بررسی سرانه و عوامل تاثیرگذاردردست یابی به فضای سبزمطلوب درشهرهای کوچک (مطالعه موردی شهر زیارتعلی)
محورهای موضوعی : آب و محیط زیستامید حیدری 1 , بهروز نارویی 2 , اسماعیل صالحی 3 , لعبت زبردست 4
1 - کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی محیط زیست،، گروه برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - مربی رشته مهندسی فضای سبز،گروه زیست شناسی، دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران.
3 - دانشیاررشته برنامه ریزی محیط زیست، گروه برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4 - استادیار رشته برنامه ریزی محیط زیست، گروه برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: سرانه فضای سبز, مدل معماری بهرام سلطانی, شهرکوچک, شهر زیارتعلی,
چکیده مقاله :
فضای سبز نقش مهمی درپایداری یک شهر دارد که درصورت توجه به استاندارد های زیست محیطی وپراکنش مناسب آن در ارتباط با فاکتور های مختلفی چون جمعیت، تراکم و مساحت، می تواند نقش مثبتی را بر بهبود کیفیت زندگی ایفا کند. از همین رو بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز و تعیین سرانه آن با استفاده ازمدل معماری بهرام سلطانی و تخمین حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران در یکی از گرم و خشک ترین شهرهای ایران و ارایه پیشنهاد های ایده آلی در راستای ایجاد تعادل درساختار کالبدی- اجتماعی شهر مورد مطالعه، به عنوان موضوع پژوهش حاضر می تواند حایز اهمیت باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و براساس شیوه توصیفی _ تحلیلی نگاشته شده، که اقدام به جمع آوری اطلاعات اسنادی (کتابخانه ای) ومیدانی کرده که ابتدا با ایجاد مدل شاخص مشکلات فضای سبز شهری درقالب پنج شاخص وسپس شکستن این شاخص ها به چهارده مولفه، و امتیاز بندی این مولفه ها از 10-0 که نهایتا با استفاده ازتحلیل سلسله مراتبی، میزان درجه اهمیت هرکدام ازمولفه ها مشخص شد. همچنین 340پرسش نامه به طور تصادفی بین این تعداد شهروند توزیع شد. نتایج پژوهش روشن ساخت که وضعیت موجود فضای سبز، پراکنش و توزیع آن در منطقه از استاندارد های معمول در شهرهای کوچک به دور بوده و ساکنین آن را با مشکلاتی رو به رو کرده است. بیش ترین مشکل موجود درفضاهای سبزشهری کاستی درتجربه های متنوع بوده که میانگین 23/4 را به خود اختصاص داده و ازسویی محاسبات انجام شده نیزگویای کمبود مقدار فضای سبزی در حد 3/64977 متر مربع است.
Green space has an important role in the stability of a city. If environmental standards are met and a proper dispersion in connection ibith various factors suches population, density and area is observed, it can play a positive role in improving people’s quality of life. Hence analysis of green space application and determining its per capita through Bahram Soltani’s architectural model and estimating volume of the sample using Kocharan’s model in one of the most arid cities of Iran, and providing ideal suggestions in order to create a balance in the socio-physical structure of the aforementioned city, can be important as the subject of the current study. Being a practical research, this study has been written based on a descriptive – analytic style, which collects documentary (library) and field data. It begins with creating an index model for problems in urban green spaces with five indices. Later these indices are classified into fourteen factors. Then the factors are scored from 0 to 10. Finally, the importance of each factor is specified by AHP. Also, 340 questionnaires were distributed among the citizens randomly. The results of this study show that current situation of the green space, its dispersion and distribution in the region is far from the usual standards in small cities and has made its residents face some isuses. The most problem in urban green space is lack of various experiments which stands at an average of 4.23. Conducted calculations also show that this shortage of green space is up to 64977.3m2
1- زبردست، اسفندیار،( 1383) ، اندازه شهر، مرکزمطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی ومعماری، چاپ اول.
