شعر مصور در ادبیات فارسی و فرانسه

محورهای موضوعی : شعر

محبوبه فهیم کلام ¹ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
پریسا قبادی اصل ² (دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/04/02 تاریخ پذیرش : 1396/04/02 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

شعر مصور نوعی شعر است که در آن واژگان نقش بسزایی در ترسیم تصویر ایفا می‌کنند و خواننده با کنار هم نهادن و تلفیق کلمات، شعر را باز می‌آفریند. در این گونه شعر، نحوه چینش اجزای آوایی و واژگانی شعر و چگونگی قرار گرفتن مصراع‌ها، تصویری را به نمایش می‌گذارد که بیانگر محتوای شعر یا صور خیال آن است. در این مقاله بر آن‌ایم به مقایسه تطبیقی نمونه‌های مختلف شعرهای تصویری ادبیات کهن و معاصر فارسی و فرانسه(به‌ویژه کالیگرام‌های گیوم آپولینر) بپردازیم و با بررسی و مقایسه ویژگی‌های شعری و مضمونی این نوع شعر، به تأثیرپذیری متقابل شعر مصور فارسی و فرانسه در دوره‌های مختلف اشاره کنیم.

چکیده انگلیسی:

"Pictorial poetry" is a kind of poetry in which the lexicon (words) play an important role in depicting the images and the reader recreates the poetry by juxtaposition and word combination. In this kind of poetry the type of clipping of vocal and lexical as well as clipping the verses are shown which express the poetry content or its imagery. This paper attempts to study various samples of ancient pictorial poetries, Persian and French contemporary (especially Guillaume Apollinaire calligrams) poetries comparatively in order to point out the mutual effects of pictorial poetries of French and Persian in different eras.

منابع و مأخذ:

انوشه، حسن. 1376ش، فرهنگنامه ادب فارسی، تهران: نشر تهران.

باباچاهی، علی. 1383ش، گزینه اشعار، تهران: انتشارات مروارید.

حسن‌لی، کاووس. 1383ش، گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران، تهران: نشر ثالث.

الرادویانی، محمد بن عمر. 1362ش، ترجمان البلاغه، به اهتمام و تصحیح احمد آتش و انتقاد ملک الشعراء بهار، تهران: نشر اساطیر.

رحمانی، نصرت. 1374ش، آواز در فرجام، تهران: نشر علم.

رشیدالدین محمد عمر یکتا بلخی معروف به وطواط. 1362ش، دیوان، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: کتابخانه سنایی، کتابخانه طهوری.

سپانلو، محمدعلی. 1377ش، فیروزه در غبار، تهران: نشر علم.

شاهرودی، اسماعیل. 1348ش، برگزیده شعرها، تهران: بامداد.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1370ش، بوی جوی مولیان، تهران: انتشارات توس.

صفارزاده، طاهره. 1349ش، طنین در دلتا، تهران: انتشارات امیرکبیر.

صفاری، عباس. 1381ش، دوربین قدیمی و اشعار دیگر، تهران: نشر ثالث.

طاهباز، سیروس. 1380ش، خروس جنگی بی‌مانند درباره زندگی و هنر هوشنگ ایرانی، تهران: انتشارات فرزان روز.

علیپور، مصطفی. 1378ش، ساختار شعر زبان امروز، تهران: نشر فردوس.

قیس رازی، شمس الدین محمد. 1338ش، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، تهران: انتشارات زوار.

مصدق، حمید. 1384ش، گزینه اشعار، تهران: نشر مروارید.

هنرمندی، حسن. 1350ش، بنیاد شعر نو در فرانسه، تهران: انتشارات بازرگانی.

 

منابع فرانسوی

Apollinaire, Guillaume, Calligrammes, Paris: Gallimard, 1925.

Castex, P. – G. et Surer, P. Manuel des études littéraire française XIX^e siècle, Paris, Hachette: 1967.

Grand Larousse Encyclopédique en dix volumes, tome deuxième, Paris: Gallimard, 1960.

Lagarde, André et Michard Laurent. Les Grands Auteurs français.  Paris: Bordas. 1971.