تاثیر میزان و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و درصد جذب عناصر در برنج رقم هاشمی
محورهای موضوعی : آلودگی های محیط زیست (آب، خاک و هوا)
تیمور رضوی پور
1
(عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.*(مسوول مکاتبات))
محمدرضا خالدیان
2
(دانشیارگروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران.)
مجتبی رضایی
3
(عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.)
کلید واژه: برنج, تقسیط کود نیتروژن, جذب نیتروژن, عملکرد,
چکیده مقاله :
به‌منظور بررسی تاثیر میزان و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و جذب عناصر در برنج رقم هاشمی مطالعه ای در طول دو فصل زراعی در موسسه تحقیقات برنج کشور به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها عبارت بودند از مقادیر کود نیتروژن از منبع اوره در چهار سطح (30، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار) و تعداد تقسیط کود در سه سطح (یک، دو و سه تقسیط) در مراحل نشاکاری، ابتدای پنجه‌زنی و اواخر دوره پنجه‌زنی و قبل از گل دهی. نتایج نشان داد مقدار و همچنین تقسیط کود نیتروژن (به جز سال دوم) در طول دوره رشد بر عملکرد دانه اثر بسیار معنی‌داری داشت (P<0.01). میزان کاربرد نیتروژن تأثیری بر میزان درصد فسفر جذب شده در دانه نداشت. افزایش دفعات بکارگیری نیتروژن در سه تقسیط باعث افزایش درصد جذب نیتروژن در دانه شده است (سال اول P<0.01). نتایج همچنین نشان داد افزایش عملکرد ناشی از مصرف نیتروژن اضافی به میزان 30 کیلوگرم در هکتار، معادل افزایش یک مرحله در تعداد تقسیط می‌باشد.
In order to investigate the effects of nitrogen fertilizer amount and its spliting on rice (Hashemi variety) yield and nutrients uptake from urea source, was conducted in the National Rice Research Instituteduring during a two- year experiment. The study has been done based on a Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications. Increasing amount of nitrogen fertilizers based on urea source in four categories was as the first factor, i.e. 30, 60, 90, and 120 kg nitrogen ha-1 and the time of its application was as the second factor i.e. basal application at transplanting, two splits i.e. at transplanting and at the beginning of tillering, and three splits i.e. at transplanting, at the beginning of tillering and just before flowering. Results showed that yield and nitrogen uptake by grain and straw increased significantly by applying of increased amount of urea fertilizer and when the fertilizer was used in two or three splits application (P<0.01), except of the second year. The level of applied nitrogen had not any effect on the P concentration in grain. The concentration of the N uptake by plant affected significantly in the first year by increasing the split number to three (P<0.01). Furthermore, the results showed that increasing nitrogen application by 30 kg ha-1 was equivalent with increasing the splitting once.
1- Wade, L.J., Amarante, S.T., Olea, A., Harnpichitvitaya, D., Naklang, K., Wihardjaka, A., Sengar, S.S., Mazid, M.A., Singh, G., McLaren, C.G., 1999. Nutrient requirements in rainfed lowland rice. Field Crops Research, Vol. 64, pp. 91–107.
2- رضوی پور تیمور، »تخمین نفوذ عمودی در بافت خاکهای شالیزاری مختلف در مراحل مختلف رشد«، پایاننامه کارشناسیارشد خاکشناسی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، 1378؛ صفحات 80 تا 90.
3- Rezaei, M., Shokri-Vahed, H., Amiri, E., Motamed, M.K., Azarpour, E., 2009. The effects of irrigation and nitrogen management on yield and water productivity of rice. World Applied Sciences Journal, Vol. 7, pp. 203-210.
4- Boling, A., Tuong, T.P., Jatmiko, S.Y., Burac, M.A., 2004. Yield constraints of rainfed lowland rice in Central Java, Indonesia. Field Crops Research, Vol. 90, pp. 351–360.
5- O'toole, J.C., Padilla, J.L., 1984. Water deficits and nitrogen uptake as affected by water table depth in rice (Oryza sativa L.). Plant and Soil, Vol. 80, pp. 127-132.
6- Singh, U., Ladha, J.K., Castillo, E.G., Punzalan, G., Tirol-Padre, A., Duqueza, M., 1998. Genotypic variation in nitrogen use efficiency in medium and long duration rice. Field Crops Research, Vol. 58, pp. 35-53.
7- بابازاده، ش، »بررسی تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و نحوه تقسیط آن بر عملکرد و اجزا عملکرد برنج هیبرید«، پایاننامه کارشناسیارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 1385. صفحات 50 تا 70.
8- محمدیان، م، »ارزیابی نحوه تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد برنج (رقم نعمت) «، موسسه تحقیقات برنج کشور، 1382. 15 صفحه.
9- Belder, P., Spiertz, J.H.J., Bouman, B.A.M., Lu, G., Tuong, T.P., 2005. Nitrogen economy and water productivity of lowland rice under water-saving irrigation. Field Crops Research, Vol. 93, pp. 169–185.
10- ملکی گنادیشی- ف، رهنما- م، رضایی- ع، »بررسی کیفی آبهای زیرزمینی دشت زرند از نظر شرب با استفاده از زمین آمار و نرم افزار «GS+- دومین همایش ملی آب و فاضلاب با رویکرد بهرهبرداری، 16 تا 17 مهرماه 1387-تهران- دانشگاه صنعت آب و برق- ایران.
11- سازمان محیط زیست استان گیلان، »گزارش سالیانه وضعیت تالاب انزلی«، 1382؛ صفحات 75 تا 90.