2- فنی، زهره، (1382) ، شهرهای کوچک، رویکردی دیگر در توسعه منطقه ای، انتشارات سازمان شهرداری های کشور، چاپ دوم.
3- Bayram Cemil Bilgili, Ercan Gökyer, (2012), Urban Green Space System Planning, Çankırı Karatekin University, Çankırı2Bartın University, Bartın Turkey.
4- Nik Heynen،Harold A. Perkins،Parama Roy، (2006) ، The Political Ecology of Uneven Urban Green Space the Impact of Political Economy on Raceand Ethnicity in Producing Environmental Inequality in Milwaukee.
5- آذری دهکردی، فرود ، (1386) ، اصول اکولوژی سیمای سرزمین ، درمعماری سیمای سرزمین و برنامه ریزی کاربری زمین ، تهران، نشرآیلار.
6- محمدی، م، پرهیزگار، ع ،(1388) ، تحلیل توزیع فضایی و مکان گزینی پارک های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی منطقه 2 شهر زاهدان، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 23.
7- محمدی، ج، محمدی ده چشمه، م، ابافت یگانه، م، (1386) ، ارزیابی کیفی نقش فضاهای سبزشهری و بهینه سازی استفاده شهروندان ازآن درشهرکرد، محیط شناسی ، سال سی و سوم،شماره 44.
8- Lindholst، Andrej Christian (2008) ، Improving contract design and management for urban green-space maintenance through actionresearch ،WWW.ScienceDirect.com. Urban Forestry & Urban Greening 7 (2008).
9- Hardoy. J. E $ Satterthwaite. D,(1986) ,Small and Intermedediate Urban Centeres .
10- Choguill.ch, (1989), Small Towns and Development: A Tale from two countries .
11- George Bull, Badrock Design, (2013), Green Infrastructure an integrated approach to land use.
12- لطفی، صدیقه، مهدی، علی ،(1393) ، بررسی پراکنش، استانداردها و محاسبه سرانه فضای سبزشهری براساس مدل بهرام سلطانی، موردشناسی:منطقه شماره یک شهرقم، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، شماره 10.
13- خان سفید، مهدی،(1390) ، اصول برنامه ریزی فضای سبز شهر، سازمان شهردار ها و دهیاری ها کشور، چاپ اول.
14- زیاری، کرامت، مهدنژاد،ح و فریاد پرهیز،(1388)، مبانی وتکنیک های برنامه ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
15- Rabare،rose susan. okech،roslyne and Georgemark onyango (2009) ، the role of urban parksand socio – economic ، development: casestudy of kisumu Kenya، Number 31(12) /August 2009
16- Maria zaninn، Elisabet.Dos santos، Joseedurado and Carlos Henke-Oliveira (2005) ، Environmental Analysis and Zoning for an Urban Park Management Purpose، Vol.48، n. 4، July 2005.
17- دبیری، ف، ملکی، م، (1388) ، بررسی ظرفیت های حقوقی مرتبط با جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری، فضای سبز.
18- عالی زاده ایسینی، حکیمه، حیدری هنگامی، آزیتا، داودی پور،صغری، جهانشاهی، سهیلا، باوقارزعیمی، نساءو زمانی، کوروش،(1393) ، استان شناسی هرمزگان، چاپ چهارم، شرکت چاپ ونشر کتابهای درسی ایران(سهامی خاص).
19- مهندسین مشاور، (1394) ، شهرداری زیارتعلی.
20- www.google.acom
21- مهدوی دامغانی، ع، عرفانیان سلیم، ر، (1391) ، گفتاری در ضرورت فضای سبز شهری مفاهیم، کارکردها و الزامات.
22- شیعه، اسماعیل ، (1369)، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه علم وصنعت، تهران.
23- بهرام سلطانی،ک، (1374)، پیشنهاد روش محاسبه سرانه فضای سبزشهری، مجله آبادی.
_||_
1- زبردست، اسفندیار،( 1383) ، اندازه شهر، مرکزمطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی ومعماری، چاپ اول.
