شناخت و بررسی عوامل موثر بر پدیده‌ گرد و غبار در غرب ایران

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

سیاوش طائی سمیرمی ¹ , حمید رضا مرادی ² , مرتضی خداقلی ³ , مریم احمدی آخورمه ⁴

1 - دانشجوی مهندسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس
2 - دانشیار گروه مهندسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس *(مسئول مکاتبات).
3 - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
4 - دانشجوی مهندسی آبخیزداری دانشگاه هرمزگان

تاریخ دریافت : 1392/02/10 تاریخ پذیرش : 1392/07/23 تاریخ انتشار : 1392/10/01

کلید واژه: پدیده‌ی گرد و غبار, هواشناسی, نقشه های سینوپتیک, تصاویر ماهواره ای,

چکیده مقاله :

گرد و غبار یکی از پدیده های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به محیط زیست، جاده ها، ساختمان ها و هوای شهرها وارد می نماید. استان های غربی از مکان های مساعد برای رخداد مکرر پدیده‍‌ی گرد و غبار در کشور ایران محسوب می شود. برای انجام این تحقیق از داده های دید افقی و گزارش پدیده‌ی گرد و غبار ایستگاه های مختلف هواشناسی استان های غربی استفاده گردید. بعد از مشخص شدن روزهای همراه با غبار و طبقه بندی آنها، اقدام به استخراج نقشه های سطوح مختلف از مرکز بین المللی هواشناسی NOAA شد. در نهایت نقشه ها و داده های غبار سطح منطقه آنالیز گردید. نتایج نشان داد که کاهش شدید رطوبت خاک بر اثر کاهش شدید بارش در دهه‌ی گذشته به ویژه در شمال خاورمیانه که منطقه‌ی تغذیه رودهای بزرگ بین النهرین می باشد و نیز افزایش فرکانس عبور امواج کوتاه و سریع با مولفه‌ی باد مداری قوی از دلایل اصلی وقوع توفان های منطقه هستند. به نظر می رسد تقویت پر فشار جنب حاره ای روی عربستان و همزمان گسترش و باز شدن خطوط 588 دکامتر باعث افزایش سرعت امواج کوتاه سطوح میانی و کاهش فرارفت رطوبتی از سطوح بالای عرض های جنوبی به منطقه مورد مطالعه می گردد. این سازوکار همچنین سبب کاهش عمق فرود مدیترانه ای و نیز باعث تشدید شرایط باد مداری و تضعیف جریانات نصف النهاری شده است. همچنین با ضعیف شدن فرود مدیترانه ای و جا بجایی آن به سمت عرض های بالاتر و بالا آمدن مرکز پرارتفاع جنب حاره می تواند دلیل دیگری بر جابجایی منشا غبار به سمت شمال باشد.

چکیده انگلیسی:

Dust is one of the destructive phenomena of climate that annually makes a lot of damage to theenvironment, roads, buildings and urban air. Western Province of Iran are susceptible places forfrequent occurrence of dust phenomenon. For this study the data of horizontal visibility and reporteddust phenomena of several meteorology stations in the western provinces were used. Afterdetermining the days with dust and their classification, we attempted to extracted maps of differentlevels of the meteorology International Centre from the NOAA. Finally, the maps and data of dustwere analyzed in the case study. The results showed that the reduction of soil moisture reduced due todecreasing precipitation over the past decade, particularly in the north the middle east, that is feedingregion's the major rivers of Mesopotamia and also, increasing frequency of the short waves and rapidwith strong wind-orbital are the main reasons of storms. It appears that on strengthening subtropicalhigh pressure on Saudi Arabia and simultaneously expanding and opening lines 588 D kamtrIntermediate levels causing increasing the speed of short waves and reduction moisture the advectionfrom high latitudes to the south of the study area. This mechanism reduces the depth of Mediterraneandescent wind conditions also triggers orbital and is weakened meridional currents. It also weakenedthe landing place to the Mediterranean and towards higher latitudes and raise subtropical high pressurecenter can be another reason for the displacement of dust to the north a source.