12- ملکوتی، م.ج.، »بررسی منابع و روشهای کاهش نیترات و کادمیوم در شمال کشور«، موسسه تحقیقات خاک و آب، 1381؛ صفحات 10 تا 43.
13- شاهنظری، ر، »ارزیابی نیترات آبهای زیرزمینی استان گیلان و مازندران«، پایاننامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس، 1374؛ صفحات 50 تا 70.
14- Van Noordwijk, M., Schotten, J.H.M., 1994. Effects of fertilizer price on feasibility of Efficiency improvement. Case study for a urea injector for lowland rice. Fertilizer Research, Vol. 39, pp. 1-9.
15- علی عباسی، ح.، اصفهانی، م.، »تاثیر سطوح کود نیتروژن و تقسیط آن بر سرعت و طول دوره پر شدن دانه برنج«، مجله علمی کشاورزی. 1386، جلد 30، شماره 2، صفحات 25 تا 38.
16- شرفی، ن.، »اثر ارتفاع گیاه در زمان برداشت اول و سطح کود نیتروژن کاربردی بر عملکرد برنج رقم هاشمی در مرحله بازرویی«، 1385؛ موسسه تحقیقات برنج کشور. 13 صفحه.
17- کاظمی پشت مساری، ح.، پیردشتی، ه.، بهمنیار، م.، نصیری، م.، »مطالعه تاثیر مقادیر و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف برنج«، فصلنامه پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، 1386، جلد 75، صفحات 68 تا 77.
_||_
1- Wade, L.J., Amarante, S.T., Olea, A., Harnpichitvitaya, D., Naklang, K., Wihardjaka, A., Sengar, S.S., Mazid, M.A., Singh, G., McLaren, C.G., 1999. Nutrient requirements in rainfed lowland rice. Field Crops Research, Vol. 64, pp. 91–107.
2- رضوی پور تیمور، »تخمین نفوذ عمودی در بافت خاکهای شالیزاری مختلف در مراحل مختلف رشد«، پایاننامه کارشناسیارشد خاکشناسی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، 1378؛ صفحات 80 تا 90.
3- Rezaei, M., Shokri-Vahed, H., Amiri, E., Motamed, M.K., Azarpour, E., 2009. The effects of irrigation and nitrogen management on yield and water productivity of rice. World Applied Sciences Journal, Vol. 7, pp. 203-210.
4- Boling, A., Tuong, T.P., Jatmiko, S.Y., Burac, M.A., 2004. Yield constraints of rainfed lowland rice in Central Java, Indonesia. Field Crops Research, Vol. 90, pp. 351–360.
5- O'toole, J.C., Padilla, J.L., 1984. Water deficits and nitrogen uptake as affected by water table depth in rice (Oryza sativa L.). Plant and Soil, Vol. 80, pp. 127-132.
6- Singh, U., Ladha, J.K., Castillo, E.G., Punzalan, G., Tirol-Padre, A., Duqueza, M., 1998. Genotypic variation in nitrogen use efficiency in medium and long duration rice. Field Crops Research, Vol. 58, pp. 35-53.
7- بابازاده، ش، »بررسی تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و نحوه تقسیط آن بر عملکرد و اجزا عملکرد برنج هیبرید«، پایاننامه کارشناسیارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 1385. صفحات 50 تا 70.
8- محمدیان، م، »ارزیابی نحوه تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد برنج (رقم نعمت) «، موسسه تحقیقات برنج کشور، 1382. 15 صفحه.
9- Belder, P., Spiertz, J.H.J., Bouman, B.A.M., Lu, G., Tuong, T.P., 2005. Nitrogen economy and water productivity of lowland rice under water-saving irrigation. Field Crops Research, Vol. 93, pp. 169–185.
10- ملکی گنادیشی- ف، رهنما- م، رضایی- ع، »بررسی کیفی آبهای زیرزمینی دشت زرند از نظر شرب با استفاده از زمین آمار و نرم افزار «GS+- دومین همایش ملی آب و فاضلاب با رویکرد بهرهبرداری، 16 تا 17 مهرماه 1387-تهران- دانشگاه صنعت آب و برق- ایران.
11- سازمان محیط زیست استان گیلان، »گزارش سالیانه وضعیت تالاب انزلی«، 1382؛ صفحات 75 تا 90.
12- ملکوتی، م.ج.، »بررسی منابع و روشهای کاهش نیترات و کادمیوم در شمال کشور«، موسسه تحقیقات خاک و آب، 1381؛ صفحات 10 تا 43.
13- شاهنظری، ر، »ارزیابی نیترات آبهای زیرزمینی استان گیلان و مازندران«، پایاننامه کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه تربیت مدرس، 1374؛ صفحات 50 تا 70.
14- Van Noordwijk, M., Schotten, J.H.M., 1994. Effects of fertilizer price on feasibility of Efficiency improvement. Case study for a urea injector for lowland rice. Fertilizer Research, Vol. 39, pp. 1-9.
15- علی عباسی، ح.، اصفهانی، م.، »تاثیر سطوح کود نیتروژن و تقسیط آن بر سرعت و طول دوره پر شدن دانه برنج«، مجله علمی کشاورزی. 1386، جلد 30، شماره 2، صفحات 25 تا 38.
16- شرفی، ن.، »اثر ارتفاع گیاه در زمان برداشت اول و سطح کود نیتروژن کاربردی بر عملکرد برنج رقم هاشمی در مرحله بازرویی«، 1385؛ موسسه تحقیقات برنج کشور. 13 صفحه.
17- کاظمی پشت مساری، ح.، پیردشتی، ه.، بهمنیار، م.، نصیری، م.، »مطالعه تاثیر مقادیر و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف برنج«، فصلنامه پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، 1386، جلد 75، صفحات 68 تا 77.