2- فنی، زهره، (1382) ، شهرهای کوچک، رویکردی دیگر در توسعه منطقه ای، انتشارات سازمان شهرداری های کشور، چاپ دوم.
3- Bayram Cemil Bilgili, Ercan Gökyer, (2012), Urban Green Space System Planning, Çankırı Karatekin University, Çankırı2Bartın University, Bartın Turkey.
4- Nik Heynen،Harold A. Perkins،Parama Roy، (2006) ، The Political Ecology of Uneven Urban Green Space the Impact of Political Economy on Raceand Ethnicity in Producing Environmental Inequality in Milwaukee.
5- آذری دهکردی، فرود ، (1386) ، اصول اکولوژی سیمای سرزمین ، درمعماری سیمای سرزمین و برنامه ریزی کاربری زمین ، تهران، نشرآیلار.
6- محمدی، م، پرهیزگار، ع ،(1388) ، تحلیل توزیع فضایی و مکان گزینی پارک های شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی منطقه 2 شهر زاهدان، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 23.
7- محمدی، ج، محمدی ده چشمه، م، ابافت یگانه، م، (1386) ، ارزیابی کیفی نقش فضاهای سبزشهری و بهینه سازی استفاده شهروندان ازآن درشهرکرد، محیط شناسی ، سال سی و سوم،شماره 44.
8- Lindholst، Andrej Christian (2008) ، Improving contract design and management for urban green-space maintenance through actionresearch ،WWW.ScienceDirect.com. Urban Forestry & Urban Greening 7 (2008).
9- Hardoy. J. E $ Satterthwaite. D,(1986) ,Small and Intermedediate Urban Centeres .
10- Choguill.ch, (1989), Small Towns and Development: A Tale from two countries .
11- George Bull, Badrock Design, (2013), Green Infrastructure an integrated approach to land use.
12- لطفی، صدیقه، مهدی، علی ،(1393) ، بررسی پراکنش، استانداردها و محاسبه سرانه فضای سبزشهری براساس مدل بهرام سلطانی، موردشناسی:منطقه شماره یک شهرقم، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، شماره 10.
13- خان سفید، مهدی،(1390) ، اصول برنامه ریزی فضای سبز شهر، سازمان شهردار ها و دهیاری ها کشور، چاپ اول.
14- زیاری، کرامت، مهدنژاد،ح و فریاد پرهیز،(1388)، مبانی وتکنیک های برنامه ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
15- Rabare،rose susan. okech،roslyne and Georgemark onyango (2009) ، the role of urban parksand socio – economic ، development: casestudy of kisumu Kenya، Number 31(12) /August 2009
16- Maria zaninn، Elisabet.Dos santos، Joseedurado and Carlos Henke-Oliveira (2005) ، Environmental Analysis and Zoning for an Urban Park Management Purpose، Vol.48، n. 4، July 2005.
17- دبیری، ف، ملکی، م، (1388) ، بررسی ظرفیت های حقوقی مرتبط با جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری، فضای سبز.
18- عالی زاده ایسینی، حکیمه، حیدری هنگامی، آزیتا، داودی پور،صغری، جهانشاهی، سهیلا، باوقارزعیمی، نساءو زمانی، کوروش،(1393) ، استان شناسی هرمزگان، چاپ چهارم، شرکت چاپ ونشر کتابهای درسی ایران(سهامی خاص).
19- مهندسین مشاور، (1394) ، شهرداری زیارتعلی.
20- www.google.acom
21- مهدوی دامغانی، ع، عرفانیان سلیم، ر، (1391) ، گفتاری در ضرورت فضای سبز شهری مفاهیم، کارکردها و الزامات.
22- شیعه، اسماعیل ، (1369)، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه علم وصنعت، تهران.
23- بهرام سلطانی،ک، (1374)، پیشنهاد روش محاسبه سرانه فضای سبزشهری، مجله آبادی.