منابع و مأخذ:

 

1. Antoine, D., Nobileau, D., 2006. Recent increase of Saharan dust transport over the Meditterenean Sea, as revealed from ocean color satellite (SeaWiFS) observations. J. Geophys. Res. 111, D12214. doi:10.1029/2005JD006795. 


2. Rashki, A., Kaskaoutis, D.G., Goudie, A.S.Kahn., 2013, Dryness of ephemeral lakes and consequences for dust activity: The case of the Hamoun drainage basin, southeastern Iran, Science of the total environment. 552.564.


3. Rezazadeh, M., Irannejad, P., Shao, Y., 2013. Climatology of the Middle East dust events, Aeolian Research, 103-109.


4. Kaskaoutis, D.G., Kosmopoulos, P., Kambezidis, H.D., Nastos, P.T., 2007. Aerosol climatology and     discrimination of different types over Athens, Greece based on MODIS data. Atmos. Environ. 41, 7315–7329.


5. Tan, M., Li, X., Xin, L., 2014. Intensity of dust storms in China from 1980 to 2007: A new definition, Atmospheric Environment, 215-222.


6. O’Liongsigh, T., McTainsh, G.H., Tews, E.K., Strong, C.L., Leys, J.F., Shinkfield, P., Tapper, N.J., 2014, The Dust Storm Index (DSI): A method for monitoring broadscale wind erosion using meteorological records, Aeolian Research, 29-40.


7. Barkan, J., Alpert, P., Kutiel, H., Kishcha, P., 2005. Synoptics of dust transportation days from Africa toward Italy and central Europe. J. Geophys. Res. 110, D07208. doi: 10.1029/JD006795.


8. Levy, R.C., Remer, L.A., Dobovik, O., 2007. Global aerosol optical properties and application to Moderate Resolution Imaging spectroradiometer aerosol retrieval over land. J. Geophys. Res. 112, D13210. doi:10. 1029/2006JD007815.


9. Badarinath, K.V.S., Kumar Kharol, Shailesh, Kaskaoutis, D.G., Kambezidis, H.D., 2007. Dust storm over Indian region and its impact on the ground reaching solar radiation – a case study using multi satellite data and ground measurements. Sci. Total Environ. 384, 316–332.


10. Chu, D.A., Kaufman, Y.J., Ichoku, C., Remer, L.A., Tanre, D., Holben, B.N., 2002. Validation of MODIS aerosol optical depth retrieval overland. Geophys. Res. Lett. 29. doi:10.1029/2001GL013205


11. Remer, L.A., Tanre, D., Kaufman, Y.J., Ichoku, C., Matoo, S., Levy, R., Chu, D.A., Holben, B., Dubovik, O., Ahmad, Z., Smirnov, A., Martins, J.V., Li, R.R., 2002. Validation of MODIS aerosol retrieval over ocean. Geophys. Res. Lett. 29. doi:10.1029/2001GL013204.


12. Chu, D.A., Kaufman, Y.J., Zibordi, G., Chem, J.D., Mao, J., Li, C., Holben, B.N., 2003. Global monitoring of air pollution over land from the earth observing system-terra moderate resolution imaging spectro radiometer (MODIS). J. Geophys. Res. 108 (D21), 4661. doi:10. 1029/2002JD003179.


13. رضایی بنفشه، مجید.، شریفی، لیلا.، پیرخضریان، سیدلقمان.، 1391. برآورد میزان گرد و غبار با استفاده از تصاویر ماهواره­ای در استان کردستان. فصل­نامه جغرافیای طبیعی. 4(18):13-13. 


14. بحیرایی، حمید.، ایازی، سید محمدهادی، رجایی، محمد علی.، احمدی، حمزه، تحلیل آماری سینوپتیکی پدیده گرد و غبار در استان ایلام. فصلنامه علمی– پژوهشی نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. 4(1): 47-62.


15. اداره هواشناسی کرمانشاه، اینترنت، زمان دسترسی مهر  1392، قابل دسترسی در آدرس URL:www.kermanshahmet.ir


16. سازمان هواشناسی پاکستان، اینترنت، قابل دسترسی در آدرس

 http://www.pmdnmcc.net/WxCharts/WxCharts.htm