataba, University, Iran.


• Cloverdon, R.c.2002, Tourism development in the SADC regional: The Opportunities and challenges, Development southern Africa, Vol 19, 1, pp: 7-28.


• Nilsson, M., Research and advice on strategic environmental assessment, Stockholm Environmental Institute Publications,2004.


• Wahab ,Salah and John J.Pigram, 2005 Sustainable Tourism in a Changing world, tourism, Development and growth; The Challenge of Sustainability, Edited bySalah Wahab and John J.Pigram, London and New York.


• Tremblay, P, 2006, Desert Tourism Scoping Study, Desert Knowledge CRC, Report 12, Australia, Charles Darwin University.


• Liu, T. McConkey, B. Ma, Z. Lio, Z. Li, x. Cheng, L. 2011, «Strengths, Weakness, Opportunities and Threats Analysis of Lee, Choong – Ki 1992 : The Ecoomic Impact of International Inbound Tourism on the South Korean Economy and its Distributional Effects on Income Classes, A. Bioenergy Production on Marginal Land». Energy Procedia. Pp 2378-2386.


• Deng, J., Pierskalla, C.2013. Using contingent valuation to estimate the willingness of tourist to pay for urban forest: a study in Savanah, Goergia.Urban Forestry, Urban Greening 278: 275-282.


• پیرسون و رابینسون (1383)، برنامه­ریزی و مدیریت استراتیژیک، ترجمه سهراب خلیلی شورینی، تهران، یادواره کتاب، چاپ سوم.