تأثیر محیط زیست طبیعی در انتخاب نام مناطق مسکونی
محورهای موضوعی : آب و محیط زیست
1 - استادیار گروه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
کلید واژه: محیط زیست, زیست‌بوم طبیعی, نام مناطق مسکونی, نام‌گذاری.,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: اهمیت محیط زیست در زندگی روزمرۀ بشر به‌گونه‌ای است که در جزئی‌ترین تا کلی‌ترین امور مربوط به انسان دارای نقش اساسی است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مختص انسان که هم از محیط زیست متأثر می‌شود و هم در حفظ و یا زوال محیط زیست نقشی پررنگ دارد زبان است. محیط زیست در لایه‌های متفاوت واژگانی، صرفی و نحوی زبان تأثیر می‌گذارد و سبب شکل‌گیری انگاره‌های ذهنی‌ای می‌شود که به نوبۀ خود نگرش‌های متفاوتی نسبت به محیط زیست را در ذهن گویشوران خلق می‌کند. در بخش واژگان زبان، جای‌نام‌ها به‌لحاظ طرز تلقی گویشوران یک زبان نسبت به محیط زیست قابل اعتنا هستند. در میان جای‌نام‌ها نیز نام مناطق مسکونی که بخشی از زیست‌بوم اصلی انسان را تشکیل می‌دهند و جنبه‌های متفاوتی از محیط فرهنگی و زیستی انسان در آن نمود می‌یابد به‌لحاظ تأثیر محیط زیست در انتخاب آنها درخور توجه‌اند.
روش بررسی: در این تحقیق، گردآوری اطلاعات و داده‌ها با روش کتابخانه‌ای و با استفاده از متون مرتبط انجام گرفته و داده‌ها با روشی توصیفی و تحلیلی بررسی شده‌اند.
یافته‌ها: یافته‌های این تحقیق نشانگر آن است که در انتخاب نام مناطق مسکونی در ایران، محیط زیست طبیعی نقشی اساسی داشته و همین امر نشان‌دهندۀ دغدغه‌های ذهنی گزینندگان و به‌کاربرندگان این نام‌ها نسبت به محیطی بوده‌است که در آن زندگی می‌کرده‌اند. در عین حال این رویکرد در انتخاب نام مناطق مسکونی می‌تواند به‌طور غیرمستقیم منجربه توجه به محیط زیست و حفظ و پایداری آن شود.
بحث و نتیجه‌گیری: نام‌های مناطق مسکونی علاوه‌بر آنکه به‌لحاظ زبانی درخور توجه‌اند به‌لحاظ زیستی‌محیطی نیز شایستۀ بررسی و تحلیل هستند، چراکه بسیاری از واژه‌هایی که در ساخت نام مناطق مسکونی به‌کار می‌روند متأثر از شرایط جغرافیایی، زیستی و سایر مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی هستند. ازآنجاکه این نام‌ها برپایۀ فرهنگی شکل می‌گیرند که خود تابع محیطی است که گویشوران در آن زندگی می‌کنند، با بررسی آنها می‌توان تأثیر جغرافیا و محیط زیست را در شیوۀ نام‌گذاری آنها بازشناخت و از این طریق اشتراکات و افتراقات فکری مردم ساکن در یک ناحیه را مشخص کرد. از همین رو می‌توان گفت که فراوانی واژه‌هایی چون آب، رود، کوه، جنگل، و نام‌های گونه‌های گیاهی و جانوری در نام مناطق مسکونی مصداق روشنی است بر اهمیت محیط زیست برای ایرانیان. داده‌های بررسی‌شده نشان می‌دهد که رویکرد بوم‌محورانه در انتخاب نام‌های مناطق مسکونی ایران رویکرد غالب است.
Background and Objective: The importance of environment in human's daily life is such that it has a fundamental role in the most detailed to the most general matters related to humans. One of the most important characteristics of humans, which is affected by the environment and plays a significant role in preserving or deteriorating the environment, is language. The environment can affect the different lexical, morphological and syntactic layers of the language, and in this way lead to the creation of mental images that cause different approaches of the speakers to the environment. In the vocabulary section of the language, place names in general can be considered in terms of how the speakers of a language perceive the environment. Among the place names, the names of the residential areas that form a part of the main human ecosystem and different aspects of the cultural and biological environment of man are manifested in it are worthy of attention in terms of linguistic vocabulary and the influence of the environment in their selection.
Material and Methodology: In this research, the collection of information and data was done with the library method and using related texts, and the data were analyzed with a descriptive and analytical method.
Findings: The findings of this research show that the natural environment has played an important role in choosing the names of residential areas in Iran, and this shows the mental concerns of the selectors and users of these names regarding the environment in which they lived. At the same time, this approach can indirectly lead to attention to the environment and its preservation and viability.
