بررسی هنجارگریزی در اشعار معین بسیسو و محمدرضا شفیعی کدکنی

محورهای موضوعی : شعر

محمدتقی زند وکیلی ¹ (استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران)
مرضیه قاسمیان ² (کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/03/10 تاریخ پذیرش : 1397/03/10 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

هنجارگریزی از نظریه‌های ادبی جدید است که در آن شاعر با بکارگیری اسلوب‌های خاص، ساختار متداول زبان را بر هم زده، و زبانی ناآشنا می‌آفریند. هم‌زمان با نشر جریان نوگرایی در شعر، شاعران معاصر فارس و عرب به نوگرایی در مفاهیم و زبان شعری خود روی آوردند. بسیسو(1926-1984م)، و شفیعی کدکنی(1318ش) از شاعرانی هستند که با گریز از هنجارهای زبان معیار، بعد زیباشناختی و تأثیرگذاری اشعار خود را وسعت بخشیده اند. هدف این پژوهش بررسی مؤلفه‌های هنجارگریزی در شعر دو شاعر است تا نشان دهد که شاعران مذکور در القای مفاهیم مورد نظر خود، چگونه و با چه هدفی از این شگرد ادبی بهره جسته‌اند؟ دستاورد پژوهش نشان داد که بسیسو و کدکنی با گریز از هنجارهای رایج سبک نحوی، واژگانی و ...، نه تنها بر صلابت شعر خود افزوده‌اند بلکه با خلق صورت معنایی جدید، توان القای مفاهیم مورد نظر خود را وسعت بخشیده‌اند.

چکیده انگلیسی:

Norm Deviation is one of the new literary theories in which the poet disorders the common structure of the language by applying special patterns and recreates unfamiliar language. Arabic and Persian contemporary poets have come to modernism in their poetic language and concepts simultaneously with the modernism proceed Bseiso and Kadkani are the poets who have widen their poetic aesthetics and effectiveness by deviation from standard language. The aim of the present research is to study the elements of norm deviation in both poets’ poetries to show the abovementioned poets’ reason and goal in applying this method in their works to present their concept and meaning. The outcome has showed that two poets empower themselves by deviation from common syntax and semantic styles.

منابع و مأخذ:

احمدی، بابک. ۱۳۸۶ش، ساختار و تأویل متن، چاپ نهم، تهران: مرکز نشر.

انوشه، حسن. ۱۳۷۶ش، فرهنگنامه ادبی فارسی(۲)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.

بسیسو، معین. ۱۹۸۱م، دیوان الشعر، بیروت: دار العوده.

داودی، حسین و جمعی از مؤلفان. ۱۳۸۷ش، ادبیات فارسی دوم دبیرستان، تهران: چاپ کتب درسی.

شافعی، خسرو. ۱۳۸۴ش، زندگی و شعر صد شاعر معاصر، تهران: نشر کتاب.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. ۱۳۷۶ش، آینه­ای برای صداها، تهران: نشر آگاه.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. ۱۳۸۱ش، موسیقی شعر، تهران: نشر آگاه.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. ۱۳۸۱ش، هزاره دوم آهوی کوهی، تهران: نشر آگاه.

صبحی، محی الدین. ۱۹۸۲م، شعر الحقیقة دراسة فی نتاج معین بسیسو، بیروت: دار الطلیعه.

صفوی، کوروش. ۱۳۷۳ش، از زبان‌شناسی به ادبیات، چاپ اول، تهران: نشر چشمه.

عباس، احسان. ۱۳۸۴ش، رویکردهای شعر معاصر عرب، ترجمه حبیب ا... عباسی، تهران: نشر سخن. 

محمد ویس، احمد. ۲۰۰۲م، الانزیاح فی التراث النقدی والبلاغی، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.

 

مقالات

دهقانی نیسیانی، اعظم و رستم­پورملکی، رقیه. 1394ش، «الانزیاح الصوتی فی شعر أحمد مطر»، فصلیة دراسات الأدب المعاصر، المجلد 7، العدد 25، الشتاء 1437، صص 32-9.

سجودی، فرزان. ۱۳۷۶ش، «سبک­شناسی شعر سپهری با رویکردی زبان شناختی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

مدرسی، فاطمه و احمدوند حسن. ۱۳۸۴ش، «آشنایی­زدایی و هنجارگریزی در اشعار نیمایی اخوان ثالث»، مجله علمی و پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی تهران، شماره ۱۳، صص ۱۹۹- ۲۲۸.

نظری، علی و ولیئی، یونس. 1392ش، «ظاهرة الإنزیاح فی شعر أدونیس»، فصلیة دراسات الأدب المعاصر، المقالة 5، المجلد 5، العدد 17، الخریف 1433،صص 85-100.

ویسی، الخاص و عبادی، آزاده. 1396ش، «بررسی تطبیقی اشکال هنجارگریزی در شعر حسین پناهی و منوچهر آتشی»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، مقاله 4، دوره 11، شماره 41، بهار 1396، صص 97-83.

 

Bibliography

Ahmadi, Babak (1386). Structure and text interpretation. Ninth edition Tehran: Publishing Center.

Anousheh, Hasan; (1376). Persian Literature Dictionary (2). Tehran: Printing and Publishing Organization.

Bseiso, Muin; (1981). Divan al-Sha'er. Beirut: Dar alawdeh. 

Davoudi, Hossein and a group of authors; (2008). Farsi II Secondary School. Tehran: printing textbooks.

Sajoodi, Farzan (1376). Stylistics of Sepehri Poetry with a Linguistic Approach. Master's Thesis. Tehran: Allameh Tabataba'i University.

Shafei, Khosrow (2005). Life and poetry of one hundred contemporary poets. Tehran: Book Publishing.

Shafiei Kotkani, Mohammad Reza (2002).the Poetry music. Tehran: Awareness Publishing.

Shafiei Kotkani, Mohammad Reza (1381). The second millennium of Ahoy Kouhi. Tehran: Awareness Publishing.

Shafiei Kotkani, Mohammad Reza (1376). A mirror for the sounds Tehran: Awareness Publishing.

Sobhi, Mohiyeddin; (1982). The poem of Al-Haqiqah is based on Fayyad Moayin Bashi. Beirut: Al-Tahrir.

Safavid, Cyrus (1373). From Linguistics to Literature. First Book. Tehran: Cheshmeh publishing house.

Abbas Ehsan; (1384). Approaches to contemporary Arab poetry. Translation by Habib A ... Abbasi. Tehran: Publication of Sokhan.

Mohammed Weiss, Ahmed (2002). Now you have a great deal at Al-Aqla and Al-Balaqi. Damascus: The Alliance of Dialect.

Modaresi, Fatemeh and Ahmadvand Hasan; (2005). Familiarization and normalization in the poems of Akhavan Saleh. Scientific and Research Magazine, Allameh Tabatabai University, Tehran. Number 13, pp.199-228.

Dehqan-e Nisiani, and Rustam poor maleki, Roqieh 1394)). The Enlightenment in the Poetry of Ahmed Matar, Quarterly Studies in Contemporary Literature, Article 1, Volume 7, Issue 25, Winter 1437, p. 32-9.

Ali, Ali, Yones, Raqih (1392). The phenomenon of displacement in the poetry of Adonis, quarterly studies of contemporary literature, article 5, Volume 5, No. 17, autumn 1433, page 85-10.

Wisey, Al-Khasse and Ebadi, Azadeh (1396). Comparative Study of Normality Patterns in Hosein Panahi's and Manouchehr Atashi's Poems, Comparative Literature Studies, Article 4, Volume 11, Issue 41, Spring 1396, pp. 97-83.