تحلیل محتوای صورتجلسات صاحب نظران مرتع

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

علی محبی ¹

1 - استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.*(مسوول مکاتبات)

تاریخ دریافت : 1395/05/20 تاریخ پذیرش : 1396/03/03 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: تحلیل محتوا, صورتجلسات, کمیته راهبردی تعادل دام و مرتع,

چکیده مقاله :

موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در سال های 1394 و 95 با اهداف کوتاه مدت تعیین شاخص ها و راهبردهای تدوین برنامه ششم و بلند مدت طرح و بررسی راهکارهای حل مسایل مختلف منابع طبیعی کشور، ضمن تشکیل کمیته های راهبردی و دعوت از اساتید و کارشناسان با تخصص های متنوع ، اعضای تشکل ها و بهره برداران سراسر کشور و تشکیل جلسات متعدد، در انتهای سال 1394 نسبت به جمع بندی نهایی نقطه نظرات و اعلام به مراجع ذی ربط اقدام نمود. هر چند توفیقات حاصله رضایت بخش بود ولی همچنان احساس می گردید که در پاره ای موارد این نشست ها همچنان باید تداوم داشته باشند. لذا نگارنده تصمیم گرفت با هدف مشخص شدن مولفه های مهم مورد بحث و اولویت بندی آن ها، کلیه صورتجلسات کمیته راهبردی تعادل دام و مرتع را مورد مطالعه قرار دهد. بدین منظور با استفاده از شیوه "تحلیل محتواى مقوله اى" کلیه مسایل مطروحه کمیته مذکور تحت مولفه های اصلی مرتع، مرتع دار، دام شامل ، اقتصاد و بازرگانی محصولات دامی، مجوزات، قوانین و بخش نامه ها، تشکل ها و مشارکت، طرح ها و پروژه ها و سایر مباحث آیتم بندی و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که مجموع فراوانی 9 مولفه اصلی و 6 زیر مولفه مربوطه، 280 می باشد. در بین مولفه های اصلی، بیش ترین و کم ترین درصد فراوانی به ترتیب با میزان 07/26 و 36/0 درصد به مولفه اقتصاد و بازرگانی محصولات دامی و زیر مولفه گاو از مولفه اصلی دام مربوط گردید. سایر مولفه ها نیز به ترتیب از بیش ترین درصد فراوانی به کم ترین آن عبارت بودند از، مولفه مجوزات ، قوانین و بخش نامه ها 29/24 درصد، بره 64/9 درصد، زیر مولفه مدیریت کوچ از مولفه اصلی طرح ها و پروژه ها 29/9 درصد، تشکل ها و مشارکت 5/7 درصد، سایر سیاست ها 71/5 درصد، مدیریت دام 64/4 درصد، زیر مولفه طرح مرتع داری از مولفه اصلی طرح ها و پروژه ها 57/3 درصد، مولفه اصلی مرتعدار و زیر مولفه گوسفند و بز از مولفه اصلی دام 5/2 درصد، زیر مولفه اسکان عشایر از مولفه اصلی طرح ها و پروژه ها 14/2 درصد و در نهایت 79/1 درصد از سخنان صاحب نظران را در این جلسات مولفه اصلی مرتع به خود اختصاص داده بودند. با توجه به این که مشخص گردید در این جلسات احتمالا به دلیل محدودیت وقت و امکانات، برخی از مسایل مهم و کلیدی مرتع مورد بحث قرار نگرفته است لذا پیشنهاد های پژوهش بر لزوم تداوم این جلسات و مطرح شدن مسایلی از قبیل بررسی امکان سنجی تفکیک مراتع مشاعی، موضوع مالکیت مراتع ، موفقیت تشکل های منابع طبیعی، اثربخشی پروانه های چرا، انجام ممیزی های جدید، موضوع اجاره دهی پروانه ها و... تاکید داشت.

چکیده انگلیسی:

Abstract Research institute of forest and rangelands with focusing on the determining, the criteria of the 6th national program and solving of Iranian natural resources problems, established at 2015-2016. The results of the related committees was useful but insufficient, so it seemed that the meeting has to be continued. Therefore the author decided to determine the most important subjects of rangeland scientist ideas about the matter. For this, the "Content analysis" technique was used to analysis the 17 session. the results showed that the frequency of total 9 main criteria and 6 sub- criteria, was 280 and between the main components (range, rangeland management, livestock, economics of livestock products, license, laws, corporations, projects and other items) the most and the least frequency respectively with %26.07 and %0.36 related to economics of livestock products and cow sub- criteria from livestock main criteria. Other criteria respectively, from most to least frequency were, laws with % 24.29, Lamb with %9.64, sub criteria tranchumnce, from main criteria projects % 9.29, corporations %7.5, other programs % 5.71, livestock management %4.64, range lands management project from project main criteria % 3.57, main criteria ranger and sub criteria sheep and goat % 2.5, tribal people settlement project from project main criteria %2.14 and finally %1.79 of the total sentences of rangeland scientists were about Range lands.So, it would be recommended that the discussions have to be continued around the subjects such as ownership of rangelands, corporation, grazing license, renting of rangelands etc.

منابع و مأخذ:

 

1. صورتجلسات  کمیته تعادل دام و مرتع ( 1394)  بررسی مشکلات مدیریتی مراتع کشور، کمیته راهبردی تعادل دام و مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور.

1. بنسون ، جان . ( نویسنده) وهاب زاده، عبدالحسین. (مترجم). « اخلاق محیط زیست »، چاپ اول، جهاد دانشگاهی مشهد، 1382.


2.  محرم نژاد، ناصر و  تهرانی، مهناز، « مروری بر نظریه های اجتماعی و مدیریت محیط زیست»، انسان و محیط زیست، بهار 1389، دوره 8، شماره 1(12- پیاپی 23)، صفحه 11-3 .


3. بری، جان. ( نویسنده) پویان، حسن و توکلی،  نیره . (مترجمان). « محیط زیست و نظریه اجتماعی»، سازمان حفاظت محیط زیست، 1380.


4. نگهدار اسکندری و کارشناسان دفتر امورمراتع کشور و معاونان فنی ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری استانها  ( 1387) کارگاه بررسی مسائل و مشکلات طرحهای مرتعداری، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، مجتمع آموزشی دکتر جوانشیر(کلاک کرج).


5. کارگروه ارزشیابی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ( 1394) ارزیابی عملکرد سالانه ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری استانها، سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، دفتر طرح و برنامه.