Discussions and Conclusions: The names of residential places, in addition to being worthy of attention from a linguistic point of view, also deserve to be investigated and analyzed from a biological and environmental point of view, because many of the words that are used in the construction of the names of residential places are affected by geographical, biological conditions and other cultural and social components. Since these names are formed on the basis of culture, which itself depends on the environment in which the speakers live, by examining them, the influence of geography and environment can be recognized in the way they are named, and in this way, the intellectual commonalities and differences of the people living in an area can be identified. Therefore, it can be said that the abundance of words such as water, river, mountain, forest, and the names of plant and animal species in the names of residential places is a clear example of the importance of the environment for Iranians. The analyzed data show that the eco-oriented approach is the dominant approach in choosing the names of the residential places of Iran.
.
1. Parsapoor, Z. (2013). About Ecocriticisim, Iran, Tehran, Institute for Humanities and Cultural Studies. (In Persian)
2. Shahnaseri, Sh. (2009). The Role of the Language and Science in Intensifying Environmental Crisis: An Ecolinguistic Perspective, Language and Linguistics, Vol. 5 (10), pp. 1-26. (In Persian)
3. Haugen, E. (2001). The Ecology of Language. Fill, A. and Muhlhausler, P. (Eds.), The Ecolinguistics Reader: Language, Ecology and Environment, pp. 57-66. London, Continuum.
4. Ghatreh, F. et al. (2015). Ecological Approach in Linguistic Researches. Zabanshenakht (Language Studies), Vol. 6, Issue 11, pp. 231-243. (In Persian)
5. Stibbe, A. (2016). Ecolinguistics, Tr. by F. Agha Glozadeh, Iran, Tehran, Neveeseh Parsi publisher. (In Persian)
6. Afshar, T. and Abdi Boloukani, M. (2020-2021). Analysis of Human-Nature Interaction in the Persian Proverbs: An Ecolinguistics Perspective. Journal of Language Researches, Vol. 11, No. 2, pp. 1-24. (In Persian)
7. Muhlhausler, P. (2003). Language of environment, environment of language: A Course in Ecolinguistics. London, Battle Bridge.
8. Sapir, E. (1912). Language and Environment. Americam Anthropologist, Vol. 14, No. 2, pp. 226-242.
9. Nettle, D. (1998). Explaining Global Patterns of Language Diversity, Journal of Anthropological Archeology, Vol. 17, pp. 354-374.
10. Steffensen, S.V. & Fill, A. (2014). Ecolinguistics: The State of the Art and Future Horizons, Language Sciences, Vol. 41, pp. 6-25.
11. Botkin, D.B. and Keller, E.A. (2011). Environmental Science: Earth as a Living Planet. USA, John Wiley & Sons, Inc.
12. Farshidvard, Kh. (2009). Contemporary Concise Grammar based on the New Linguistics. Iran, Tehran, Sokhan. (In Persian)
13. Refahi Alamdari, F. (2015). Principles of Toponymy and a Glance at Toponyms of Iran. Iran, Tehran, Author. (In Persian)
14. Ahadian, M.M. (2010). Morphological survey of Hamedan’s Toponyms. Language and Linguistics, Vol.6, Issue 12, pp. 129-148. (In Persian)
15. Razmara, H.A. (1949-1953). Geographical Dictionary of Iran. 10 vols. Iran, Tehran, Geographical Centre of the Army Headquarters. (In Persian)
16. Geographical Dictionary of the Settlements of the Islamic Republic of Iran (1992-1999). Iran, Tehran, Geographical Organization of the Armed Forces. (In Persian)
17. Kasravi, A. (1973). Kasravi’s Karvand (Collection of Articles). ed. Y. Zoka. Iran, Tehran, Franklin. (In Persian)
18. Sadeghi, A.A. (1992). Methods and Possibilities of Word Formation in Contemporary Persian (4-5). Knowledge Publication, Vol. 69-70, pp. 21-25; 39-45. (In Persian)
19. Sadeghi, A.A. (2005). Etymology of Some Geographical Names Related to Yazd. Iranian Studies. ed. I. Afshar et al. Iran, Tehran, Dr. Mahmoud Afshar Foundation. pp. 613-623. (In Persian)
20. Tame, M. (2021). The Study of Words Related to Nature and Natural Phenomena in Iranian Oykonyms: Their Use and Background, Journal of Iranian Studies, Vol. 40, pp. 233-266. (In Persian)
21. MacKenzie, D.N. (1986). A Concise Pahlavi Dictionary. London, Oxford University Press.
22. Beyzai, B. (2004). Searching the Roots of the Old Tree. Iran, Theran, Roshangaran and Motale’at-e Zanan. (In Persian)
23. Amuzgar, J. (1995). Mythological History of Iran. Iran, Tehran, Samt. (In Persian)
24. Yahaghi, M.J. (2007). Dictionary of Myths and Stories in Persian Literature. Iran, Tehran, Farhang-e Mo’aser. (In Persian)
